De 35- tot 75-jarigen voelen zich ook vaker sterk sociaal eenzaam (13 procent) dan de 35-minners en 75-plussers (beide 10 procent). Ouderen van 75 jaar of ouder geven wel vaker aan zich enigszins emotioneel eenzaam te voelen dan jongere leeftijdsgroepen.
Alleenstaanden vaker eenzaam
Mensen die alleen wonen zonder partner of kinderen (14 procent) en alleenstaande ouders (15 procent) voelen zich vaker sterk eenzaam dan mensen die samenwonen met een partner (6 procent), of kinderen die bij hun ouders wonen (8 procent). Ze zijn vooral vaker sociaal eenzaam.
“Eenzaamheid komt onder alle leeftijdsgroepen en in alle lagen van de bevolking voor: chronisch zieken, gehandicapten, ouderen, jongeren, alleenstaande ouders, immigranten, mantelzorgers, werkzoekenden, dak- en thuislozen enz.
Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp. Wie niet van eenzaamheid af komt, heeft echt hulp nodig om te voorkomen dat het een chronisch probleem wordt.
Cijfers. Uit recent onderzoek blijkt dat de helft van de Nederlandse kinderen tot en met 18 jaar zich wel eens eenzaam voelt. Dit wordt lang niet altijd veroorzaakt door een gebrek aan sociale contacten. Gevoelens van eenzaamheid komen ook voor bij kinderen en jongeren die deze contacten wel hebben.
Misschien heeft je kind wel een heel goede vriend, maar mag die niet bij jullie thuis komen. Het kan ook zijn dat je kind niet wil dat die vriend bij jullie komt. Je zoon kan bijvoorbeeld denken dat je zijn vriend afkeurt, of je dochter kan zich schamen over hoe jullie huis eruitziet of hoe haar ouders zijn.
Wanneer we naar het aandeel jongeren kijken met geen of weinig vrienden dan zien we dat 2.4 % (83 jongeren op 3443) aangeeft geen (echte) vrienden te hebben. 5.5% (189 jongeren) heeft naar eigen zeggen slechts 1 (echte) vriend en respectievelijk 11.8 en 12.3 % heeft 2 en 3 (echte) vrienden.
Eenzaamheid veroorzaakt gezondheidsrisico's
Eenzaamheid kan ook leiden tot depressie en een verhoogd risico op hartziekten en de ziekte van Alzheimer. Mensen die eenzaam zijn vertonen vaker ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen.
Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Maar waar komt eenzaamheid eigenlijk vandaan? Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit, ontdekte dat eenzaamheid voor een groot deel erfelijk bepaald is: wie met het 'eenzaamheidsgen' wordt geboren, kan er moeilijk aan ontkomen. Liefhebbende familieleden en vrienden ten spijt.
Ten eerste zorgt alone-time ervoor dat je meer waardering krijgt voor jezelf. Je leert houden van je eigen gezelschap. En het tweede punt: je leert ook alle dingen waarderen die je haalt uit relaties met andere mensen. Door tijd alleen door te brengen weet je soms weer wat je mist.
Enerzijds kunnen genetische factoren meespelen. Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Er zijn verschillende cijfers over eenzaamheid onder jongeren in omloop: volgens Movisie voelt 40 tot 70% van de 12- tot 25-jarigen zich wel eens eenzaam. En 3 tot 10% van de jongeren is langdurig eenzaam. volgens het EenVandaag Opiniepanel voelt 43% van de jonge mensen zich minstens één keer per week eenzaam.
Bijna 1 op de 10 75-plussers voelt zich sterk eenzaam
Ouderen van 75 jaar of ouder voelen zich vaker enigszins eenzaam dan degenen die jonger zijn. 1 op de 3 van de 75-plussers zegt zich enigszins eenzaam te voelen. Van de 75-minners is dit ongeveer een kwart. 9 procent van de 75-plussers voelt zich sterk eenzaam.
Wie zegt dat van de oudste ouderen ca. 15% zich erg eenzaam voelt, zegt daarmee impliciet dat 85% zich niet ernstig eenzaam voelt. Nu is 15% van een bevolkingsgroep met gezondheidsklachten genoeg reden om daar aandacht aan te geven en te proberen dat aantal terug te dringen. Dat gebeurt dan ook op allerlei manieren.
Verlegenheid, je ongemakkelijk voelen of een sociale angststoornis (SAD) kunnen het moeilijk maken om te socializen. Toch is mensen te ontmoeten de enige manier om vrienden te vinden, en om dat te kunnen doen, moet je manieren vinden om je verlegenheid of sociale angst onder controle te houden.
Heb je geen vrienden meer dan kun je je naast alleen ook erg ongelukkig voelen. Bij 113 Zelfmoordpreventie kun je een test doen om erachter te komen of je professionele hulp nodig hebt. Voel jij je somber, angstig of depressief? Doe dan de test en kom er in 5 minuten achter wat je kunt doen aan je klachten.
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.
Niet alleen lijden mensen onder eenzaamheid, maar deze ernstige, chronische vorm maakt mensen ook ziek. 'Mensen kunnen somber of depressief worden, maar het leidt ook tot fysieke klachten', zegt Anja Machielse.
Op het moment dat iemand voelt er niet bij te horen, buitengesloten te zijn, geen verbinding te hebben met de anderen. Daarom is het een lichamelijk fenomeen: je kunt het meten in de hersenen. Opvallend is dat eenzaamheid in precies hetzelfde deel van de hersenen te ziens is als lichamelijke pijn.
Als iemand die eenzaam is, een bekende ziet, wordt het beloningssysteem in de hersenen super actief, veel actiever dan bij mensen die niet eenzaam zijn. 'Dat geeft aan hoe groot de behoefte bij eenzame mensen is om een bekende te zien', zegt Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie.
Natuurlijk zal niemand zijn leven verliezen omdat ze niet minstens één vriend hebben. In veel gevallen zal het echter verdriet, teleurstelling en ontmoediging veroorzaken. Het is genoeg om te zeggen dat een van de redenen waarom mensen naar therapie gaan, het gevoel van eenzaamheid is.
In het echte leven heeft bijna de helft van alle Nederlanders één tot vijf vrienden. 28 procent heeft 6 tot 10 vrienden. 10 procent heeft 10 tot 15 vriendschappen en 7 procent ziet meer dan 16 mensen als vriend.
Meeste mensen hebben regelmatig sociaal contact
Sinds 2012 heeft zo'n 96 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder minstens één keer per week contact met iemand van de familie, vrienden of buren. Voor familie ligt dit aandeel sinds 2013 rond de 83 procent. Dit was alleen in 2012 iets hoger (85 procent).