Als dieren voor de test slagen, blijkt daaruit dat ze begrijpen dat hun reflectie (met de stip) in de spiegel een weergave van hun eigen lichaam is, en niet een of andere soortgenoot. Alleen dieren die als zeer intelligent worden beschouwd, zijn voor de spiegelproef geslaagd: mensapen, dolfijnen, olifanten en eksters.
Slechts van weinig diersoorten is bekend dat zij zichzelf in een spiegel herkennen. Naast mensen zijn alleen de bonobo's, chimpansees, orang oetans en gorilla's, de tuimelaardolfijn, de Aziatische olifant en de ekster geslaagd voor deze test.
Ze herkennen zichzelf in de spiegel. Dat kunnen maar weinig dieren. Dolfijnen kunnen trucjes leren en ze gebruiken zo nu en dan gereedschap. Ze leggen bijvoorbeeld een stuk spons op hun neus om hun neus te beschermen als ze in het zand van de zeebodem woelen, op zoek naar voedsel.
Sommige zoogdieren als chimpansees, dolfijnen en olifanten, en vogels als eksters blijken in staat hun eigen spiegelbeeld te herkennen in de zogeheten spiegelproef. Deze tekenen van zelfherkenning kunnen wijzen op aanwezigheid van zelfbewustzijn bij dieren.
Er zijn zoogdieren die dat wél hebben, zoals chimpansees en dolfijnen. Die herkennen zichzelf ook in een spiegel. Honden hebben echter geen zelfbewustzijn. Een hond ziet in de spiegel een andere hond en blaft soms tegen zijn spiegelbeeld.
Heel wat honden kwispelen ook als ze hun favoriete acteur of actrice horen. Labradors, Spaniels, Collies, Jack Russells en Staffordshire Bull Terriers zouden het meest geïnteresseerd zijn in tv kijken. Een van de onderzoekers geeft aan te denken dat honden tv kijken om zich te ontspannen met of zonder hun baasje.
Honden zijn zich bewust van hun eigen lijf, hebben -een vorm van- zelfbewustzijn. En net als mensen, kunnen ze de gevolgen van hun eigen acties begrijpen. Veel hondeneigenaren zullen dat wellicht al lang gedacht hebben, maar een nieuw Canadees onderzoek bevestigt dat nu.
Dat katten geen zelfbewustzijn hebben blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat ze zichzelf niet herkennen in de spiegel. Een kat kan angst-agressie laten zien als ze denkt een andere kat in huis tegen te komen, maar in werkelijkheid in de spiegel kijkt. De meeste dieren hebben een 'niet-reflectief bewustzijn'.
De meeste dieren zijn niet in staat om angst te hebben voor de angst. Afgezien van de mens, de chimpansee en de orang oetan reageren dieren alleen met paniek of vrees wanneer er gevaar dreigt. Een angsttoestand wordt vaak omschreven als een secundaire reactie op de primaire vrees- of paniekreactie.
Kinderen kunnen vanaf achttien maanden zichzelf in een spiegel herkennen. Slechts van weinig diersoorten is bekend dat zij zichzelf in een spiegel herkennen. Naast mensen zijn alleen de bonobo's, chimpansees, orang oetans en gorilla's, de tuimelaardolfijn, de Aziatische olifant en de ekster geslaagd voor deze test.
Dolfijnen herkennen elkaar doordat elk dier zijn eigen 'fluitje' heeft. Ze gebruiken het om elkaar te roepen. Om eten te kunnen vinden gebruiken dolfijnen hun oren in plaats van hun ogen. Vanuit hun kop kunnen dolfijnen hoge pieptonen uitzenden die weerkaatsen tegen bijvoorbeeld een vis.
In 2001 slaagde een dolfijn voor de zogenaamde spiegeltest, waarbij een dier voor een spiegel wordt geplaatst om te bepalen of het zijn spiegelbeeld herkent als zichzelf. In hetzelfde jaar toonden onderzoekers aan dat dolfijnen het aanwijzen van een voorwerp door een mens begrijpen.
Voor veel diersoorten is aangetoond dat ze emoties hebben'. Gevoelens gaan een stapje verder. 'Gevoelens kun je zien als de subjectieve interpretatie van de eigen emoties', vertelt Kret. 'Door negatieve emoties kun je je bijvoorbeeld ongelukkig voelen.
Honderdduizenden konijnen zitten in hun eentje doodongelukkig in Nederlandse woonkamers en achtertuinen. Zo kopte de kranten deze week. Dat konijnen een sociaal bewustzijn hebben en liever tussen konijnen verkeren dan tussen mensen, is kennelijk onbekend.
Zelfbewustzijn is de beleving van de eigen identiteit, dus van wie we zijn, wat we doen, denken, voelen of hebben meegemaakt. Zelfbewuste mensen stemmen hun keuzes af op wat zij werkelijk nodig hebben, of op wat zij juist niet nodig hebben. Zij zijn zich bewust hoe patronen invloed hebben op hun dagelijks leven.
Mensen krijgen tranen als ze boos zijn, verdrietig of juist heel blij. Dieren niet. Een hond gaat bijvoorbeeld kwispelen, een kat gaan miauwen. Er zijn dus wel emoties maar er komen geen tranen bij.
Onderzoekers van de Engelse universiteiten Sussex en Portsmouth hebben wetenschappelijk aangetoond dat je aan katten kunt laten weten of je vriendelijk bent door te 'praten' met je ogen. De onderzoekers keken naar de zogenaamde 'slow blink' die, vertaald naar menselijke communicatie, gezien kan worden als een glimlach.
Rouwt mijn kat ook? Alle katten vertonen ander gedrag wanneer er een soortgenoot of mens wegvalt uit hun leven. De één toont zichtbare symptomen van rouw, terwijl de ander stilletjes haar verdriet verwerkt. Dit hangt af van de onderlinge band en hoe lang de kat met haar baasje of vriendje heeft samengewoond.
Kraaien zien hun spiegelbeeld in het glas en denken dat er een concurrent in hun territorium aanwezig is. Ze willen de concurrent wegjagen en beginnen tegen de ramen te tikken. De enige plek waar ze grip op hun 'tegenstander' kunnen krijgen is op de silicone, waarin ze in kunnen pikken en aan kunnen trekken.
Waarom vliegen vogels tegen ramen? Heel basaal, maar vogels vliegen tegen ramen die ze niet zien. Dat is het geval als een raam lucht of bomen weerspiegelt. Het gebeurt ook bij ramen tegenover elkaar, zodat het lijkt of er een vrije doorgang is.
Maar als vogels tegen een raam tikken willen ze echt niet naar binnen. Sommige mensen denken dat ze bedelen, maar ze willen ook geen eten. Het enige wat ze willen is die rotvogel verjagen die daar in hun territorium zit.
Honden hebben net als mensen emoties. Ze kunnen blij, boos bang of verdrietig zijn. Je kunt die emoties ook herkennen aan de lichaamstaal van de hond. Een boze hond kan zijn tanden laten zien.
Hond verwacht straf
Precies zoals we onszelf gedragen als we ons schuldig voelen (en een staart zouden hebben). 'Een hond kan zich niet schuldig voelen. Veel waarschijnlijker is het dat hij een situatie leert te associëren met het krijgen van straf', stelt Schilder.
Als een hond in paniek raakt als je weggaat, is dit meer een teken dat hij scheidingsangst heeft dan dat hij van je houdt. Als een hond in zijn mand gaat liggen of accepteert dat je weggaat (oftewel: rustig blijft), betekent dit wel dat je hond van je houdt en erop vertrouwt dat je weer terugkomt.