Het taalcentrum heb je nodig om te zeggen wat je denkt, om te begrijpen wat een ander zegt en voor lezen en schrijven. Als het taalcentrum beschadigd is, dan kun je niet goed meer praten, begrijpen, lezen en schrijven.
Hoewel de hersenfuncties in netwerken in grote delen van de hersenen verdeeld liggen, zijn de hersenen grofweg van oudsher als volgt verdeeld: in de linkerhersenhelft zitten vooral verbale zaken zoals taal, en in de rechterhersenhelft de non-verbale zaken zoals ruimtelijk denken, verbeelding, emotie etc.
Het spraakcentrum van Broca is een onderdeel van de frontaalkwab, en bij rechtshandigen ligt het vrijwel altijd op de linkerhersenhelft. Bij linkshandigen ligt het in een minderheid van de gevallen op de rechterhersenhelft.
Veel behandelaars denken dat taalproblemen verminderen tot drie maanden na een beroerte, maar dat is niet zo. Pas na zes maanden is er geen duidelijke vooruitgang meer in de taalvaardigheid. In de eerste zes weken herstellen woordbegrip en zinsopbouw en in de eerste drie maanden kan de woordklank verbeteren.
Soms hebben mensen na een beroerte moeite met spreken, lezen en/of schrijven. Dit noemen we afasie. Iemand met afasie begrijpt soms niet wat er tegen hem gezegd wordt. Soms zegt een afasiepatiënt een ander woord dan hij bedoelt.
Bij een conversiestoornis zet je lichaam je psychische klachten om in lichamelijke klachten. Je kunt bijvoorbeeld plotseling niet meer praten, het lukt je niet meer om een arm te bewegen, je lichaam maakt onverwacht schokkende bewegingen of je spieren verslappen juist.
Door afasie krijg je problemen met taal. Zoals moeite met lezen, schrijven, spreken, en begrijpen wat iemand zegt. Dit maakt het lastig om bijvoorbeeld te begrijpen wat ze op tv zeggen, of wat er in de krant staat. Zo kun je regelmatig moeite hebben met het vinden van het juiste woord.
Bijna altijd is er in de eerste 3 maanden na het ontstaan van afasie enig spontaan herstel van de taal. Zelden of nooit is dat herstel volledig. Toch is er met veel oefenen, telkens weer proberen en volhouden vaak verbetering te verkrijgen. Degene die kan helpen met het oefenen van de taal is de logopedist.
Maar dat je mond ook dingen doet als je niet praat, is minder geweten. En dat hierbij ook dingen fout kunnen gaan, is al helemaal onbekend. Zo kun je bijvoorbeeld dag en nacht door je mond ademen in plaats van door je neus. Hierdoor kunnen je tanden verkeerd groeien en kan je gezicht uitdrukkingsloos worden.
Bij een beroerte (CVA) gaat er iets mis in de bloedvaten van je hersenen. Een deel van de hersenen krijgt op dat moment geen zuurstof en voeding meer. Plotseling vallen functies uit. Je gaat bijvoorbeeld verward praten of hebt een scheve mond of een lamme arm.
Maak oogcontact en let goed op non-verbale signalen (mimiek, intonatie, gebaren). Maak duidelijk waar het gesprek over gaat. Gebruik eventueel een tekening, afbeeldingen of foto's om het onderwerp te verduidelijken. Spreek rustig en in korte zinnen, benadruk de belangrijkste woorden uit een zin.
Primaire Progressieve Afasie (PPA) is een vrij zeldzame vorm van dementie, die in de eerste twee jaar, en soms langer, alleen het taalgebied in de hersenen aantast. Hierdoor kan je naaste met PPA nog lang zelfstandig van alles doen: tuinieren, koken en bridgen.
Bijna altijd is er na het ontstaan van afasie enig spontaan herstel van de taal. Zelden of nooit is dat herstel volledig. Toch is er met veel oefenen, telkens weer proberen en volhouden vaak enige verbetering te verkrijgen.
Vaak is dit het gevolg van een neurologische aandoening, bijvoorbeeld een beroerte, Multiple Sclerose of de ziekte van Parkinson. Ook overmatige spanning, zoals in een drukke periode met veel zorgen of stress, kan voor problemen zorgen.
Op de plaats waar te weinig bloed komt, ontstaat zuurstofgebrek. Hierdoor sterven de hersencellen op die plaats af. In de hersenen liggen allerlei gebieden met verschillende functies. Zo is er bijvoorbeeld een gebied voor bewegingen en een voor het gezichtsvermogen.
Kans op herstel
Meestal kan een arts na enkele weken een voorzichtige voorspelling doen. De grootste vooruitgang vindt plaats in de eerste weken. Na de eerste maanden tot jaren na een beroerte kan nog verbetering optreden. Ongeveer de helft van de patiënten kan na een half jaar zelfstandig leven.
De essentie van functionele neurologie is het inzetten van de plasticiteit (aanpassingsvermogen) van het brein om herstel op te laten treden. Neuroplasticiteit is dus essentieel voor het herstel van hersenen en zenuwen. Door het brein op de juiste wijze te stimuleren, kan het brein zichzelf herstellen.
Ruim 80% van een beroerte is een herseninfarct en 20% een hersenbloeding.
Het limbische systeem ligt aan de rand onder de hersenkwabben. Het hele limbische systeem wordt gevormd door een groep hersenstructuren in de grote hersenen die betrokken zijn bij emotie, emotieregulering, emotioneel geheugen, genot en motivatie.
In alle fasen na het ontstaan van niet-aangeboren hersenletsel kan herstel optreden. In het eerste jaar na niet-aangeboren hersenletsel vindt meestal de revalidatiefase plaats. Hierin zie je de meeste grote verbeteringen, zowel bij zichtbare (lichamelijke) als onzichtbare klachten.
centra van Broca en Wernicke.
Afasie is een taalstoornis, iemand met een afasie kan de taal minder goed gebruiken dan voorheen. Verschillende of alle onderdelen van het taalsysteem kunnen verstoord zijn. Denk hierbij aan het spreken, het begrijpen van een gesprek, het begrijpen van wat u leest, en/of het schrijven. Afasie is géén spraakstoornis.
Functie rechterhersenhelft
Grofweg stuurt de rechterhersenhelft de linkerlichaamshelft aan en speelt het een rol bij emotie, verbeelding, kleur, muziek, ritme, dimensie en ruimtelijke inschatting.
Je begint met je linkerhand en daarna je rechterhand en dat om en om. Deze oefening doe je ongeveer 3 minuten. Ook bij deze oefening schakel je van je linkerhersenhelft naar je rechter en weer terug. Je hersenhelften moeten weer goed samenwerken.
Een spraakgebrek zoals slissen is aangeleerd en zal niet spontaan verdwijnen. Als u of uw kind slist, kan logopedie helpen. Hierbij wordt een juiste manier van praten, mondmotoriek en ademhalen geoefend.