We onderscheiden de volgende tekstsoorten: Informerende / uiteenzettende teksten. Activerende teksten. Betogende teksten.
Er worden vaak vier tekstdoelen onderscheiden: amuseren, informeren, overtuigen en overhalen/activeren.
Er zijn wel meer verschillende tekstsoorten. Zo zie je op scholen bij het vak Nederlands vaak informerende, activerende, betogende, beschouwende en amuserende teksten als tekstsoort terug.
De 7 tekstdoelen
Nou: informeren, instrueren, adviseren, overtuigen, activeren, emotioneren en inspireren.
Tekstdoelen geven aan wat jij als schrijver wilt bereiken met jouw tekst. De 7 tekstdoelen zijn: informeren, instrueren, adviseren, overtuigen, activeren, emotioneren en inspireren.
Een betoog is een overtuigende of activerende tekst. Het heeft niet als doel om de lezer een eigen mening te laten vormen, zoals bij een beschouwing, maar om de lezer de mening van de schrijver te laten overnemen.
Bij een bepaalde tekstdoel hoort een bepaalde tekstsoort. Een tekstsoort kan verschillende vormen hebben, bijvoorbeeld nieuwsbericht, reclametekst of gedicht. Hoe de tekst eruitziet, noemen we de tekstvorm.
Persuasieve teksten (een advertentietekst, een verkoopbrief): als een schrijver voor deze tekstsoort kiest, wil hij je juist wel ergens van overtuigen.De schrijver neemt een duidelijk standpunt in en wil jou overhalen die mening te gaan delen.
Een gedicht is door een dichter of dichteres bedacht en behoort tot de poëzie. Er zijn wat betreft de inhoud volgens Aristoteles drie soorten of genres poëzie: lyrische gedichten zijn kort en bespiegelend, epische gedichten vertellen een verhaal, en dramatische poëzie betreft toneelstukken in verzen.
In een emotieve tekst worden gevoelens of gedachten beschreven.
− Het interview: Een interview is een vraaggesprek op papier, waarbij de journalist peilt naar de opvattingen en handelingen van de geïnterviewde. − Het nieuwsbericht: Een nieuwsbericht bestaat uit een zo objectief mogelijke opsom- ming van feiten.
Opiniëren De schrijver wil de lezer aan het denken zetten, hem een eigen mening laten vormen, ook door te laten merken hoe hij er zelf over denkt. Overtuigen: De schrijver wil dat de lezer zíjn mening overneemt. Activeren: De lezer moet iets gaan doen.
Een column is een met regelmaat verschijnend, kort stukje proza van een bepaalde auteur (de columnist). Vaak wordt een column in een krant of tijdschrift gepubliceerd, maar ook gesproken columns op radio of televisie, of publicatie op internet komen voor.
Betoog (Overtuigend / persuasief)
In de loop van de tekst moet de lezer voor het standpunt van de schrijver gewonnen zijn; in een betoog wil je anderen ervan overtuigen om het met jou eens te zijn.
Een overtuigende tekst is een tekst die lezers in beweging brengt. Een tekst die inspeelt op emoties, werkt met een goede opbouw en structuur en waarbij er over ieder woord is nagedacht.
informatieve of referentiële teksten, die een stand van zaken in de werkelijkheid weergeven (verslag, krantenbericht, wetenschappelijk of encyclopedisch artikel enz.) beschouwende teksten, die de toehoorder of lezer van iets willen overtuigen (reclameboodschap, pamflet, verzoekschrift enz.)
Amuserende teksten (diverterend)
Dit zijn teksten die een verhaal vertellen. Ze zijn bedoeld om de lezer te vermaken. Je leest ze voor je plezier.
Bij een betoog neemt de schrijver een duidelijk standpunt in over het onderwerp en probeert de schrijver de lezers aan de hand van een feitelijke argumentatie van dit standpunt te overtuigen. Een beschouwing is een essay waarin verschillende standpunten over een bepaalde stelling worden gegeven.