Voedingsmiddelen uit de zee (zoals zeevis, schaal- en schelpdieren, zeewier, algen, sushi, vismeel en kroepoek) bevatten van nature een grote hoeveelheid jodium.
Een jodiumtekort is lastig te herkennen omdat de symptomen erg generiek zijn: koude handen en voeten, een droge huid, droge en breekbare haren, breekbare nagels, haaruitval, een hese of krakende stem, vermoeidheid, lusteloosheid, traagheid in denken en handelen, een verhoogd cholesterolgehalte, spierzwakte en ...
Het zal je misschien verbazen dat bananen eveneens een kleine hoeveelheid jodium bevatten, naast andere gezonde mineralen als magnesium en kalium. Zo levert één banaan (zo'n 150 gram) je bijna 4 microgram jodium op.
Als je denkt dat je een jodiumtekort hebt
Met 4 sneetjes brood per dag krijg je al 100 ug jodium binnen. Daarnaast kunnen eieren, zuivel en vis voldoende jodium bieden om tot 150 ug te komen. Mensen die minder brood eten overwegen weleens om dit aan te vullen met 2 tot 3 x per week een tabletje kelp of extra zeewier.
Er zit zelfs een beetje jodium in andijvie en bananen. Maar de beste bron is zeewier! Zeewier zoals kombu bevat extreem veel jodium.
Brood gebakken met gejodeerd bakkerszout is daardoor de belangrijkste bron van jodium in Nederland. 4 sneetjes brood met 1,2% bakkerszout bevatten bijna 100 microgram jodium. Dan heb je al een behoorlijk deel van de dagelijkse aanbeveling van 150 microgram binnen.
Het innemen van de jodiumtabletten heeft boven 40 jaar geen beschermend effect. Maar geeft wel beperkte risico's op allergie en schildklierfunctiestoornissen. Een uitzondering geldt voor zwangeren die ouder zijn dan 40 jaar.
In een glas melk van 150 milliliter zit 22 microgram jodium, in kaas zit 7 microgram per portie van 30 gram, in 1 ei zit 18 microgram jodium en in 100 gram witvis zit 243 microgram jodium.
In één ei vind je ongeveer 25 mcg jodium – een zesde deel van wat je per dag nodig hebt. Groenten bevatten slechts sporen van jodium en kunnen niet je voornaamste bron van jodium zijn.
Om het schildklierhormoon te kunnen aanmaken, heeft de schildklier jodium nodig. Jodium komt uit de voeding in het bloed. Vervolgens wordt het actief door de schildklier uit het bloed opgenomen. Dagelijks is zo'n 150 microgram jodium nodig voor een goed werkende schildklier (vanaf 9 jaar).
Bij een ernstig tekort aan jodium gaat de schildklier langzamer werken en kan deze gaan opzwellen. Dit kan leiden tot vermoeidheid en gewichtstoename. Bij kinderen kan een jodiumtekort leiden tot een groeiachterstand en een verminderd leervermogen. In extreme gevallen kan er dwerggroei ontstaan.
Een paar cijfers: Bakkerszout bevat gemiddeld 58.000 mcg jodium per kilo (jozo-zout 21.000 mcg/kilo). 1 gram bakkerszout bevat dus 58 mcg jodium.
De jodiumtabletten beschermen alleen tegen het binnenkrijgen van radioactief jodium. De jodiumtabletten beschermen dus niet tegen de effecten van andere radioactieve stoffen die bij een kernongeval vrij kunnen komen. Daarom kan de overheid ook andere beschermende maatregelen nemen, zoals schuilen.
Maar bij blootstelling aan zeer hoge doses radioactieve straling kunnen jodiumpillen wel nut hebben. Het heeft geen enkele zin om op eigen houtje jodiumtabletten in te nemen. Ze zijn enkel doeltreffend wanneer je ze op het juiste moment inneemt, en dat is wanneer er een nucleaire ramp plaatsvindt.
Kwetsbare doelgroepen
Hoe jonger je bent, hoe kwetsbaarder je bent voor de gevolgen van radioactief jodium. In heel België krijgen alle gezinnen met kinderen en jongeren tot 18 jaar, maar ook zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven het advies om een doosje jodiumtabletten af te halen.
Een snufje (0,5 gram) gejodeerd zout bevat 10 microgram jodium. Als je dagelijks een schaal magere naturel kwark neemt, krijg je ongeveer een derde van je dagelijkse hoeveelheid jodium binnen.
Gebaseerd op de gevonden gemiddelde jodiumconcentratie van 15,9 microgram per 100 gram melk, betekent dit dat volwassenen gemiddeld 31,5 microgram jodium per dag binnenkrijgen via melk(dranken). Dit is 21% van de adequate inname voor volwassenen (150 microgram/dag) (2).
Een jodiumhoeveelheid van 15,9 µg/100 g melk is 16,4 µg/100 ml melk. Als 3 glazen halfvolle melk (totaal 450 ml) per dag worden gedronken, is de jodiuminname via de melk 74 µg.
Zorg voor voldoende jodium in je voeding en gebruik gejodeerd zout. Om aan voldoende jodium te komen is het vooral voor niet-broodeters van belang om gejodeerd zout te gebruiken in hun voeding. Dus bakken en braden met gejodeerd JOZO zout is een aanrader.
Bij sommigen zorgt een te veel jodium voor een overstimulering van de schildklier. Hierdoor produceert de schildklier te veel schildklierhormonen waardoor klachten als slapeloosheid, nervositeit, toename van eetlust en gewichtsverlies kunnen ontstaan. Dit noemen we hyperthyroïdisme.