De vier leiderschapsstijlen
Het model heeft twee dimensies: taakgericht en mensgericht gedrag van de manager. Taakgericht leiderschap is sturend waarbij de focus ligt op de uitvoeting van de taak. Mensgericht leiderschap is daarentegen meer ondersteunend en hierbij ligt de focus op de onderlinge verhoudingen.
Er zijn vier leiderschapsstijlen die je als manager of werkgever kunt gebruiken. Elke situatie vraagt om een andere stijl van leidinggeven; situationeel leiderschap noemen we dat.
Leiderschap is het proces waarbij een individu anderen beïnvloedt om een bepaald doel te bereiken. Goed leiderschap is in staat om anderen te stimuleren en te inspireren. Deze leiders versterken motivatie, betrokkenheid en de prestaties van de organisatie.
De wijze waarop een manager invulling geeft aan de manier waarop hij omgaat met zijn opdracht en de mensen aan wie hij leiding geeft.
Direct leiderschap vindt plaats in het geval van een directe relatie en communicatie tussen leider en (voor de duidelijkheid) volgeling. Niets meer en niets minder. Het is het proces van het beïnvloeden van anderen om te begrijpen en accepteren wat er moet gebeuren en hoe het moet gebeuren.
Autoritair leiderschap betekent dat de leider eenzijdig zijn/haar wil oplegt aan anderen. Hij/zij is heerszuchtig, niet gericht op het gesprek of overleg, niet gericht op consensus of democratisch genomen besluiten.
Het op verschillende momenten toepassen van verschillende stijlen van leiderschap.
Strategische leiders stellen mensen op alle niveaus in de organisatie in staat beslissingen te nemen. Deze verdeling van verantwoordelijkheid geeft potentiële strategische leiders de mogelijkheid om te zien wat er gebeurt als mensen risico's nemen.
Traditioneel leiderschap
In traditionele organisaties zijn medewerkers hulpmiddelen (human resources) die bijdragen aan het realiseren van het organisatiedoel. In hun taak- en functiebeschrijving staat exact beschreven wat van de medewerker verwacht wordt.
Coachend leiderschap betekent dat je de zelfstandigheid van je medewerkers gaat stimuleren en hen aanmoedigt zelf beslissingen en verantwoordelijkheid te nemen. In het huidige bedrijfsleven wordt van managers verwacht dat ze meer een coachende stijl van leidinggeven ontwikkelen.
Blake en Mouton stellen op basis van onderzoek dat managers succesvoller (effectiever) zijn als zij zich naast de taken die uitgevoerd moeten worden ook richten op de behoeften van de medewerkres en de sociale omgeving waarin zij werkzaam zijn.
Hersey en Blanchard zijn van mening dat niet de persoonlijke voorkeuren van de manager bepalend zouden moeten zijn voor de stijl van leidinggeven. Zij stellen dat de effectiviteit van de stijl van leidinggeven afhangt van de bereidwilligheid en bekwaamheid (taakvolwassenheid) van de medewerker.
De indirecte aansturing-wijze wordt management genoemd: aansturen door het ontwikkelen van een effectieve organisatie. De directe aansturingwijze is als leidinggeven betiteld: aansturen in directe interactie met de professionals.
Positief leiderschap is gebaseerd op de positieve psychologie. Als leidinggevende wil je het beste uit jezelf halen en anderen laten floreren, en je behandelt mensen als de unieke persoon die ze zijn, met hun persoonlijke aspiraties, waarden en kwaliteiten.
Tip 1: Leiderschap tonen betekent je fouten toe-eigenen
Van fouten kun je leren, is een bekend gezegde. Toch zie je vaak dat als er fouten gemaakt worden, anderen de schuld krijgen. Het kan ook anders. Door als leider fouten toe te eigenen, kun je leiderschap tonen.
Nelson Mandela, Barack Obama en Martin Luther King vormen de top drie, terwijl Koningin Maxima, André Kuipers en Floortje Dessing de hoogst gerangschikte Nederlanders zijn in de ranking.
Bij participerend leiderschap nodigt de leidinggevende de medewerkers regelmatig uit om mee te denken, mee te praten en op bepaalde momenten ook mee te beslissen. Als leidinggevende schrijf je jouw medewerkers dus niet precies voor wat er moet gebeuren, zoals bij sommige traditionele vormen van leiderschap.
Deze stijl wordt sterk gekenmerkt door persoonlijke en professionele afwezigheid en besluiteloosheid. Medewerkers gaan al gauw denken dat de leidinggevende geen ambitie heeft en een gebrek aan interesse. Deze stijl leidt tot demotivatie en medewerkers die zich wat verloren voelen.
Democratisch leiderschap is een mensgerichte leiderschapsstijl waarbij de aandacht van de leidinggevende helemaal is gericht op het motiveren van het team. De medewerkers staan dus centraal en de leidinggevende doet er alles aan om ze tevreden te houden.