Denk aan charcuterie zoals salami of ham, en vers bewerkt vlees waaraan zout of additieven (zoals nitriet en fosfaten) zijn toegevoegd zoals spek. Ook de consumptie van bewerkt vlees is in verband gebracht met een verhoogd risico op darmkanker, beroerte en diabetes type 2.
Ten eerste is varkenshaas, varkensfilet en karbonade niet vetter dan mager rundvlees. Ten tweede is inmiddels onomstreden dat rundvlees een veel hogere milieubelasting heeft dan varkensvlees. Dat komt doordat er veel meer voedsel nodig is voor een kilo rundvlees dan voor een kilo varken.
Onbewerkt wil zeggen: niet gemarineerd, gekruid, gemalen, gepaneerd, gerookt of een andere bewerking. Aan bewerkt vlees zoals vleeswaren, worst, hamburgers kan wel water worden toegevoegd, bijvoorbeeld om het malser of zwaarder te maken.
Er is inmiddels voldoende wetenschappelijk bewijs dat het eten van te veel rood vlees zoals varkensvlees en vooral van bewerkt vlees, het risico op bepaalde soorten kanker (waaronder darmkanker) verhoogt. Het eten van veel rood en bewerkt vlees verhoogt eveneens het risico op diabetes type 2 en op beroerte.
Onbewerkt mager rundvlees past in een gezond voedingspatroon. Van de vleessoorten is rundvlees relatief rijk aan vitamine B12 en ijzer. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten. Het eten van te veel vlees brengt risico's voor de gezondheid met zich mee.
Wil je de oermens in je tevreden houden, dan gaat biefstuk er zonder twijfel met de prijs vandoor. Maar tegen de superieure nutritionele waarden van kip kan een steak niet op. De magere – en goedkopere – eiwitten maken gevogelte bovendien de beste keuze voor spierbundels.
Kipgehakt is een gezondere optie voor wie eens wat anders wil dan de gebruikelijke rund- of kalfsvleesgerechten. Kipgehakt bevat over het algemeen iets minder verzadigd vet dan rundergehakt. Wel is er niks mis mee om zo nu en dan rundergehakt te gebruiken.
Kip en gevogelte zijn een onderdeel van een gezond voedingspatroon, vooral vanwege de eiwitten, vitamines en mineralen. Het gaat dan om onbewerkte kip, zoals een stuk kipfilet. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten.
Al is het Voedingscentrum nog steeds duidelijk: "Te veel rood vlees is ongezond en belastend voor het milieu. Spek bevat ook nog eens veel verzadigde vetten en die zijn slecht voor je. Spek staat daarom niet in de schijf van vijf."
Rundvlees
Het behoort tot de gezondste vleessoorten die er zijn. Rundvlees is een natuurlijke bron van vitamine B3, B12, zink en ijzer. Het vetgehalte in het vlees hangt ook af van de diersoort, het lichaamsdeel en natuurlijk het voer. Mager rundvlees bevat minder dan tien gram vet per 100 gram vlees.
Er zijn ook soorten vlees die zowel vers als bewerkt kunnen zijn. Denk hierbij aan gehakt. Gehakt kan onbewerkt zijn, maar zodra er zout aan toegevoegd is valt gehakt onder de noemer bewerkt vlees.
Bewerkt vlees is rood of wit vlees dat bewerkt werd door het te zouten, roken, drogen, fermenteren of door er bewaarmiddelen aan toe te voegen. Voorbeelden zijn ham, spek, salami, rookworst ... Hamburgers en gehakt vallen ook onder bewerkt vlees als er zout of chemische additieven in gebruikt zijn als bewaarmiddelen.
Vleeswaren kunnen veel verzadigd vet en zout bevatten. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten. Bewerkt vlees zoals vleeswaren worden in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en darmkanker. Eet vleeswaren daarom met mate.
Rood vlees kan schadelijk zijn voor de gezondheid omdat het over het algemeen veel verzadigde vetten bevat. Deze verzadigde vetten verhogen de kans op een verhoogd cholesterol. Bovendien is bewezen dat rood vlees veel heemijzer bevat, wat weer de boosdoener is bij het verhoogde risico op darmkanker.
Van de vleessoorten bevat rundvlees veel voedingsstoffen vitamine B12 en is relatief rijk aan ijzer. Rundergehakt bevat gemiddeld minder dan 240 kilocalorieën per 100 gram, en bestaat uit bijna 20 gram eiwit. Hiermee is rundvlees een net iets gezondere keuze dan half-om-half.
De meeste moslims vermijden echter uit voorzorg kaas waarvan niet bekend is of deze vegetarisch is. Wel wordt stremsel uit (halal-)slachterijen in Nederland gebruikt voor export naar moslimlanden: de meeste kalveren in Nederland worden halal geslacht en daarmee is de meeste kaas ook halal.
Volgende dieren zijn wel halal: schapen, runderen, pluimvee, kamelen, paarden, wilde ezels, konijnen, egels, stekelvarkens, sprinkhanen, wormen in fruit, vogels en dieren die leven in de zee (met uitzondering van kikkers, palingen, krokodillen, zeeschildpadden, dolfijnen en haaien) (Bonne & Verbeke, 2008a).
Alle vissen en zeedieren zijn in principe halal, behalve als de zeedieren schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid.
Hoe gezond is kaas? Kaas is rijk aan vitamine A, vitamine B12 en mineralen als calcium, fosfor, magnesium en zink. Bovendien is kaas een bron van vitamine B2 en selenium. Kaas bevat eiwit en vet en weinig of geen koolhydraten.
Eieren eten heeft geen aangetoonde voor- of nadelen voor je gezondheid. Ze zadelen je ook niet op met een hoger risico voor hart- en vaatziekten, hoewel dat lang werd aangenomen. Eitjes zijn wel rijk aan voedingsstoffen, voornamelijk eiwitten en vet. Dat vet zit in de dooier en is grotendeels onverzadigd – wat goed is.
Zalm is een erg gezonde eiwitbron. Het zit bomvol omega 3 en levert belangrijke mineralen. Deze stoffen kunnen onder andere bijdragen aan een gezond hart, het beschermen van je lichaamscellen, een slank lichaam en sterke botten en spieren.
Voor een gezond voedingspatroon is het advies om 1x per week vis te eten, of schaal- en schelpdieren. Kies bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm. Daarin zit het meeste omega-3: een gezond visvetzuur. Een portie van 100 gram bevat ongeveer 7 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Vlees belast de darmen omdat het moeilijk te verteren is. Vooral de stof haem in rood vlees is een belasting voor de darmen. Het eten van meer dan 500 gram rood vlees per week (rund-, varkens- en lamsvlees) is een risico voor het ontwikkelen van darmkanker.
Het Voedingscentrum adviseert om maximaal 300 gram rood vlees per week te eten [8]. Voor bewerkt vlees is geen bovengrens gesteld, al raadt de Gezondheidsraad aan om de consumptie hiervan te beperken [7]. Jongvolwassen eten gemiddeld 70 gram rood vlees en 47 gram bewerkt vlees per dag.