Veiligheidsbeleving wordt ook wel aangeduid als subjectieve veiligheid.Dit als tegenhanger van objectieve veiligheid. Hiermee wordt het feitelijk niveau van criminaliteit en overlast bedoeld; de subjectieve veiligheid geeft aan hoe mensen dit waarnemen en beleven.
Er zijn diverse soorten van veiligheid namelijk: sociale veiligheid, procesveiligheid, constructieve veiligheid, transportveiligheid en externe veiligheid. In dit blog wordt naar deze verschillende soorten van veiligheid gekeken. Dit houdt in de mate waarin mensen zich veilig voelen in hun omgeving.
Hoe vaak een gevaarlijke situatie wel of niet voorkomt, is de objectieve veiligheid. Dit is dus een feit en is daarom ook meetbaar. Hoe bedreigd mensen zich voelen, wordt de subjectieve veiligheid genoemd. Dit gaat over het gevoel van mensen, en is dus minder makkelijk te bepalen.
Fysieke veiligheid is in de huidige situatie belegd bij de primaire hulpverleningsdiensten (brandweer, GHOR en politie) en de coördinerende Veiligheidsregio's, terwijl sociale veiligheid voornamelijk wordt opgepakt door gemeenten, politie, welzijnsorganisaties en coördinerende Veilig‐ heidshuizen.
Het begrip veiligheid heeft te maken met de fysieke veiligheid binnen de school, maar ook met de sociale veiligheid. Onder fysieke veiligheid valt brandveiligheid, verkeersveiligheid en veiligheid van leefomgeving.
Sociale veiligheid gaat over het bevorderen van sociaal gedrag door bijvoorbeeld gedragsregels op school en het tegengaan van grensoverschrijdend en ongewenst gedrag. Voorbeelden zijn: pesten, agressie, geweld, discriminatie, racisme, (homo)seksuele intimidatie, radicalisering en extremisme.
Een school is veilig als de sociale, psychische en fysieke veiligheid van leerlingen niet door handelingen van anderen wordt aangetast. Dat betekent dat er een veilige en positieve sfeer is op school.
Fysieke veiligheid gaat over het verkleinen van de kans dat iemand slachtoffer wordt van een ongeval of incident. (Kleine) incidenten en ongevallen zijn op scholen onvermijdelijk. Wel kan een school er alles aan doen om het risico op ongelukken te beperken.
Elffers & De Jong definiëren subjectieve veiligheid als een situatie waarin iemand zich “in zijn woon- en leefsituatie niet door misdrijven, overtredingen en ernstige overlast bedreigd voelt” (2004, p. 225).
Een sociaal veilige en gezonde werkomgeving is een omgeving waarin werkenden respectvol met elkaar omgaan, zichzelf kunnen zijn, fysiek en mentaal gezond zijn, fouten mogen maken en hun vakmanschap optimaal kunnen inbrengen in hun betekenisvolle werk.
Veiligheid heeft zowel een objectieve en subjectieve component. De objectieve veiligheid gaat over wat zich daadwerkelijk afspeelt aan criminaliteit en overlast. De subjectieve veiligheid geeft aan hoe mensen de veiligheid beleven: hoe veilig of onveilig voelen zij zich nu werkelijk?
Emotionele veiligheid
Veiligheid betekent dat je samen gezonde grenzen hanteert, dat je je gevoelens durft delen, en dat de relatie vrij is van emotionele mishandeling en dat je je gesteund voelt. #TIP: Ook in een gezonde relatie kun je je onveilig voelen, als je je niet veilig voelt bij jezelf.
Objectieve verzwarende omstandigheden hebben betrekking op het feit zelf.Ze hebben weerslag op alle personen die hebben deelgenomen aan het misdrijf. Het gaat dan bijvoorbeeld over: de omstandigheden van het misdrijf (met of zonder geweld)
Drie aspecten van veiligheid: techniek, organisatie en gedrag. Bij veilig en gezond werken zijn drie aspecten van belang: techniek, organisatie en gedrag.
Sociale veiligheid betekent beschermd zijn en je beschermd voelen tegen gevaar dat wordt veroorzaakt door het gedrag van iemand anders in een sociale setting, bijvoorbeeld op werk. Met gevaar bedoelen we ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals pesten, roddelen, discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Veiligheid in de zorg betekent dat de patiënt geen onnodige risico's loopt tijdens een behandeling. Deze risico's kunnen leiden tot bijvoorbeeld het stellen van een foute diagnose of het toedienen van verkeerde medicijnen. Patiëntveiligheid gaat iedereen aan die betrokken is bij de zorg.
Objectieve veiligheid gaat om de feitelijke aan- of afwezigheid van een bedreiging (CBS, 2015). Subjectieve veiligheid gaat over de mate “waarin iemand zich in zijn woon- en leefsituatie […] door misdrijven, overtredingen en ernstige overlast bedreigd voelt” (Elffers & de Jong, 2004).
Subjectieve symptomen zijn klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizelingen, tintelingen, rugpijn of zenuwpijn welke niet door een ander kunnen worden gezien of aangetoond.
Je voelt je veilig wanneer je je ook indirect niet bedreigd voelt. Wanneer je in staat bent om je eigen grenzen te respecteren en voor jezelf te zorgen. Het leren toelaten en begrijpen van emoties en gevoelens hoort bij zelfzorg. Emoties en gevoelens zijn geen eindstation waarover je niet of nauwelijks controle hebt.
Positieve veiligheid is het versterken van veiligheid door meer aandacht te geven aan positieve factoren van samenleven, zoals zorg, vertrouwen en geborgenheid.
Hiermee wordt het feitelijk niveau van criminaliteit en overlast bedoeld; de subjectieve veiligheid geeft aan hoe mensen dit waarnemen en beleven. Ook al leven we waarschijnlijk in een tijd waarin we veiliger zijn dan ooit: (samen)leven is nooit zonder risico's.
Psychologische veiligheid op de werkplek is nu belangrijker dan ooit. Het zorgt ervoor dat medewerkers zich op veilig genoeg voelen om hun zorgen en problemen met hun collega's en managers te delen.
Om een gevoel van sociale veiligheid te creëren, is het allereerst belangrijk dat een organisatie een goede infrastructuur heeft, zoals een vertrouwenspersoon, klokkenluidersregeling of klachtenprocedures. Die bieden medewerkers ruimte en veiligheid om hun klacht of signaal van misstanden kenbaar te maken.