Verzadigde vetten en transvetten zijn slechte vetten omdat ze het cholesterolgehalte in het bloed kunnen verhogen. Onverzadigde vetten zijn goede vetten, omdat ze bijdragen tot de instandhouding van een normaal cholesterolgehalte in het bloed en daarmee een bijdrage aan de hartgezondheid leveren.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Onverzadigde vetten zijn te herkennen doordat ze bij kamertemperatuur zacht en vloeibaar zijn. Hier vallen dus bijvoorbeeld alle soorten olie onder. Onverzadigde vetten zijn zonder enige twijfel goed voor je. Ze verlagen onder andere de kans op hart- en vaatziekten en houden je brein gezond.
Pindakaas bevat maar liefst 28% eiwit, en veel onverzadigde vetten (totaal vet 50% waarvan 80% onverzadigd). Verder is het een rijke bron aan voedingsvezels, vitamine E, vitamine B6, magnesium, phosphorus, zink en koper. Een flinke lijst dus!
Vooral verzadigd vet is niet goed. Veel verzadigd in je voeding verhoogt je cholesterol. Dit verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Onverzadigd vet zorgt ervoor dat je lichaam cholesterol beter afvoert.
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Pas op met het verhitten van olie
Deze worden PAK's genoemd: polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
Conclusie, is olijfolie gezond(er)?
Zowel extra vierge olijfolie als kokosolie hebben gezondheidsbevorderende effecten. Toch is de Voedingswaardetabel duidelijk in zijn oordeel: waar extra vierge olijfolie een 8,3 scoort op gezondheidswaarde, scoort kokosolie een 5,6.
En op basis van dit criterium zijn arachideolie en olijfolie de grote winnaars. De eerste barst van de omega 9, een vetzuur dat erom bekend staat een grote rol te spelen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dankzij zijn neutrale smaak is dit de perfecte kandidaat-frituurolie.
Olijfolie bestaat voor ongeveer 70% uit voornamelijk enkelvoudig onverzadigde vetzuren en heeft een hoog gehalte aan vitamine E. Onverzadigd vet staat bekend om de gunstige gezondheidseffecten. Onverzadigd vet verlaagt het LDL-cholesterol. Op die manier verkleint onverzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Omdat ossenwit een volledig natuurlijk product is dat niet chemisch is gezuiverd en zonder kustmatige toevoegingen, is het goed door je lichaam te verwerken. Ossewit is daarom een gezond vet om te gebruiken.
8. De winnaar is Monini GranFruttato Selezione Speciale Olio Extra Vergine di Oliva. Die is algemeen verkrijgbaar voor €9,32. De testers beoordeelden deze olie met een 7,3 en vonden hem Italiaans, niet scherp maar mild pittig en de smaak bleef lekker lang hangen.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Is sojaolie gezond? De typen vetzuren in sojaolie lijken op die van zonnebloemolie. Sojaolie bevat relatief weinig ongezonde verzadigde vetzuren en relatief veel gezonde onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetten hebben een positief effect op de gezondheid.
Voorbeelden hiervan zijn zalm, haring, paling en makreel. Verder vind je in noten zoals amandelen, walnoten en pecannoten veel gezonde onverzadigde vetten. Onverzadigde vetzuren zitten ook in margarine, doordat dit gemaakt is met plantaardige oliën.
Kokosolie of kokosvet bevat erg veel verzadigd vet, meer dan zonnebloemolie of olijfolie. Verzadigd vet verhoogt je 'slechte' LDL-cholesterol, en dit vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Een beetje kokosvet kan geen kwaad, maar je kunt er beter niet te veel van eten.