Warmterecords. 2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks.
De zomer van 2024 was de warmste ooit gemeten op aarde, meldt het EU-klimaatcentrum Copernicus Climate Change Service (C3S). Gemiddeld lag de temperatuur ruim 0,69 graden hoger dan de gemiddelde wereldtemperatuur over de periode 1991-2020.
Juni-augustus 2024 was de warmste meteorologische zomer ooit op het noordelijk halfrond, met 2,74 graden F (1,52 graden C) boven het gemiddelde. Het seizoen, dat ook de winter op het zuidelijk halfrond markeert, was de warmste winter ooit op het zuidelijk halfrond, met 1,73 graden F (0,96 graden C) boven het gemiddelde.
Samen met 2020 was 2022 het warmste jaar ooit gemeten in België. De gemiddelde temperatuur in Ukkel bedroeg 12,2°C, een absoluut record sinds 1833, aangezien de gemiddelde jaartemperatuur voor de tweede keer boven de 12°C uitkwam. Het vorige record (11,9°C) werd gevestigd in 2018 en 2014.
Opvallend waren in Europa de warmere zomers in de Middeleeuwen en het vaker voorkomen van koude winters. Dit is de zogenoemde Kleine IJstijd tussen grofweg 1450 en 1850.
De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) heeft op basis van zes internationale datasets bevestigd dat 2024 het warmste jaar ooit is .
2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks. De gemiddelde temperatuur was 11,7 °C. 2018 staat met 11,3 graden op de tweede plaats. De jaren 2006, 2007 en 2019 staan met 11,2 graden op een gedeelde derde plaats.
Enkele voorbeelden zijn de jaren 1906, 1911, 1919, 1929, 1947.2016 en 2019.
Warm, zeg!
En die van 1976 spant daar tot nu toe de kroon: maar liefst 17 dagen lang kreunden we onder helse temperaturen. De warmste dag klokte af op een broeierige 35,4 graden. Even ter vergelijking: onze meest recente hittegolf, van 23 juni tot 30 juni 2019, telde 8 dagen.
De hoogste temperatuur ooit gemeten in België was 41,8 °C (107,2 °F) op 25 juli 2019 in Begijnendijk. De laagste temperatuur ooit gemeten in België was -30,1 °C (-22,2 °F) op 20 januari 1940 in Rochefort. De hoogste 24-uurs neerslagsom gemeten in België was 179 millimeter op 14 juli 2021 in Stavelot.
De vorige warmste zomers zijn 2003 met een gemiddelde temperatuur van 18,6°C en 1826 met een gemiddelde zomertemperatuur van ongeveer 18,7°C. Alle zomermaanden van 2018 (juni, juli en augustus) waren zeer warm.
De hele zomer had twee keer zoveel dagen met een maximumtemperatuur van 90 of hoger . Toch herinneren maar weinig mensen die die zomer hebben doorstaan zich er veel van. WCVB-TV meteoroloog Harvey Leonard weet waarom. Hij herinnert zich de zeven dagen achtereen met een maximumtemperatuur van 90 of hoger die augustus.
Europa wordt sinds juni 2024 getroffen door hittegolven , waarbij in meerdere landen in Zuid- en Zuidoost-Europa meerdere regionale temperatuurrecords zijn gebroken.
El Niño Klimaatpatroon
Dit natuurlijke weerpatroon verhoogde de wereldwijde oppervlaktetemperaturen dit jaar, vooral aan het begin van het jaar. Het El Niño-fenomeen treedt op wanneer warm water naar het oppervlak van de oostelijke Stille Oceaan stijgt, waardoor de wereldwijde oppervlaktetemperaturen stijgen.
Hoewel 2024 een zeer warm jaar was, werd er dit jaar geen officiële hittegolf geregisteerd. Dit was al geleden van 2021. Tot nu toe telde 2024 weinig vorstdagen (slechts 17). Dit is het derde laagste aantal sinds het begin van de metingen in 1892 (na 2014 met 8 vorstdagen en 1974 met 16 vorstdagen).
De zomer van 2024 was aan de warme kant met in De Bilt 17,8 graden als gemiddelde temperatuur tegen 17,6 graden gebruikelijk. De zon scheen gemiddeld over het land 40 tot 50 uur meer dan normaal. Zowel de extra zonuren als de bovengemiddelde temperatuur zijn te danken aan de zonnige en warme augustusmaand.
In 1976 was de hoogste temperatuur in juni 35,6 graden in Southampton, en de maximumtemperatuur dat jaar was 35,9 graden. De recente hittegolf overtrof dit met meer dan 4 graden, waarmee de vorige hoogste temperatuur van 38,7 graden in 2019 werd verbrijzeld.
De hoogste temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen is 40,7°C op 25 juli 2019, gemeten in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen. In de zomer van 2019 kwam voor het eerst in Nederland de temperatuur boven de 40°C.
Maar ook de zomer van 1975 was erg heet. Het KNMI in de Bilt boekte een gemiddelde temperatuur van 19,9 graden en daarmee behoort het tot een van de warmste augustusmaanden ooit. Dat het warm was in 1975 tonen ook deze foto's uit Het Utrechts Archief.
De langste hittegolf sinds 1901 dateert van 1947 en duurde liefst 19 dagen, van 10 tot en met 28 augustus.
40,7 graden werd het op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen. Nog nooit eerder kwam de temperatuur in Nederland boven de 40°C. Uiteindelijk is het op deze dag op acht KNMI meetstations warmer dan 40 graden geweest.
Trendanalyse levert een golvend patroon op met een stijging die nu aanhoudt sinds het midden van de jaren 1970. Over 5 decennia nam die frequentie toe met een factor 5. Anno 2024 ligt de trendlijn op 1, of gemiddeld ieder jaar één hittegolf. 2023 kende zelfs 2 hittegolven, waarvan de laatste viel in september.
In het kort. 2022 was samen met 2020 het warmste jaar in België sinds start van de metingen in 1833. 2023 was het derde warmste jaar.
Met gemiddeld over het land 1055 mm tegen 865 normaal is 2024 opnieuw een extreem nat jaar. Vorig jaar was het allernatste jaar ooit gemeten met 1151 mm. Twee extreem natte jaren op rij met meer dan 1000 mm is een unicum!
Wereld schiet door 1,5 graad; onduidelijk waarom 2024 zó warm was. In november leek het al onvermijdelijk, maar nu is het officieel: 2024 was wereldwijd het warmste jaar sinds het begin van de metingen. Ook ging de aarde voor het eerst door de grens van 1,5 graad Celsius opwarming.