Nitraten zitten in alle groenten, maar bijvoorbeeld ook in vlees, (mineraal)water, in sigarettenrook en zelfs cosmetica is er niet van gevrijwaard. Er valt met andere woorden niet te ontkomen aan deze stof. Nitraten uit de landbouwsector komen in de bodem en in het grondwater terecht.
Werking nitraten
Nitraten worden in het bloed omgezet in stikstofoxide. Deze stof geeft cellen in de bloedvaten het signaal om zich te verwijden. Zo kan er meer bloed doorheen. Ook spiercellen in de kransslagaders van het hart krijgen dit signaal.
Tot de nitraatrijke groenten behoren onder andere andijvie, bleekselderij, Chinese kool, koolrabi, paksoi, postelein, raapstelen, rode biet, sla, snijbiet, spinazie, spitskool, venkel, waterkers.
Groentesoorten die weinig nitraat bevatten zijn: asperges, aubergine, bloemkool, boerenkool, broccoli, courgette, doperwten, knolselderij, komkommer, paprika, prei, rodekool, savooikool schorseneren, snijbonen, sperziebonen, spruiten, tomaten, tuinbonen, uien, witlof, witte kool en wortelen.
Nitraatarme groente:Asperges, aubergine, bloemkool, boerenkool, broccoli, courgette, doperwten, knolselderij, komkommer, paprika, prei, rodekool, savooiekool, snijbonen, sperziebonen, spruiten, snijbonen, tuinbonen, uien, witlof, witte kool, wortelen.
Groenten als aardappelen, aubergine, tomaten en paprika's kunnen ontstekingen verergeren. Let wel op: Dit geldt alleen als je er heel veel van eet. Paprika's bevatten ook nog solanine, een natuurlijke gifstof. Te veel hiervan is slecht voor het zenuwstelsel en kan leiden tot stuiptrekkingen.
Nitraat is een belangrijk bestanddeel van kunstmest. Nitraat wordt door planten en bacteriën omgezet in nitriet. Veel levensmiddelen bevatten nitriet dat door bacteriën is gemaakt. Soms wordt nitriet ook aan conserven toegevoegd om bacteriën te doden.
Rucola en spinazie zijn twee bladgroenten die nog rijker aan nitraat zijn dan rode bieten. Daarom kregen een aantal gezonde vrijwilligers drankjes van al deze groenten voorgezet met daarin 0,8 gram nitraat, ongeveer de aanbevolen hoeveelheid voor sporters.
Sommige groenten warm je best niet voor een tweede keer op. Bladgroenten zoals bijvoorbeeld sla, spinazie en andijvie bevatten nitraat en dat is een stof die kan omgezet worden in nitriet. Nitriet is een acuut gif en bindt zich met ons bloed, waardoor het bloed minder zuurstof kan vervoeren.
Veiligheid. Nitraat zelf is niet gevaarlijk voor de gezondheid, maar nitraat kan in het lichaam omgezet worden in nitriet. Nitriet kan schadelijk zijn voor de gezondheid doordat het zuurstofgehalte in bloed verminderd kan worden.
In een gemiddelde bietensap zit circa 200 mg nitraat per liter, dit is op basis van onder meer de NEVO tabel. Een glas bietensap per dag kan dus helemaal geen kwaad als het gaat om de nitraatgehalte en bevat verder mineralen zoals kalium, magnesium, ijzer en vitamine C.
Wie van spinazie, sla of andijvie houdt, hoeft zich niet meer in te houden: volgens het Voedingscentrum blijkt uit nieuw onderzoek dat het eten van deze nitraatrijke groenten niet gevaarlijk is. Tot nu toe raadde het Voedingscentrum aan om maximaal twee keer per week groente met veel nitraat te eten.
Volgens de Warenwet mag sla in de winter namelijk 4 500 milligram per kilo bevatten. De echte sla-eter kan beter voor ijsbergsla kiezen: in de 'gewone' versie zit 1 070 milligram nitraat, in de biovariant 660 milligram. Andere nitraatrijke groenten zijn bleekselderij, paksoi en postelein.
Nitraat en het daaruit gevormde nitriet werden lang gezien als giftige stoffen. Nieuw onderzoek laat echter zien dat de risico's voor de gezondheid bij het eten van veel sla verwaarloosbaar klein zijn. Dat geldt ook voor de combinatie sla (of andere nitraatrijke groente) en vis. Je kunt dus iedere dag gerust sla eten.
Nitriet. De aanwezigheid van nitriet in de urine duidt op een bacteriële infectie in de urionewegen. Het is belangrijk om te weten dat niet alle bacteriën in staat zijn om nitriet te produceren. Dit betekent dat afwezigheid van nitriet een bacteriële urineweginfectie niet kan uitsluiten.
Boerenkool
Boerenkool is de onbetwiste winterkampioen als het gaat om gezonde groenten. Deze groenbladige groente zit bomvol voedingsstoffen en bevat veel vezels, plus de vitaminen A, C en K en de mineralen koper, calcium en kalium.
Je kun je dagelijkse porties groente makkelijk spreiden over de dag. Denk aan reepjes paprika of plakjes komkommer op brood, snacktomaatjes of wortels onderweg, een salade bij de lunch, restjes groente door je omelet en natuurlijk gewoon bij het avondeten.
Het Voedingscentrum geeft volwassenen dan ook het advies om minimaal 250 gram groente per dag te eten. Iglo hanteert een gemiddelde portie diepvries spinazie voor een volwassene van ca. 150 gram per persoon. Kinderen hebben over het algemeen minder nodig.
Nitraatrijke groenten zijn o.m. spinazie, andijvie, selder, kropsla, veldsla, radijsjes en peterselie. Zij bevatten tussen de 100 en 400 mg nitraten per 100 gram groenten.
Je kunt deze groenten dus best verwarmen en als je dat echt wilt nog een keertje opwarmen (maar niet meer dan één keer), maar doe het niet te vaak vanwege de negatieve eigenschappen van nitriet.