Voorbeelden zijn Gasunie, Nederlandse Spoorwegen, Havenbedrijf Rotterdam, Schiphol, Holland Casino, Staatsloterij en TenneT. De Staat is echt aandeelhouder. En daarmee direct gesprekspartner van de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen.
De Nederlandse staat houdt aandelen in 35 bedrijven, zoals de Nederlandse Spoorwegen, ProRail, Gasunie, Energiebeheer Nederland, TenneT, Bank Nederlandse Gemeenten, Schiphol, Holland Casino en het Havenbedrijf Rotterdam.
Voorbeelden. De grootste staatsbedrijven ter wereld zijn staatsoliemaatschappijen als Saudi Aramco, Pemex en Petróleos de Venezuela. Nederlandse staatsbedrijven waren onder andere PTT en DSM, maar deze zijn beide verzelfstandigd en geprivatiseerd.
2. Overheidsbedrijven. De Wet markt en overheid heeft tot doel het voorkomen van concurrentievervalsing door overheden, direct of indirect. In het eerste geval is sprake van economische activiteiten van die overheden zelf, in het tweede geval van economische activiteiten van overheidsbedrijven.
Een beleidsdeelneming is een vennootschap waarbij de rollen van aandeelhouder en beleidsmaker bij één Minister zijn belegd.
Voorbeelden zijn Gasunie, Nederlandse Spoorwegen, Havenbedrijf Rotterdam, Schiphol, Holland Casino, Staatsloterij en TenneT. De Staat is echt aandeelhouder.
De overheid heeft aandelen in een aantal bedrijven. Deze bedrijven worden staatsdeelnemingen genoemd. De overheid heeft in deze staatsdeelnemingen geïnvesteerd, omdat zij zo belangrijk zijn voor onze maatschappij, dat de overheid invloed wil uitoefenen op deze bedrijven.
De overheid biedt diensten aan op basis van wetten en regels. Van subsidies voor jeugdsport tot ontheffingen voor het parkeren van caravans.En van aangifte van een huwelijk tot het mantelzorgcompliment. Al deze diensten zijn ingedeeld in thema's.
Overheden concurreren regelmatig met bedrijven. Denk aan stadswachten die bedrijventerreinen beveiligen. Om concurrentievervalsing te voorkomen, moeten overheden zich aan gedragsregels houden.
Unilever
Mondiaal gebruiken miljarden mensen dagelijks hun producten. De bekendste bij de Nederlandse consument zijn Knorr, Magnum, Lipton, Axe en Rexona. Sinds 2021 heeft Unilever een hoofdkantoor in Rotterdam en Londen. De multinational had in 2020 een omzet van 50,7 miljard euro met een winst van 6,1 miljard euro.
Nederland is een constitutionele monarchie. Dat betekent dat de positie van de Koning in de Grondwet staat, ook wel constitutie genoemd. In de Grondwet staat dat de Koning samen met de ministers de regering vormt. De Koning is het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden.
Buitenlandse bedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan onze economie. Zo zijn ze bijvoorbeeld goed voor 30% van de totale private uitgaven in onderzoek en ontwikkeling in Nederland. Dit draagt bij aan het oplossen van de uitdagingen waar wij als land voor staan en aan ons toekomstig verdienvermogen.
Op 7 juli 2023 heeft minister-president Rutte aan de Koning het ontslag aangeboden van alle ministers en staatssecretarissen.
Voorbeelden van semioverheidsorganisaties zijn woningcorporaties, ziekenhuizen en instellingen voor bijzonder onderwijs (het openbaar onderwijs valt onder de overheid). Ook zelfstandige bestuursorganen (ZBO's) van de overheid zoals het CBR, CBS, Kadaster, SVB en UWV worden als semioverheid gezien.
De Rijksoverheid is het onderdeel van de overheid dat op landelijk niveau werkt. Bij het Rijk werken ongeveer 116.000 ambtenaren. Ambtenaren op de 12 ministeries bereiden beleid en wetgeving voor. Bij uitvoerende diensten voeren ambtenaren het beleid uit.
De inkomsten van de overheid bestaan vooral uit de belastingen en premies die burgers en bedrijven betalen. De overheid geeft dit geld uit aan voorzieningen zoals scholen, wegen en ziekenhuizen.
De Rijksoverheid heeft ongeveer 1.500 websites. Websites vormen dan ook een belangrijke informatiebron voor burgers, bedrijven en overheden. Ook oude websites blijven van belang; hier kunnen nog altijd rechten aan ontleend worden. Door overheidswebsites te archiveren kunnen we deze duurzaam toegankelijk houden.
Hieronder vallen bijna alle overheidsinstanties, zoals bijvoorbeeld ministeries, waterschappen, provincies, gemeentes, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de politie.
Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is een Nederlandse overheidsinstelling die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de werknemersverzekeringen WW, WAO, WIA, de Ziektewet en verder de Wajong, de Toeslagenwet en de WAZ.
Productie bij de overheid bestaat bijvoorbeeld uit uitgaven aan overheidsdiensten zoals de brandweer, het basisonderwijs of de aanleg van stadsparken. De toegevoegde waarde bij de overheid wordt berekend aan de hand van de kosten. Deze bestaan voor een groot deel uit ambtenarensalarissen.
Het Nederlandse deel van Fortis werd door de staat gekocht en ging weer verder onder de oude naam ABN Amro. Kosten: 21,6 miljard euro. Vanaf dat moment was de bank in handen van de staat. In 2015 werd het bedrijf weer naar de beurs gebracht en de bedoeling was om stapsgewijs steeds meer aandelen te verkopen.
De Nederlandse overheid zet opnieuw een deel van zijn belang in ABN Amro in de verkoop. Het plan is de komende periode nog eens 9,5 procent van de aandelen van de hand te doen. Daarmee daalt het staatsbelang in ABN Amro naar 40 procent. De verkoop van de aandelen loopt via een divisie van Bank of America Merrill Lynch.