Nederland heeft per jaar gemiddeld rond de 50 vorstdagen, maar dit aantal varieert nogal als gevolg van het wisselvallige karakter van de Nederlandse winters. Ook de tijd van het jaar waarin vorstdagen plaatsvinden is niet erg constant.
Gemiddeld zijn er in Nederland 50 vorstdagen per jaar. Een ijsdag is een vorstdag waarop het de hele dag blijft vriezen. Dat betekent dat de temperatuur het gehele etmaal niet boven nul graden uitkomt. De meeste ijsdagen komen in de meteorologische winter voor, dus in december, januari en februari.
Op een vorstdag daalt de temperatuur op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven de grond tot onder het vriespunt. De periode waarin vorstdagen mogelijk zijn duurt meestal van oktober tot en met april. Soms komt de temperatuur ook in mei of september onder nul.
9,5 Graden onder nul is in 2021 de laagste temperatuur die is gemeten door Meteo Alkmaar en wel op 11 februari. Het jaar daarvoor was dat -2,4 graden (30 november 2020). Het weerstation bestaat vijftien jaar. Het kouderecord in die periode werd gemeten in 2012: toen was het op 4 februari -16,8 graden.
Vandaag 80 jaar geleden werd de laagste temperatuur ooit in Nederland gemeten. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 °C.
Zo voorspelden wetenschappers vorig jaar de koudste winter ooit en al gauw bleek dat daar geen sprake van was. De eerste weermodellen voor de winter van 2022/2023 verwachten in ieder geval een redelijk natte winter. In januari zullen er waarschijnlijk 8 tot 15 dagen zijn waarop er neerslag valt.
Zo leverde de winter van 1963 in Eelde 55 ijsdagen op en die van 1947 had daar 51 ijsdagen. Het landelijk record staat op naam van weerstation Ternaard waar de winter van 1963 in totaal 61 ijsdagen opleverde.
Volgens de onderzoekers is de kans op een hete zomer in 2022 ruim 70%. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift 'nature'. Eerder voorspelden dezelfde meteorologen al de extreem warme zomer van 2018, 2019 en 2020.
April telt gemiddeld vier officiële vorstdagen. Dat zijn dagen waarop de temperatuur 's nachts in De Bilt tot onder het vriespunt daalt. Op de Veluwe en in Twente komen gemiddeld zes vorstdagen voor en elders in het midden, zuiden en oosten 4 à 5. De kustprovincies kunnen rekenen op 0 tot 3 vorstdagen.
IJsdagen, dagen waarop de temperatuur het gehele etmaal onder nul blijft, komen gemiddeld gezien en afgerond niet voor. Toch kan het soms wel een hele dag blijven vriezen, want het klimaatgemiddelde aantal ijsdagen in maart is 0,2. De laatste keer dat het in maart tot een officiële ijsdag kwam was in 2018.
De winter van 1963
Tijdens de winter van 1830 had Nederland te maken met dezelfde extreme temperaturen als in 1963 is gemeten. Tijdens de winter van 1962 - 1963 vroor het, zowel 's nachts als overdag, tijdens de maanden december, januari en februari in bijna geheel Nederland.
De winter van 1963 was de koudste van de twintigste eeuw. Op veel plaatsen vroor het bijna drie maanden achtereen elke dag. Over de drie wintermaanden december 1962 en januari en februari 1963 had De Bilt een gemiddelde temperatuur van -3,1 graden (+2,6 graden is normaal).
IJsheiligen is de periode van 11 tot en met 15 mei. Na deze periode is de kans op nachtvorst zo goed als nihil.
In een gemiddelde periode juli-juni zijn er in Ukkel 39 vorstdagen (gemiddelde over de periode 1991-2020). De grafiek is interactief: je kan onmiddellijk de gegevens in detail bekijken door er met de muis over te gaan.
Dat was met een maximumtemperatuur van 25,7 graden de 'koudste' plek van Nederland. De provincie Groningen kent twee meetstations, namelijk Lauwersoog en Nieuw-Beerta. Op laatstgenoemde plek werd het tropisch warm met 30,3 graden.
Als je puur naar de gemiddelde jaartemperatuur kijkt is Zeeland met gemiddeld 10,5 graden de warmste provincie van Nederland. In grote delen van Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg ligt de gemiddelde jaar temperatuur op 10,2 graden. In het noorden is het duidelijk kouder dan in het zuiden en zuidwesten.
Bij het meetstation in Westdorpe is vandaag de hoogste temperatuur van Nederland gemeten. In het dorp werd het 35,4 graden. Op geen enkele andere plek in Nederland werd de 35 graden vandaag gehaald.
Een duinpan vlak achter het klimduin in Schoorl is het koudste plekje van Nederland. Deze zomer is er in de duinpan een gemiddelde van 8,6 graden gemeten.
De Veluwe is met ruim 950 mm per jaar het gebied waar op jaarbasis de meeste regen valt, in Midden-Limburg (minder dan 750 mm per jaar) valt de minste neerslag.
Het Groningse dorpje Lauwersoog is in 2018 benoemd tot de koelste plek van Nederland. Met meer dan 10 graden verschil met de warmste plek van Nederland, is dit de ideale plek om te vertoeven als het kwik stijgt. Bij Lauwersoog kun je heerlijk zwemmen in het Lauwersmeer en ook de Waddenzee ligt op een steenworp afstand.
Een blinde Bulgaarse vrouw, Baba Vanga, haalde de voorbije dagen de wereldpers. Ze zou de opwarming van de aarde, de aanslagen van 11 september, de grote tsunami in de Indische Oceaan in 2004 en de opkomst van Islamitische Staat (ISIS) voorspeld hebben.
De verwachting is dat het weer zacht blijft. De kans op winters weer is heel klein. Dat betekent niet dat het helemaal niet meer kan sneeuwen of koud wordt. Ook tijdens zachte weken kan er weleens een dagje met winterse buien of een koude vriesnacht tussen zitten.
In de poolstreken ligt de sneeuwgrens op zeeniveau. In de Alpen ligt de grens op ongeveer 3200 meter hoogte. Bij de evenaar, op de warmste plekken van de aarde, ligt de sneeuwgrens op meer dan 5000 meter hoogte.