Er zijn drie oliën die in het verleden in olieverf werden gebruikt. Lijnzaadolie, walnootolie en papaverolie. Alle drie hebben ze voor- en nadelen. Lijnolie vind ik de beste olie.
Olieverf gebruik je af en toe direct uit de tube, maar het grootste deel van de tijd verdun je het met een oplosmiddel: (Reukloze) terpentine, (gerectificeerde) terpentijn of Gamsol. Schilders medium.
Olieverf heeft vele voordelen. ze droogt langzaam zodat er steeds veranderingen in de voorstelling kunnen worden aangebracht. Olieverf kan op het doek worden gebracht met penseel of met het paletmes. vooralhet zeer kleine verschil tussen natte en droge verf maakt olieverf heel geschikt.
Let op, gebruik niet te veel vernis. Laat het schilderij een dag drogen alvorens het weer op te hangen. De retouche vernis kunt u aanbrengen met een kwast of met een stofvrije doek. Maak steeds de kwast of doek nat en breng de vernis aan met ronddraaiende bewegingen.
Een goede lijnolie is de Van Beek gebleekte lijnolie. Het verhoogt de glans en transparantie en maakt de consistentie van je olieverf gladder. Daarnaast verruimt dit medium de droogtijd. Deze lijnolie geeft minder vergeling dan gezuiverde lijnolie in het donker; de vergeling verdwijnt grotendeels bij daglicht.
Vernissen is niet noodzakelijk, omdat acrylverf robuust opdroogt. Als je puur voor je plezier schildert, hoef je het niet te vernissen. Ga je je werk verkopen, dan is het aan te raden om wél te vernissen. Je wil er dan zo zeker mogelijk van zijn dat je schilderij goed beschermd is en lang meegaat.
Als je in dunne lagen olieverf werkt, dan droogt de verf meestal wel binnen een etmaal. Dit kan echter verschillen per type pigment. De doffe en ondoorzichtige aardkleuren drogen bijvoorbeeld veel sneller dan een transparante en glimmende kleur als alizarine rood.
Linnen is de lievelingsondergrond van olieverfschilders. Linnen kan ook de lange droogtijd van olieverf goed verdragen. De structuur van dit doek is mooi, klassiek, niet te fijntjes maar juist met een beetje karakter. Omdat dit doek zwaarder en sterker is kan het ook strakker worden gespannen dan een katoenen doek.
Zo is de droogtijd van olieverf veel langer door de olie, terwijl acrylverf juist snel droogt waardoor je snel kan werken. En omdat acrylverf watervast opdroogt kan je goed laag over laag werken. Aquarel lost weer op met een nieuwe laag waterverf.
“Het volstaat inderdaad om alles eerst eens goed af te wassen en te ontvetten met ammoniakwater,” reageert Henri Blindeman. “Na het drogen kan je de olieverf mat schuren en dan natuurlijk ontstoffen en vervolgens een geschikte grondlaag aanbrengen (zoals Isoprim van Levis).
Olieverf medium sneldrogend of normaal drogend is om de olieverf te verdunnen en smeerbaar te maken en de hechting op de onderlagen te verbeteren. Deze mediums (verdunningsmiddelen) kunt u naar behoefte mixen voor het gebruik bij technieken die veel lagen verf vereisen, zoals de glacis-techniek.
Vaak wordt acrylverf voor de onderschildering bij olieverf gebruikt. Olieverf hecht op acryl. Andersom kan echter niet, de olie stoot het water in de acryl af.
Het antwoord daarop is heel eenvoudig doch duidelijk: "neen". Terpentijn, ook wel "terpentijnolie", "gomterpentijn", "Portugese terpentijnolie" of "Venetiaanse terpentijnolie" genoemd wordt gemaakt door hars van naaldbomen te destilleren (wat "rectificeren" wordt genoemd). Terpentijn ruikt dan ook redelijk prettig.
Al meer dan vijfhonderd jaar is lijnolie het belangrijkste bindmiddel van olieverf. Lijnolie wordt verkregen uit de zaden van de vlasplant. De geschiedenis heeft ons geleerd dat lijnolie als bindmiddel van olieverf de beste eigenschappen heeft.
Olieverf oxideert sneller als de lucht droog is. Als het erg vochtig weer is, koop dan een kleine luchtontvochtiger en zet hem in de buurt van je schilderij neer. Dit helpt om het overtollige vocht uit de lucht te halen, zodat de olieverf sneller droog is.
Schilderen op papier kan met aquarel, met gouache of met acrylverf. Met olieverf wordt meestal niet op papier gewerkt, maar het kan wel, op goed voorbehandeld papier, net als bij acryl.
Schilderen op doek is heel prettig. Het doek veert namelijk mee met je kwast of penseel en is niet zo stug en hard als een paneel. Het voordeel van schilderen op doek is bovendien dat het schilderij licht van gewicht is.
De glaceertechniek is een oude schildertechniek voor olieverf waarbij laag over laag zeer diepe en glansrijke schilderijen kunnen worden gemaakt. Deze techniek werd dan ook veel gebruikt in de Vlaamse en Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw.
De voordelen van Waterverdunbare olieverf:
Deze verf droogt iets sneller en u kunt uw verf verdunnen met water i.p.v. terpentine, het tweede voordeel is dat mensen met allergie voor terpentine geen last krijgen als ze met deze verf gaan werken. Het werkt prettig en het is net zo smeerbaar als “gewone” olieverf.
Leg je schilderij plat op tafel. Vernissen doe je vooral niet met het schilderij rechtop. Je wilt niet dat je vernis gaat lopen en er lelijke druipers ontstaan. Gebruik een brede zachte kwast of spalter en strijk de vernis in een dunne laag op het doek.
Een verfsoort die langzaam droogt en bestaat uit pigmentdeeltjes die in olie zijn gedompeld om te drogen. Meestal is dat lijnzaadolie. Door een oplosmiddel toe te voegen, zoals terpetine, kan de viscositeit van de verf worden veranderd, of doen verdwijnen.
Het verschil tussen lak en vernis is dat vernis transparant is, lak is dat niet. Met lak geef je een oppervlakte een andere, dekkende kleur, maar met vernis behoud je de originele vormen en tekening van de onderlaag. Lijnolie is overigens ook een vorm van vernis, de meest eenvoudige vorm zelfs.
Gebruik schuurpapier om het laatste vuil te verwijderen en het oppervlak glad te maken. In sommige gevallen is het niet nodig om de oude laag te verwijderen. Als de oude laag nog erg glad is, kun je het oppervlak gewoon schuren en vervolgens een nieuwe vernislaag aanbrengen.
Veel kunstenaars zetten bijvoorbeeld op de achterkant de titel, de locatie of een serienummer. Arme kunstenaars hergebruikten vaak hun doeken als ze geen geld hadden voor nieuwe. Daarom vind je soms een schilderij op de achterkant van een ander werk, wat de waarde natuurlijk enorm zal doen toenemen.