Het overlijden van een dierbaren, meemaken van een verkeersongeluk, seksueel misbruik of oorlogssituaties vormen een aantal voorbeelden van ongewone of extreme kort of langdurende situaties die enorme impact kunnen maken op iemand. Als een gebeurtenis niet goed verwerkt wordt, kan trauma ontstaan.
Wat is trauma? In de psychiatrie en psychologie wordt de term trauma gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis blijft steken in gevoelens van angst, woede of eenzaamheid. De gebeurtenis is in dat geval zo ongewoon, pijnlijk, schokkend of extreem dat het niet lukt om ermee om te gaan.
Een trauma herkennen
Je hebt last van sombere gevoelens en/of huilbuien en vaak ben je voortdurend gespannen. Een traumatische ervaring kan leiden tot het hebben van flashbacks van de gebeurtenis, herbelevingen van de gebeurtenis overdag of in je slaap.
Complex trauma (type III) is een specifieke vorm van chronisch trauma. Dat komt voor als er verschillende traumatische gebeurtenissen zijn geweest die zijn begonnen toen een kind nog heel jong was en die veroorzaakt werden door volwassenen die voor het kind zouden moeten zorgen en het zouden moeten beschermen.
Complex trauma is de meest omvattende en verstrekkende vorm van trauma. In tegenstelling tot chronisch trauma en acuut trauma, is complex trauma een term die zowel de traumatische gebeurtenissen zelf als de reacties van een persoon op dat trauma beschrijft. Complex trauma overlapt vaak met andere gelijktijdig voorkomende aandoeningen en stressoren.
Bij een Type 1 trauma (ongecompliceerd) is het kind getroffen door een acute, schokkende, eenmalige gebeurtenis zoals het overlijden van een dierbare, een echtscheiding, een ongeluk, een eenmalig geweld- of misbruikincident of een natuurramp.
Symptomen van trauma zijn onder meer het vermijden van prikkels die met het trauma te maken hebben, een verhoogde reactiviteit en het op verschillende momenten van de dag opnieuw beleven van de angst voor het trauma.
Je kunt in je leven iets meemaken dat zo erg is dat je er niet goed mee om kunt gaan. Dat heet een trauma. De klachten die bij het trauma horen, noemen we posttraumatische stress (PTSS). Een trauma en (complexe) PTSS zijn goed te behandelen.
Een trauma kan ontstaan wanneer iemand één of meerdere schokkende gebeurtenissen meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, het overlijden van een belangrijk persoon, seksueel misbruik of geweld. Een trauma ontstaat doordat de gebeurtenis(sen) niet goed verwerkt worden.
Traumatische gebeurtenissen zijn gebeurtenissen die jou of iemand in je omgeving blootstellen aan het risico van ernstige schade of de dood . Onze gebruikelijke manieren om ermee om te gaan worden overweldigd, waardoor we ons angstig en onveilig voelen. We kunnen getraumatiseerd raken door: eenmalige gebeurtenissen zoals een ongeluk, gewelddadige aanval of natuurramp.
Fases in verwerking
Je hebt eigenlijk weinig behoefte om met anderen over de gebeurtenis te praten. Je ontkent dat er iets is veranderd en wil de situatie niet onder ogen zien. Je probeert gedachten aan de gebeurtenis te negeren. Ook heb je minder interesse in de dingen die je normaal wel interesseren.
Kun je onbewust een trauma hebben? Ja. Het kan zijn dat je jezelf bewust of onbewust afsluit voor de verwerking van het trauma. Je trauma blijft dan onverwerkt.
Als u zich momenten kunt herinneren waarop u overdreven reageerde, en misschien zelfs verrast was door uw eigen reacties, kan dit een teken van trauma zijn . Het is niet ongewoon dat mensen die lijden aan emotioneel trauma gevoelens van schaamte en zelfverwijt hebben.
Een trauma is een gebeurtenis uit het verleden die je niet goed hebt kunnen verwerken. Dit kan bijvoorbeeld een ongeluk zijn, het verlies van een dierbare, seksueel misbruik of geweld. De gebeurtenis heeft diepe indruk op je gemaakt, waardoor het moeilijk kan zijn om het een plek te geven.
Bij een trauma reageert het zenuwstelsel op triggers die in het onbewuste geheugen zijn gekoppeld aan eerdere stressvolle situaties, het zogenoemde trauma-netwerk en komt het meteen in actie. Dit zijn vaak onbewuste automatische reacties zonder aanwezigheid van feitelijke gedachten.
Verschil tussen stress en trauma
Hoewel stress geen diagnose is, kan aanhoudende stress leiden tot langdurige fysieke en psychologische symptomen. Volgens Silva (2014) is 'trauma een ervaring van extreme stress of shock die op een bepaald moment deel uitmaakt van het leven of was '.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat EMDR therapie effectief is voor traumaverwerking. Zo is het bijzonder geschikt voor enkelvoudige psychotrauma. Tijdens de EMDR behandeling zal een therapeut vragen aan de persoon terug te denken aan de gebeurtenis, de beelden, de gevoelens en de gedachten op dat moment.
Over het algemeen worden PTSS-symptomen gegroepeerd in vier typen: opdringerige herinneringen, vermijding, negatieve veranderingen in denken en stemming, en veranderingen in fysieke en emotionele reacties . Symptomen kunnen in de loop van de tijd variëren of van persoon tot persoon verschillen.
Vrouwen hebben meer kans om PTSS te ontwikkelen dan mannen . Ongeveer 8 van de 100 vrouwen (of 8%) en 4 van de 100 mannen (of 4%) zullen op enig moment in hun leven PTSS krijgen. Dit komt deels door de soorten traumatische gebeurtenissen die vrouwen waarschijnlijker meemaken, zoals seksueel misbruik, vergeleken met mannen.
Symptomen van emotioneel trauma
Niet iedereen reageert op precies dezelfde manier op trauma, maar dit zijn enkele veelvoorkomende signalen: Cognitieve veranderingen: Opdringerige gedachten, nachtmerries en flashbacks van de gebeurtenis, verwarring, geheugen- en concentratieproblemen en stemmingswisselingen .
Bij type 1-trauma gaat het om een eenmalige traumatische gebeurtenis die doorgaans levensbedreigend is (bijvoorbeeld een verkeersongeval), terwijl bij type 2-trauma sprake is van een gebeurtenis die zich over een langere periode afspeelt (bijvoorbeeld huiselijk geweld).
Wanneer je een trauma niet goed kunt verwerken, levert dit langdurig klachten op: er kan PTSS ontstaan. De klachten gaan dan niet vanzelf over. Traumatherapie kan je helpen om te herstellen van het trauma. Sommige mensen vinden het spannend of eng om in therapie te gaan voor PTSS.