gezondheid en veiligheid op het werk: algemene rechten en plichten, arbeidsomstandigheden, gereedschap, specifieke risico's en kwetsbare werknemers. gelijke kansen tussen mannen en vrouwen: gelijke behandeling op het werk, zwangerschap, bevallingsverlof, ouderschapsverlof.
Werk verrichten
Een werknemer is verplicht om de overeengekomen arbeid zelf, naar beste vermogen te verrichten en redelijke bevelen en opdrachten van de werkgever op te volgen. Disciplinaire maateregelen kunnen volgen wanneer een werknemer weigert gehoor te geven aan de redelijke bevelen en opdrachten van de werkgever.
Een werknemer mag weigeren een redelijke opdracht uit te voeren indien hij daar een gerechtvaardigd belang voor heeft. Hiervan is sprake als zijn gezondheid of veiligheid in het geding is. Dit is in elk geval zo wanneer er sprake is van strijd met de Arbeidsomstandighedenwet of de Arbeidstijdenwet.
Je kunt in de regel ontslagen worden wanneer je werk weigert. Werkweigering kan een dringende reden zijn voor ontslag. Je werkgever heeft een instructierecht. Dat betekent dat hij je de opdracht mag geven om bepaalde werkzaamheden te verrichten.
U kunt een contract met uw werkgever per direct opzeggen als daar een dringende reden voor is. Dat heet een ontslag op staande voet.
Volgens de wet is het de werkgever niet toegestaan te vragen naar medische klachten, symptomen of naar de aard of oorzaak van de ziekte. Griep, migraine, nekklachten, een blaasontsteking, een burn-out of iets anders ergs. Mensen worden helaas ziek.
Als u ziek bent, moet uw werkgever uw loon doorbetalen over een periode van maximaal 104 weken. De werkgever moet minimaal 70% van het laatstverdiende loon betalen en de eerste 52 weken ten minste het wettelijke minimumloon. Of de werkgever meer moet betalen, moet uit uw arbeidscontract of cao blijken.
De werkgever moet altijd de werkschoenen betalen als dit verplicht is. De werkgever moet werkschoenen betalen die voldoen aan de gestelde veiligheidseisen voor het werk dat u uitvoert. Bent u eigen baas? Ook u moet dan werkschoenen dragen als dit verplicht is voor het werk wat u uitvoert.
In de Arbowet, die alleen in Nederland geldt, zijn de rechten van werknemers vastgelegd die betrekking hebben op arbeidsomstandigheden. Een van de rechten die iedere werknemer namelijk altijd heeft, is het recht op een veilige werkplek. Dit recht staat los van het type contract en mogelijke andere factoren.
De meeste plichten worden door middel van wetten opgelegd. Zo kennen we de leerplicht, de plicht om verkeersregels en andere voorschriften na te leven, de plicht om belasting te betalen en de plicht om voor de rechter als getuige op te treden.
De wettelijke verplichtingen van de werknemer
Ze moeten zich inzetten voor hun eigen veiligheid en die van hun collega's. Werknemers zijn ervoor verantwoordelijk dat ze de juiste voorlichting en instructie van de werkgever ontvangen. Ze moeten veilig werken en zich houden aan veiligheidsvoorschriften.
De werkgever is in beginsel gerechtigd voorschriften te geven met betrekking tot de uiterlijke verzorging van het personeel en de tijdens het werk te dragen kleding. Deze bevoegdheid is aan de grenzen van de redelijkheid en de billijkheid gebonden.
In bepaalde sectoren is de lange broek een persoonlijk beschermingsmiddel (PBM). Dat is het geval in de horeca, zorg- en bouwsector. In dat geval moeten de wettelijke (kleding)voorschriften worden nageleefd en kan een short sowieso niet.
De werkgever verantwoordelijk is voor het verzorgen van gecertificeerde veiligheidsschoenen. Het dragen van veiligheidsschoenen met steunzolen alleen mag als de schoenen én steunzolen zijn gecertificeerd. Er meestal een vergoeding mogelijk is via het UWV.
Je werkgever mag geen medische informatie van je vragen. Ook niet of je bij de huisarts bent geweest. Je werkgever mag wel vragen of je adequate behandeling hebt gezocht. En ook mag je werkgever vragen of de ziekte een gevolg is van een arbeidsongeval.
Het wettelijk uitgangspunt is dat een werknemer in beginsel zelf bepaalt wanneer en of er sprake is van ziekte en van herstel. Bij twijfel vanuit de werkgever is het oordeel van de bedrijfsarts leidend. Indien nodig kan er ook nog een deskundigoordeel bij het UWV aangevraagd worden.
Net als bij langdurige arbeidsongeschiktheid geldt voor de werkgever een opzegverbod bij regelmatig ziekteverzuim. Ziekte mag eigenlijk nooit een reden zijn voor ontslag.
Veel bedrijven hebben in hun contract opgenomen wat geoorloofd is qua ziekteverzuim. Bedrijfsarts Jerry Mahadewsing zegt dat de regels verschillen per organisatie. "De meeste organisaties vinden drie keer verzuim per jaar geoorloofd." Als dat hoger is, volgt vaak een gesprek.
Het noodzakelijkheidscriterium houdt in dat je als werkgever zelf beoordeelt of een medewerker een mobiele telefoon nodig heeft om zijn werk naar behoren te kunnen doen. Is dat volgens jou het geval, dan mag je de telefoon verstrekken. De medewerker kan deze zowel zakelijk als privé gebruiken.
Hoef je geen opzegtermijn uit te doen, dan moet je werkgever je een ontslagvergoeding uitbetalen. Die krijg je dan uitbetaald samen met het vakantiegeld, je eindejaarspremie en eventuele extralegale voordelen die je normaal gezien tijdens de opzegperiode zou ontvangen.
Heeft u een nieuwe baan gevonden, of het niet meer naar uw zin op het werk, dan mag u vrijwillig ontslag nemen. U moet daarbij de in de arbeidsovereenkomst opgenomen opzegtermijn in acht nemen. Doet u dit niet, dan hoeft uw werkgever uw ontslag niet te accepteren.
Als u zelf ontslag neemt, heeft dat een aantal gevolgen. U heeft bijvoorbeeld meestal geen recht op een ontslagvergoeding of WW-uitkering. Verder moet u zich houden aan de opzegtermijn en andere afspraken zoals een concurrentiebeding. Als u aan alles gedacht heeft, neemt u schriftelijk ontslag.
Wanneer douchen en omkleden verplicht is voor de werknemer, bijvoorbeeld omdat het noodzakelijk is in het kader van goed arbobeleid – de werknemer werkt bijvoorbeeld met gevaarlijke stoffen – dan zal douchen en omkleden tot de arbeidstijd horen.