Antipsychotica kunnen worden ingedeeld in klassieke (1e generatie) en atypische antipsychotica (nieuwe).
Antipsychotica is de naam van een grote groep medicijnen. Deze medicijnen maken psychotische klachten minder. Twee voorbeelden van psychotische klachten zijn dingen horen die anderen niet kunnen horen, en denken dat je wordt afgeluisterd terwijl dit niet zo is. Drugs kunnen de klachten tijdens een psychose erger maken.
Deze bijwerkingen zijn: droge mond, obstipatie, snelle hartactie, pupilverwijding, wazig zien, transpireren, misselijkheid, moeite met urineren, geheugenstoornissen, verwardheid, hallucinaties.
Bij instelling op een antipsychoticum dient de behandelend psychiater rekening te houden met verschillen tussen antipsychotica in het risico op ontregeling van metabole waarden. Dit weegt het zwaarst bij clozapine en olanzapine en weegt ook zwaar, maar minder, bij quetiapine en risperidon.
Meest storend is dat veel hulpverleners menen dat mensen die zwaar zijn geworden van een antipsychoticum niet kunnen afvallen. Dat is aperte onzin, al is wel heel moeilijk. Zoals afvallen voor iederéén moeilijk is. Goede zorg is het samen aangaan van uitdagingen”, aldus Bak.
Antipsychotica zijn niet verslavend. Wel kan enige fysieke afhankelijkheid optreden. Bij plotseling stoppen doen zich dikwijls abstinentieverschijnselen voor, die soms heftig zijn.
Werking van antipsychotica
Een van die neurotransmitters is dopamine. Door hoge concentraties dopamine gaan de hersenen anders werken en wordt de informatie ook weer anders 'bezorgd'. Dit kan zorgen voor het ontstaan van een psychose. De medicijnen tegen psychose zorgen dat de signalen van dopamine verminderd worden.
Vaak (1-10% ): vooral aan het begin van de behandeling: slaperigheid overdag, verminderde alertheid, verwardheid, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid, ataxie, dubbelzien, afvlakking van het gevoel en spierzwakte.
De oorzaken hiervan zijn niet helemaal duidelijk. Toch lijkt het erop dat er een vertraging in de stofwisseling optreedt. Daarnaast gaan veel mensen ook meer eten.
De bijwerkingen kunnen lijken op de verschijnselen van de ziekte van Parkinson: stijve spieren, beven, moeite met lopen of praten, rusteloosheid en plotselinge spiertrekkingen. Ouderen, mensen met de ziekte van Parkinson en mensen die al bewegingsstoornissen hebben zijn extra gevoelig voor deze bijwerking.
Olanzapine behoort tot de atypische antipsychotica. Het remt in de hersenen de effecten van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk van dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie, onrust, posttraumatische stressstoornis en ernstige misselijkheid.
Sertraline is een middel wat in vergelijking met andere middelen met dezelfde werking het minste gewichtstoename geeft.
Quetiapine behoort tot de atypische antipsychotica. Het vermindert in de hersenen het effect van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust. Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, depressie en onrust.
Olievlek. Het gebruik van quetiapine zorgt ervoor dat je slaperig en suf wordt. En dat is volgens Arne Risselada, klinisch farmacoloog in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen, de reden dat het in een lage dosering ook voor slapeloosheid wordt voorgeschreven.
Alcohol en antipsychotica versterken elkaars werking. Zowel alcohol als antipsychotica worden in de lever afgebroken. In de hersenen oefenen deze middelen een dempend effect uit op hetzelfde gebied. Hier wordt de werking, en dus mogelijk ook de bijwerkingen, versterkt.
Het is aangetoond dat amisulpride, clozapine, olanzapine en sulpiride een gunstig effect hebben op de depressieve symptomen, in vergelijking met de andere antipsychotica.
Heeft u na een eerste psychose antipsychotica gekregen die goed werken? Dan blijft u ze nog minimaal een jaar slikken. Daarna kunt u misschien minderen of stoppen met de medicijnen (medicijnen afbouwen).
Het metabool syndroom is een combinatie van vier veel voorkomende klachten: een hoge bloeddruk, diabetes, verhoogd cholesterol en overgewicht. Wanneer je minstens drie van deze klachten hebt, wordt gesproken van het metabool syndroom, soms ook insulineresistentiesyndroom X genoemd.
Atypische antipsychotica, ook wel antipsychotische middelen genoemd, regelen in de hersenen de hoeveelheid dopamine en serotonine, natuurlijk voorkomende stoffen. Hierdoor nemen wanen, hallucinaties en hevige onrust af. Voorbeelden zijn cariprazine, clozapine, olanzapine, quetiapine, risperidon en sulpiride.
De meest voorkomende bijwerkingen bij orale inname van Abilify (waargenomen bij tot 10 van de 100 patiënten) zijn rusteloosheid, slapeloosheid, angst, extrapiramidale stoornis (ongecontroleerde spiertrekkingen of schokken), acathisie (constante drang om te bewegen), beven, duizeligheid, slaperigheid, hoofdpijn, wazig ...