Depressie bij ouderen heeft vaker een ernstiger beloop en gaat vaak gepaard met polyfarmacie. Er is weinig bekend over de effectiviteit en bijwerkingen van de verschillende antidepressiva bij ouderen. Recent onderzoek laat zien dat sertraline het meest effectief is en het laagste risico op duizeligheid geeft.
Bij kwetsbare ouderen moet men terughoudend zijn met de toediening van TCA's. Start met een SSRI (bijv. citalopram of sertraline) en start pas een TCA indien er onvoldoende effect of te veel bijwerkingen zijn. Nortriptyline is het middel van eerste keus.
Verschillende soorten antidepressiva
Omdat SSRI's over het algemeen de minste bijwerkingen opleveren zijn deze meestal eerste keus. SNRI's zoals Cymbalta en Efexor zijn vaak tweede keuze. In een ziekenhuiscontext wordt vaak sneller gekozen voor een TCA als tweede keuze.
Alle 21 onderzochte antidepressiva waren effectiever dan een placebo. Sommige antidepressiva waren echter effectiever dan andere. De middelen amitriptyline, escitalopram, mirtazapine, paroxetine, venlafaxine en vortioxetine zijn het meest effectief.
Een depressie kan weken, maanden of zelfs jaren aanhouden. Uiteindelijk gaat een depressie bijna altijd over. Er zijn veel verschillende behandelingen mogelijk, waarbij vooral gelet moet worden op de ernst van de klachten. Behandeling blijkt bij ongeveer 80% effectief.
De veiligste antidepressiva zijn over het algemeen de SSRI's omdat die vaak goed worden verdragen. Een huisarts geeft SSRI's over het algemeen de voorkeur. Echter lijken TCA's weer effectiever te zijn bij mensen die last hebben van een ernstige depressie en die opgenomen zijn in een klinische voorziening.
Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam. Na verloop van tijd werken kalmeringsmiddelen niet meer. Gebruik kalmeringsmiddelen daarom niet langer dan 2-4 weken.
Er is voorkeur voor antidepressiva waarmee veel ervaring is opgedaan. Wat betreft een TCA gaat de voorkeur uit naar amitriptyline, imipramine of nortriptyline en (bij een comorbide angststoornis) clomipramine. Wat betreft een SSRI gaat de voorkeur naar citalopram, fluoxetine, paroxetine en sertraline.
Duloxetine, pregabaline, venlafaxine en escitalopram zijn de best onderzochte, effectieve en goed verdraagbare medicijnen voor de behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis. Dat is de conclusie uit een recente meta-analyse in de Lancet.
Bij gebruikers van de klassieke antidepressiva (tricyclische en SNRI's) was wel een duidelijk ongunstig autonoom effect op het hart meetbaar, waardoor de kans op hart- en vaataandoeningen verhoogd zou kunnen worden. Ook het gebruik van moderne antidepressiva (SSRI's) liet dit effect zien, maar in mindere mate.
Je kunt medicijnen tegen depressie of angst levenslang slikken. Voor sommige mensen is dat zelfs de beste keuze. Denk dus niet dat je uiteindelijk moet stoppen met je medicijnen tegen depressie of angst. Dat is een keuze, die afhangt van jouw persoonlijke situatie.
De voorkeur bij ouderen gaat uit naar nortriptyline wegens relatief milde bijwerkingen bij (kwetsbare) ouderen ten opzichte van andere tricyclische antidepressiva, waaronder een minder sterk anticholinerg effect.”
Samenvatting. - Mirtazapine en venlafaxine zijn twee moderne antidepressiva, die farmacologisch verschillen van de andere nieuwere antidepressiva.
Volwassenen hebben in de eerste weken vaak wat last van misselijkheid, onrust en hoofdpijn. Na een gewenningsperiode verdwijnen deze klachten vaak ook weer. Op de langere termijn zijn gewichtstoename en seksuele bijwerkingen soms lastig. Maar vooral moet je lichaam wennen aan een nieuw medicijn.
De voorkeur gaat uit naar een kortwerkende benzodiazepine-agonist: lormetazepam, temazepam, zolpidem of zopiclon. Met deze middelen bestaat ruime ervaring en bij gebruik in lage dosering is er weinig kans op nawerking de volgende dag.
Serotonineheropnameremmers, ook wel SSRI's genoemd, regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine, een van nature voorkomende stof die een rol speelt bij stemming en emoties. Hierdoor verminderen de gevoelens van angst. Voorbeelden zijn citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline.
Van deze middelen was fluoxetine het meest effectief: het middel gaf bij 62,9 procent van de patiënten een vermindering van 50 procent op de Hamilton Anxiety Scale. Daarmee was de SSRI de meest effectieve angstremmer, op afstand gevolgd door lorazepam.
Citalopram vs sertraline vergelijken
Beide worden voorgeschreven bij depressie en angsten. Sertraline heeft als voordeel dat je er minder moe van wordt, citalopram daarentegen laat je maag en stoelgang meestal met rust (bron: https://www.drugs.com/compare/citalopram-vs-sertraline).
Recente studies wijzen omega 3-vetzuren (het vet dat in vis zit, vooral in vette soorten als zalm, haring en makreel) aan als een van de actiefste natuurlijk voorkomende middelen tegen depressie. Ze spelen een grote rol in de omzetting van tryptofaan naar serotonine.
De meest voorgeschreven geneesmiddelen zijn tegenwoordig medicijnen die de heropname van serotonine in neuronen voorkomen: de zogenaamde SSRI's of selectieve serotonineheropnameremmers. Ze staan bekend onder de namen Sertraline, Citalopram en Fluoxetine.
De verschijnselen van een depressie
De meest voorkomende verschijnselen bij ouderen die duiden op depressieve klachten zijn: Concentratieproblemen, vergeetachtigheid en besluiteloosheid. Slaapproblemen: moeite met in slaap vallen of doorslapen, of moeilijk uit bed kunnen komen.
Daaruit blijkt dat bijna een kwart van de ouderen die in toenemende mate last had van depressieve symptomen in de jaren erna dementie ontwikkelde. Bij de ouderen die hier in mindere mate last van hadden, was dit 10%.” De onderzoekers volgden 3.325 deelnemers van 55 jaar en ouder in het bevolkingsonderzoek ERGO.
Gebeurtenissen in het leven, zoals het overlijden van dierbaren, een verhuizing, pensionering of financiële problemen. Ook nare ervaringen uit het verleden kunnen op oudere leeftijd weer naar boven komen en een depressie veroorzaken. Een gebrek aan sociale contacten of een gevoel van eenzaamheid.