Bekend zijn GGT-verhogingen bij het gebruik van medicijnen als barbituraten, psychofarmaca, statines, antidepressiva, fenytoïne en antireumatica (Arndt, 2001; Limdi & Hyde, 2003). Volgens Fortman (1985) en Giroud (1986) kunnen waarden tot 2 x N voorkomen bij carbamazepine en bij fenobarbital.
Alkalische-fosfatase (AF) en gamma-GT
Een sterk verhoogde gamma-GT waarde wijst op alcoholmisbruik of een belemmerde afvoer van galvloeistof. Dit kan veroorzaakt worden door galstenen, een vernauwing of afwijking aan de galwegen.
De uitslag van de test wordt afgezet tegen de Gamma GT normaalwaarden. Bij mannen is de Gamma GT normaalwaarde < 45 U/l en bij vrouwen < 35 U/l. Blijkt uit de test dat sprake is van een verhoogd Gamma GT dan kan dit duiden op een probleem met de lever.
Komt de hoge Gamma GT-waarde door te veel drinken? Dan kun je de waarde alleen verlagen door helemaal te stoppen met drinken. Als je stopt met drinken is de waarde na een paar weken al de helft minder. En na ongeveer twee tot drie maanden is de Gamma GT-waarde weer normaal.
Gamma GT komt bij iedereen in het bloed voor. De normale waarden voor Gamma GT zijn: 10-40 voor mannen en 6-25 voor vrouwen. Afhankelijk van het laboratorium en de methode van onderzoek kunnen de normale waarden iets verschillen.
Een vaak voorkomende oorzaak van gestegen leverwaarden is de inname van medicatie. Strikt genomen kan elk geneesmiddel de leverenzymen doen toenemen. Sommige reacties zijn bekend en komen relatief frequent voor (bijvoorbeeld het vaak gebruikte antibioticum amoxicilline-clavulaanzuur of Augmentin). Andere zijn zeldzaam.
Fruit bevat over het algemeen een hoop antioxidanten, maar bessen zijn daarin de meesters. Goed fruit voor de lever is grapefruit en citroenen. Dit zijn vetstoffen met een hoog gehalte aan omega 3.
Geneesmiddelen die directe leverschade kunnen veroorzaken in de vorm van acute necrose zijn paracetamol, acetylsalicylzuur, nicotinamide (vitamine B3), amiodaron, en verschillende oncolytica.
Tot de verschijnselen behoren misselijkheid, braken, buikpijn en vermoeidheid. Specifieke symptomen zijn hepatische encefalopathie (ammoniakstapeling). Dit gaat gepaard met neurologische verschijnselen als apathie, sufheid en verwardheid. De patiënt kan epileptische aanvallen (stuipen) krijgen of in coma raken.
5 Tot de meest voorkomende oorzaken van chronisch licht verhoogde transaminasenwaarden behoren alcohol- gebruik, NAFLD, chronische hepatitis B en C, en medi- catiegebruik. Minder vaak voorkomende oorzaken zijn auto-immuunhepatitis, hemochromatose, de ziekte van Wilson en α1-antitrypsinedeficiëntie.
Wanneer je leverenzymen verhoogd zijn, betekent dit dat er schade is aangericht aan je lever. Wanneer je lever ernstig beschadigd is geraakt, kan het maanden duren voordat de leverenzymen naar normaal gedaald zijn, en soms herstelt je lever helemaal niet meer (je leverenzymen blijven dan verhoogd).
Wanneer je je lever wilt ontgiften, is het ontzettend belangrijk dat je iedere dag water drinkt! Je wordt aangeraden om minstens anderhalf liter water per dag te drinken; op die manier spoel je als het ware afvalstoffen uit je lichaam. Je kunt er ook voor kiezen om citroensap in je water te doen.
Geregeld koffie drinken wordt in verband gebracht met een goed werkende lever, wat het risico op fibrose (de eerste fase in levercirrose) vermindert. Groene thee, die als rijke bron van antioxidanten je lever soepel houdt. Honing stimuleert de lever (vooral rozemarijnhoning).
Alkalische-fosfatase (AF)
Een verhoogde waarde kan wijzen op beschadiging van lever en/of botten en een blokkade van de galwegen. De referentiewaarde van alkalische fosfatase is voor volwassenen < 125 U/l. Een verhoogde concentratie van AF in het bloed kan wijzen op verschillende aandoeningen van de lever of galwegen.
Leververvetting en beginnende leverontsteking (hepatitis) kunnen genezen door volledig en definitief te stoppen met alcoholgebruik. Bij fibrose en levercirrose kan het proces worden afgeremd door te stoppen met alcohol. Levercirrose kan niet genezen. De levercellen zijn bij levercirrose onherstelbaar beschadigd.
10. Chocolade helpt je lever niet om zeep. Nog zo'n wijsheid uit grootmoeders tijd die niet blijkt te kloppen: chocolade veroorzaakt géén leverproblemen. Sterker nog, onderzoekers beweren nu zelfs dat donkere chocolade leverschade door alcoholmisbruik of ziekte net kan helpen herstellen!
Bij gevorderde cirrose kunnen veralgemeende jeuk, geelzucht en leververgroting optreden. De jeuk komt voor over heel het lichaam en in eerste instantie alleen 's avonds.
Klachten aan de lever, oftewel leverpijn wordt vaak waargenomen in het rechter kwadrant van de buik, net onder de ribbenkast. De leverpijn kan hierbij ook uitstralen naar de rug. Dit kan een oorzaak zijn van uw rugklachten en rugpijn.
Als u meerdere weken meer dan 5 tabletten van 500 mg per dag gebruikt kan dit schadelijk zijn. U heeft dan een kleine kans op schade aan lever, nieren en/of bloed. Gebruik per dag niet meer dan in de bijsluiter staat. Dit is niet goed voor uw lever.
Bananen. Bananen zorgen voor en een soort glucose wat fantastisch werkt voor de lever. Deze glucose gaan virussen, schimmels en bacteriën te lijf, dus echt een bondgenoot voor je lever.
Goed nieuws voor de koffieleuten onder ons: koffie blijkt goed voor de lever. Een Amerikaanse studie laat zien dat mensen die veel koffie drinken, minder schadelijke eiwitten in hun lever hebben in vergelijking met de koffieonthouders. Dit geldt voor de koffie met én zonder cafeïne.
Appels dragen bij aan het ontgiften van de lever
De lever is verantwoordelijk om deze giftige stoffen uit het lichaam op te ruimen. Om de lever te ontgiften is het belangrijk om voldoende fruit zoals appels te eten.
Sommige medicijnen veroorzaken vooral leverontsteking (hepatitis). Andere geven meer galstuwing, cholestase. Er zijn er ook die een combinatie geven (cholestatische hepatitis). Verder zijn er medicijnen die andere leveraandoeningen imiteren, zoals steatose of steatohepatitis of scleroserende cholangitis.