De meeste mantelzorgers zijn 40 jaar of ouder. Gemiddeld geeft bijna een vijfde deel van de Nederlanders in deze leeftijdscategorie aan te zorgen voor iemand uit zijn of haar omgeving. De meeste mantelzorgers (22 procent) zijn te vinden in de leeftijdsgroep van 50 tot en met 74 jaar.
Er is ook geen leeftijd gekoppeld aan een mantelzorger, iedereen kan mantelzorger zijn, van jong tot oud.
Mantelzorgers boden in 2019 het meest gezelschap of emotionele ondersteuning, maar dit kan ook in combinatie zijn met andere soorten hulp, zoals ondersteuning bij regelzaken of persoonlijke verzorging.
Ruim 12% van de Nederlanders geeft mantelzorg
In 2021 gaf 12,3% van de personen van 16 jaar en ouder mantelzorg.
Nederland telt zo'n 4,4 miljoen mantelzorgers. Doorvertaald naar het werk betekent dit, dat ongeveer 1 op de 5 medewerkers mantelzorger is. Het aandeel werkende mantelzorgers is in 10 jaar sterk toegenomen en blijft toenemen.
Mantelzorgcompliment. Het Mantelzorgcompliment is een bedrag van 200,- euro waarmee de overheid haar waardering voor mantelzorgers laat blijken. Om dit jaarlijkse bedrag te ontvangen moet diegene waarvoor je zorgt een aanmeldingsformulier van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) invullen.
Mantelzorg wordt gegeven door één of meerdere personen. Eén zorgbehoevende persoon kan meerdere mantelzorgers hebben. Mantelzorg vloeit voort uit de sociaal-emotionele relatie die iemand heeft met de persoon voor wie hij zorgt.
Mantelzorg is onbetaalde en vaak langdurige zorg voor zieke familieleden of vrienden. Dit kan verzorging zijn of hulp bij dagelijkse activiteiten. Gemeenten ondersteunen mantelzorgers bijvoorbeeld met (tijdelijke) overname van de zorg door een vrijwilliger of beroepskracht (respijtzorg).
Veel mantelzorgers hebben een baan of combineren de zorg voor een oudere met de zorg voor een gezin. Zelf worden ze ook ouder. Dit alles vergroot de kans op overbelasting. De last kan zo zwaar worden, dat de mantelzorger niet meer goed voor de oudere kan zorgen.
Thuiszorg is hulp aan huis door professionele zorgverleners. Die krijgen hier ook voor betaald. Mantelzorg is hulp die u krijgt van een familielid, vriend, kennis of buurman/-vrouw. Dit is vrijwillige hulp; zij krijgen hier dus niet voor betaald.
Bij intensieve mantelzorg gaat het over mantelzorg in intensieve zorgsituaties, bijvoorbeeld vanwege een gehandicapt kind of een partner met een psychiatrische problematiek. Situaties waarin er sprake is van een langdurige zorgvraag en complexe problematiek – en vaak meerdere wetten en schotten.
Het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden is er voor wie lange tijd niet voor zichzelf kan zorgen. Het geld kan ook worden gebruikt om de kosten voor mantelzorgers te vergoeden. Op dit moment bedraagt de vergoeding 130 euro per maand.
Iemand is mantelzorger als de zorg al minimaal 3 maanden duurt, of zorg biedt voor minimaal 8 uur per week. CBS hanteert een definitie waarbij de mantelzorger zorg verleent aan iemand die langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is.
Bij meerderjarige (ouder dan 21 jaar) zorgvragers moet je ten minste 12 punten op de graad van zelfredzaamheid voor de integratietegemoetkoming scoren. Die vaststelling kan gebeuren door de FOD Sociale Zekerheid, Medex of de adviserend arts van het ziekenfonds.
Ongeveer een half miljoen jongeren van 16 tot en met 24 jaar zorgt voor een naaste met gezondheidsproblemen: in totaal gaat het om één op de vier jongeren. Dat blijkt uit nieuwe cijfers die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in de Week van de Jonge Mantelzorger publiceert.
In Nederland groeit ongeveer 20 procent van de kinderen en jongeren op in een zorgsituatie. Bijvoorbeeld met een ouder, broer, zus, opa of oma heeft een langdurige ziekte, een lichamelijke of verstandelijke handicap, psychische ziekte of verslaving. Deze kinderen en jongeren noemen we jonge mantelzorgers (JMZ).
Op de Ministerraad is vandaag beslist om het verlof voor mantelzorgers in aanmerking te nemen voor het pensioen van de federale ambtenaren en die van de autonome overheidsbedrijven. Zo geldt voor hen voortaan dezelfde gelijkstelling van dit verlof voor het pensioen van werknemers.
Een officieel bewijs dat je mantelzorger bent bestaat niet. Toch vragen steeds meer organisaties erom. Bijvoorbeeld als mantelzorgers medehuurderschap of een urgentieverklaring voor een sociale huurwoning willen krijgen, of vanwege vrijstelling van sollicitatieplicht. Of wanneer er een mantelzorgwoning geplaatst wordt.
Er zijn geen wetten en regels voor mantelzorg
Niet elke zorgmedewerker mag zomaar een spuit of medicijnen geven aan een patiënt. Je kijkt er misschien raar van op, maar deze regels gelden niet voor mantelzorgers. Je mag als mantelzorger dus gewoon medische handelingen doen zolang je naaste hiervoor toestemming geeft.
Het SOFA-model helpt bij een goed samenspel en een duurzame samenwerking met mantelzorgers. Het model gaat uit van verschillende rollen die een mantelzorger kan vervullen: partner in de zorg, hulpvrager, naaste en expert. Deze rollen kunnen per dag of zelfs per moment verschillen.
In 2019 voelt in totaal ongeveer 9,1% van de mantelzorgers van 16 jaar en ouder zich overbelast door de zorgtaak (ongeveer 460.000 volwassenen).
De pgb-houder hoeft niet per se een professionele zorgverlener in te kopen. Hij kan met het pgb ook jou als mantelzorger inschakelen. Je kunt dan als mantelzorger uit het pgb betaald krijgen. Voorwaarde is dat je wel de hulp geeft waarvoor het pgb bedoeld is.