Arseen komt voornamelijk in voedsel terecht door milieuvervuiling. Dit is niet te voorkomen. Planten zoals rijst nemen arseen op uit de bodem en het water. Als je langdurig te veel arseen binnenkrijgt, verhoogt dat het risico op kanker.
Arseen behoort tot de zware metalen. Arseen kan in voedsel zoals rijst voorkomen en vervolgens in je lichaam terechtkomen. Een teveel aan arseen kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Er is wettelijk vastgesteld hoeveel arseen in een product mag zitten, zonder dat dit de gezondheid schaadt.
In Zweden heeft de National Food Agency (Livsmidelsverket) een uitgebreide studie gedaan waaruit bleek dat van alle rijstproducten rijstwafels het meeste arsenicum bevatten ( gemiddeld 152 µg/kg), daarna volgt zilvervliesrijst (177µg/kg) en het minste arsenicum zit in Basmati- en Jasmijnrijst.
Hoe komt arseen in de rijst? Arseen is van nature aanwezig in gesteenten en sedimenten en spoelt ook uit in het grondwater. Grondwater met arseen wordt gebruikt als irrigatiewater. Bij de teelt van rijst staan de rijstvelden voortdurend onder water, en rijst neemt het arseen uit de grond en het water goed op.
We kunnen dus niet concluderen dat rijst op zichzelf gezond of ongezond is, maar wel kunnen we zeggen dat het past in een gevarieerd en gezond voedingspatroon. Rijst bevat vooral koolhydraten. Verder bevat rijst eiwitten, B-vitamines en mineralen, zoals fosfor en kalium.
Aardappelen bevatten minder calorieën
Vergeleken met eenzelfde portie gekookte aardappelen leveren gekookte deegwaren en rijst meer calorieën, minder kalium en geen vitamine C.
In overleg met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) roept Albert Heijn op om de AH Basmatirijst met houdbaarheidsdatum 10 augustus 2023 niet te eten. Het product bevat een te hoog gehalte ochratoxine. Het consumeren van het product kan mogelijk een gevaar vormen voor de gezondheid.
Door je rijst te spoelen was je niet alleen kleine deeltjes stof van de korrels af, maar verwijder je ook het overgebleven laagje zetmeel. Dat zetmeel zorgt ervoor dat de rijst na het koken aan elkaar plakt. Sommige gerechten vragen daar echter om. Denk maar aan het maken van risotto gerechten of sushi.
Toxicologie en veiligheid. Arseen en veel arseenverbindingen zoals arseen(III)oxide (rattenkruit) zijn extreem giftig. Binnen het menselijk lichaam richt het verwoestingen aan in het spijsverteringskanaal, veelal met dodelijke afloop.
Over het algemeen kun je de volgende leidraad aanhouden: witte rijst moet je altijd wassen, bruine rijst niet. En wil je romige rijst overhouden, omdat je er risotto of rijstepap mee maakt? Dan hoef je je rijst zeker niet eerst af te spoelen.
Beperk de consumptie van rijst tot max 1 – 2x per week, en let vooral ook op producten met bruine rijststroop. In plaats van rijst kun je voor andere glutenvrije granen kiezen die veel minder arsenicum bevatten zoals boekweit, gierst, quinoa of amarant.
Toch zijn ze niet zo'n super goede broodvervanger. Een rijstwafel bevat namelijk weinig voedingsstoffen en helemaal weinig vezels. Door het eten van een rijstwafel raak je dus minder snel verzadigd. Aangezien een wafeltje maar 30 kilocalorieën bevat, kun je ze wel gerust als tussendoortje eten.
Een rijstwafel als verantwoord tussendoortje voor je peuter. Veel ouders doen het, maar het is minder gezond dan je denkt. In rijstwafels of andere rijstproducten kan namelijk de giftige stof arseen zitten, die in hoge dosering gevaarlijk is.
Is je rijst te ver doorgekookt en daarmee zompig en klef? Zonde om op te eten bij je curry, maar je kunt er echt nog wel wat mee. Maak er bijvoorbeeld congee van. Zet de overgare rijst op met nog meer water of bouillon tot een heerlijke hartige rijstepap ontstaat.
Laten weken
De tweede bereidingswijze, één kopje rijst laten uitkoken in vijf kopjes water, halveerde al meteen het arseengehalte. De derde methode bleek uiteindelijk de beste: laat de rijst eerst een nacht weken in water. Op die manier verminder je het arseengehalte in de rijst met 80 procent.
Een van de makkelijkste manieren om rijst te koken is in ruim water. Bij het afgieten gaat dan wel wat smaak verloren. Droog koken met net genoeg water dat door de rijst geheel wordt opgenomen kan ook, maar moet even afgemeten worden. Hierbij blijft alle smaak behouden.
Arsenicum werd vroeger niet voor niks gebruikt als chemisch moordwapen. Het is in hoge concentraties zeer giftig en dodelijk bij 70-180 mg. Ook langdurige blootstelling aan lichtverhoogde hoeveelheden arsenicum is kankerverwekkend en schadelijk voor de gezondheid.
Kleine hoeveelheden arseen kunnen op de lange termijn huidveranderingen veroorzaken. Ook kan er bloedarmoede optreden en soms komen tintelingen in de ledematen voor. Bij langdurige blootstelling kan longkanker en huidkanker optreden.
Angst voor verlies Diep van binnen zit een angst om alles te verliezen. Daarom willen Arsenicum-mensen het liefst alles houden zoals het is, alles conserveren. Deze angst geldt zowel voor materiële zaken als voor mensen. Hun groot- ste angst is de angst voor de dood, voor het verlies van het leven.
Als je rijst niet wast kan het voorkomen dat er wit of grijs schuim op je pan naar bovenkomt. Wat daarna ook vaak voorkomt is dat je rijst gaat klonteren. Dit komt omdat de rijst dan te veel zetmeel bevat. Als je de rijst dus eerst wast, spoel je het overtollige zetmeel weg en voorkom je dat je rijst gaat klonteren.
Dit komt omdat de rijst bij aankoop niet altijd schoon was. Er kon nog wel eens viezigheid zoals zand of een steentjes tussen zitten. Door de productieprocessen van tegenwoordig is de rijst al verwerkt en voorbehandeld waardoor het wassen om die reden niet meer nodig is.
Uit voorzorg adviseren we om kinderen niet elke dag rijst of rijstproducten te geven. Dit om te voorkomen dat je te veel arseen binnenkrijgt. Verder kun je er voor kiezen de rijst te wassen voor gebruik en het te koken in ruim voldoende water. Hiermee kun je het arseen ook nog deels wegspoelen.
Uit die test bleek dat rijst die werd verkocht als basmati rijst opvallend vaak geen basmati was. Of dat het was aangelengd met non-basmati rijst. Behalve je raad het al: Tilda, die was altijd 100% basmati.
Droge, natte en kleverige rijst
Droog: basmatirijst, pandanrijst en Surinaamse rijst zijn droogkokende soorten met een lange, stevige korrel. Nat: Japanse rijst, Italiaanse rijst en dessertrijst zijn natkokende rijstsoorten met een korte en ronde of ovale korrel.
Pandan heeft het aroma van pandanbladeren, dat lijkt op de nootachtige smaak van Jasmijn rijst. Basmati heeft in vergelijking met Pandan een nog langere korrel en kookt nog droger. Het heeft een lichte, luchtige textuur wat een heerlijk mondgevoel geeft.