Eerst worden de organen zoals longen, maag en darmen uit het lichaam gehaald en apart gemummificeerd. Dat betekent dat deze organen worden uitgedroogd zodat ze bewaard kunnen blijven.
Rond de organen van de overledene bestond een ware cultus in het oude Egypte. Na de dood werden de organen verwijderd en bewaard in canopen (kleine kruikjes), die de mummie vergezelden in het graf in de piramide. Alleen het hart en de nieren werden niet verwijderd, vanuit de overtuiging dat hierin de ziel woonde.
Het hart moest in het lichaam blijven zitten; dat was nodig bij de ceremonie van het wegen van het hart. Daarna werd het stoffelijk overschot 30 dagen in natron gelegd zodat het lichaam uitdroogde. Tot slot werd het lichaam in linnen doeken gewikkeld.
In de Egyptische traditie werden hersenen via een haak door de neusopening, en de ingewanden door een snede in de zij met een vuurstenen mes uit het lichaam verwijderd, waarna men indroging bewerkstelligde door het lichaam gedurende 70 dagen in vaste natron te leggen.
Een sarcofaag (Oudgrieks: σαρκοφάγος – vleesetend) is een doorgaans stenen kist waarin menselijke stoffelijke resten worden bewaard. Het gaat hierbij specifiek om overblijfselen als gevolg van begraven en niet van cremeren. In het laatste geval is de houder van de resten een urn.
Hersenen worden bij het mummificeren altijd verwijderd. Die waren namelijk niet belangrijk voor de Egyptenaren. Zij geloven dat je gevoel en je verstand in je hart zitten. Omdat er in hersenen veel vocht zit, kunnen ze niet in het lichaam blijven, want een mummie mag niet nat zijn.
In Nederland is mummificatie van een zojuist overleden persoon niet toegestaan. Elke conserverende behandeling van een stoffelijk overschot is verboden. Van dit verbod is evenwel ontheffing mogelijk. Die ontheffing geeft de minister van Volksgezondheid.
Hoe ging het mummificeren in zijn werk? Eerst werden de inwendige organen verwijderd, de hersenen met een haak via de neusopening, de rest met een vuurstenen mes door een snee aan de linkerkant van de buik. Vervolgens werd het lichaam in een mengsel van zout en soda (natron) gelegd om het vocht eraan te onttrekken.
Duizend mummies
Enkele weken geleden werden er zelfs twaalf adellijke familieleden gevonden. Allemaal gemummificeerd. Daarmee komt het totale aantal gevonden mummies op ongeveer duizend exemplaren. Niet alleen volwassenen, maar ook kinderen werden gemummificeerd.
Daarna werd de romp van het lichaam opgesneden met een vuurstenen mes en werden alle organen, behalve het hart, verwijderd. Het hart werd in het lichaam gelaten omdat de Egyptenaren geloofden dat het hart het belangrijkste onderdeel van het lichaam was en het intellect bevatte.
Toetanchamon
Het zijn natuurlijk vooral de Egyptische farao's die bekendstaan als mummies. Toetanchamon is daarbij misschien de meest bekende farao die ooit geleefd heeft. De Egyptische leider werd niet oud, want hij overleed al toen hij 18 jaar oud was. Zijn lichaam werd gebalsemd en zijn tombe werd gevonden in 1922.
Is er leven na de dood? Voor de oude Egyptenaren was de dood niet het einde van het leven, maar het begin van de overgang naar een nieuw bestaan. De dode werd opnieuw geboren om eeuwig voort te leven in het hiernamaals.
Sommige dode lichamen zijn op een natuurlijke manier gemummificeerd. Bijvoorbeeld door uitdroging of bevriezing. In Amerika zijn veel mummies van de inheemse bevolking gevonden. De oudste natuurlijke mummie ter wereld, de ijsmummie Ötzi, is meer dan 5000 jaar oud.
In totaal zijn er 80 piramides in Egypte gevonden. Vlakbij Caïro, de hoofdstad van Egypte, ligt het plateau van Gizeh. Hier staan in totaal elf piramides aan de westoever van de Nijl. De drie grootste zijn de piramides van Cheops, Chefren en Mykerinos.
De grootste, meest bepalende koning van Egypte was misschien wel Ramses II (1300-1213 v. Chr.). Met een regeerperiode van meer dan 66 jaar was hij de langst zittende farao, en mogelijk ook de oudste. Hij zou 90 jaar zijn geworden.
De oudste mummie ter wereld is Portugees
Volgens de onderzoekers is de 8000 jaar oude mummie bij de Sadorivier zo'n 1000 jaar ouder dan zijn 'concurrenten', de zogeten Chinchorro-mummies. De vondst van de Portugese recordhouder bij de Sado in Zuidwest-Portugal werd al in de jaren 1960 gedaan.
De koning kwam aan de macht door erfopvolging. Hij werd farao omdat zijn vader het was. Het volk had niets te zeggen. Niet alle koningen waren even machtig.
Bekend is hoe de oude Egyptenaren hun mummies maakten. Eerst werden alle organen uit het lichaam verwijderd en werd het lichaam 70 dagen lang in een bad met natuurlijke zouten gelegd. Het moest om zo al het vocht uit het lichaam te onttrekken. Vervolgens werd het lichaam in een bad met conserveermiddelen gelegd.
Deze beschaving ging pas ten onder in 332 v. Chr., na de verovering van Egypte door Alexander de Grote. De essentiële factor in het overleven van de beschaving was de irrigatie van een landbouwgebied rond de Nijl.
Narmer was de eerste farao van Egypte en waarschijnlijk de stichter van de eerste dynastie. Met Menes liet Manetho zijn bekende geschiedenis van Egypte in dynastieën beginnen, namelijk als eerste vorst van de eerste dynastie. Narmer zou mogelijk geleefd hebben rond 3100 v. Chr.
Voor de gemiddelde oude Egyptenaar zou dit iets totaal onwerkelijks zijn, veertig jong vinden en tachtig normaal. In het land van de farao's namelijk lag de levensverwachting voor gewone mensen, zoals boeren en arbeiders, op slechts 20 á 25 jaar.
Bij traditionele balseming wordt er een relatief hoge concentratie formaline gebruikt waardoor het lichaam tot wel drie weken lang geconserveerd kan worden.
Er zijn in Nederland 31 erkende thanopracteurs die overledenen officieel mogen balsemen. Een behandeling kost ongeveer 485 euro. 's Werelds bekendste communist Lenin is na zijn overlijden in 1924 ook gebalsemd.
De behandeling van de balseming kost tijd. Vaak moet het lichaam een paar uur naar het uitvaartcentrum. Het kost al snel 500 tot 700 euro.