bij overprikkeling en probleemgedrag: risperidon. bij prikkelbaarheid, agressie, dwanggedachten en dwanghandelingen: antidepressiva.
In eerste instantie wordt gekozen voor een SSRI (serotoninegeropnameremmers). Bijvoorbeeld citalopram of fluoxetine. Dit regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine, een stof die een rol speelt bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen de angsten.
Mensen met overprikkeling hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust, en het overlopen van emoties. Bij sommige mensen leidt dit tot tijdelijke uitvalsverschijnselen, koorts, overgeven of een epileptische aanval.
Voor sommige mensen houden de gevolgen van overprikkeling uren tot dagen aan. Ook is er groep mensen die dagen tot weken ernstige klachten blijft houden, met uitschieters van zelf jaren.
Overprikkeling kan overgaan. Hoe snel overprikkeling overgaat, verschilt per persoon. Als je last hebt van chronische overprikkeling, ben je daar waarschijnlijk niet in één dag van af.
Heb jij last van (chronische) overprikkeling? Jij krijgt meer prikkels binnen dan jouw brein kan verwerken. Dit kan iedereen overkomen, maar het komt relatief vaak voor bij mensen met hersenletsel, autisme of adhd.
Via de ademhaling kan het parasympathische zenuwstelsel in gang gezet worden. Zo kan een overactief of zelfs overprikkeld lichaam en brein even herstellen van de dag of van de actie. Het is belangrijk om het verschil te leren kennen tussen borst- en buikademhaling.
Goed slapen, want met voldoende goede slaap verminder je de kans om overprikkeld te raken. Kom beter in je vel, bijvoorbeeld door te dansen, door muziek of door creatief te zijn. Werk aan jouw zelfvertrouwen, want als je zelfverzekerder bent, bescherm je jezelf beter tegen prikkels.
Als je prikkels niet goed kunt selecteren en/of prikkels langzamer dan gebruikelijk verwerkt dan ontvangen de hersenen teveel prikkels. Alles komt tegelijkertijd en/of even sterk binnen. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken.
Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap
Madelon: 'Mensen die hoogsensitief zijn hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels. Het kost simpelweg meer tijd en energie om deze prikkels, zoals bijvoorbeeld geluid en drukte, te verwerken. Hierdoor raak je sneller uitgeput.
De middelen amitriptyline, escitalopram, mirtazapine, paroxetine, venlafaxine en vortioxetine zijn het meest effectief. Fluoxetine, fluvoxamine, reboxetine, en trazodon scoorden het laagst op effectiviteit. De meerderheid van de meest effectieve antidepressiva zijn niet meer onder patent en generiek verkrijgbaar.
Sertraline behoort tot de serotonineheropnameremmers, ofwel SSRI's. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze lichaamseigen stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's verbeteren de stemming en verminderen angsten.
PSYCHOLOGIE Medicijnen tegen depressie – de zogenaamde antidepressiva – nemen niet alleen de depressieve gedachten weg bij mensen, maar zorgen ook voor persoonlijkheidsveranderingen. Een nieuwe onderzoek toont aan dat patiënten minder neurotisch worden. Ook gedragen mensen zich extraverter dan voorheen.
Bij aanhoudende angstklachten raden we je ten eerste aan om met je huisarts en/of een psycholoog te spreken. Daarnaast kunnen meditatie (bijvoorbeeld mindfulness, een bodyscan of shikantaza-meditatie) en yoga je helpen te ontspannen. En gelukkig is er in de keuken genoeg te vinden om je geest en lichaam te kalmeren.
Probeer eens hardop te lachen als je gespannen bent. Zelfs als het geforceerd voelt kan dit een effectieve manier zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Zingen, chanten en neuriën werkt ook heel ontspannend. Het reguleert de ademhaling en stimuleert de nervus vagus, waardoor je zenuwstelsel in rustmodus komt.
B-vitamines (met name B1, B6, B11/foliumzuur en B12) helpen bij de aanmaak van de signaalstoffen tussen de zenuwcellen en ze houden de myelineschede (vettige omhulsel rond de zenuwcellen) in stand. Je kunt je dan ook voorstellen dat bij een ernstig tekort aan B-vitamines problemen kunnen ontstaan met het zenuwstelsel.
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
Wanneer de nervus vagus te weinig actief is, krijg je last van psychosomatische klachten. Denk hierbij aan hoofdpijn, spanning in de nek- en schouder spieren, verteringsproblemen en rugpijn.
Vooral vitamine B is een goede steun voor sterke zenuwen. Dit zijn onder andere vitamine B1, B6 en B12. Maar ook de toevoer van vitamine C en vitamine E is belangrijk bij stress. Ze beschermen je tegen vrije radicalen en zorgen er zo voor dat je je beter voelt.
Cognitieve overprikkeling treedt op als iemand te moe is om te denken. Het brein kan het denken of bewuste waarnemingen niet meer bijbenen. Cognitieve overprikkeling kan een oorzaak ( een stapeleffect) zijn van zintuiglijke overprikkeling , waarbij een enkele zintuiglijke prikkel teveel kan zijn.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
Als er te veel interne of externe prikkels zijn in korte tijd, zo veel dat het niet meer met een beetje achterstand verwerkt kan worden, kan er een soort kortsluiting optreden in je hoofd. Dan kan het gebeuren dat je explodeert (autistic meltdown) of dichtklapt (autistic shutdown).