Het bestaat uit drie factoren: horen, begrijpen / interpreteren en reageren. Goed luisteren betekent dat je je een beeld probeert te vormen van wat de ander wil vertellen of uitleggen. Vaak zul je dat beeld toetsen aan bestaande beelden die je al hebt.
Een actieve luisterhouding wil zeggen dat je rechtop zit of staat,schouders gedraaid richting je gesprekspartner, hem of haar aankijkt (niet strak aankijken, want dan gaan mensen zich ongemakkelijk voelen) en een gezichtsuitdrukking hebben die past bij de situatie (bij een triest verhaal kun je niet gaan glimlachen).
Actief luisteren is niet alleen horen wat de ander zegt, maar ook proberen te begrijpen wat de ander zegt. Bovendien stellen luistervaardigheden je in staat de ander te laten weten dat je luistert, de ander zijn verhaal te laten vertellen, en, wanneer dat nodig is, te laten verduidelijken.
Luisteren is een uitdrukkingsvorm van erkenning en respect; het zet het licht op de ander en biedt ruimte om (er) te zijn. Door goed te luisteren creëer je de mogelijkheid voor de ander om zichzelf beter te horen; goed luisteren zorgt voor geruststelling en comfort.
Laat iemand uitpraten
Assertief communiceren, betekent ook: luisteren. Luister naar wat een ander te zeggen heeft, totdat hij of zij klaar is met het hele verhaal. Als je de ander interrumpeert, ook al heb je voor je gevoel belangrijke informatie, dan vind jij je eigen verhaal belangrijker dan dat van een ander.
Het is even belangrijk, of misschien nog wel belangrijker dan praten. Door te luisteren ontstaat er namelijk begrip tussen jou en je gesprekspartner. Je begrijpt beter hoe iemand anders denkt en komt zo dichter tot elkaar. Ook zorgt luisteren ervoor dat je gesprekspartner zich gewaardeerd en gehoord voelt.
Passief luisteren is: Aanhoren wat de ander tegen u zegt, zonder dat u zich daadwerkelijk inspant om te begrijpen welke 'boodschap' er misschien verborgen zit achter de woorden van degene met wie u contact hebt. U bent eigenlijk meer bezig met wat u zelf te zeggen hebt.
Een actieve luisteraar zijn betekent bewust letten op wat we horen. Een van de uitdagingen van onze huidige tijd is dat mensen vaak multitasken, wat de kwaliteit van ons luisteren in gevaar brengt. Je kunt bijvoorbeeld niet je aandacht volledig op een gesprek richten als je appt of aan het surfen bent op het internet.
Luister zonder oordeel: Concentreer je op de inhoud van wat A zegt en observeer hoe hij het vertelt; gebaren, mimiek, stem, etc. Observeer om het straks terug te kunnen geven."
Empathisch luisteren wil zeggen dat je echt wilt weten wat de ander te vertellen heeft. Als empathisch luisteraar ben je bezig met de ander, je voert het gesprek met interesse in de ander. In het gesprek ben je erop gericht om de ander echt te horen, te begrijpen en zijn gevoelens te onderkennen.
Oordelend luisteren (downloaden)
Ik luister om te kunnen beoordelen of de spreker dat zegt wat in mijn normering past. Komt vooral voor bij intakes in zorgprocessen (bijvoorbeeld bij de huisarts), maar ook bij onderzoeksprocessen of data verzamelprocessen.
' 'Door te herhalen wat iemand gezegd heeft, geef je aan dat je het gehoord hebt en dat je het wilt begrijpen. Zo toon je dat je er voor die persoon wil zijn en zal die zich erkend voelen. Dat is ook waar mensen die hun verhaal vertellen het meest naar op zoek zijn: begrip en een luisterend oor. '
Bij passief luisteren hoor je de spreker praten, maar doe je verder niets. Bij actief luisteren gebruik je een patroon waarbij je op een positieve manier betrokken blijft bij je gesprekspartner. Je hoort niet alleen dát er iets gezegd wordt, je probeert ook daadwerkelijk te begrijpen wát er gezegd wordt.
Luisteren is een kwaliteit oftewel een kernkwaliteit. Waarom een kwaliteit? Omdat luisteren iets is wat bij je persoonskenmerken hoort of niet. Je bent van nature een goed luisteraar of je bent dat niet.
Vorm van zelfgerichtheid, 'narcisme', waarbij iemand op een verhaal van iemand anders alleen maar reageert met het delen van zijn eigen ervaringen.
Goed luisteren heeft grote invloed op de kwaliteit van je communicatie, op je relatie met anderen en op je werk. Door goed te luisteren: Krijg je meer informatie. Begrijp je de ander beter.
Reflectief luisteren is beredeneerd gissen naar wat iemand bedoelt, en dit als een soort samenvatting op een stellende manier terug geven.
De competentie: Luisteren houdt in dat je goed en actief kunt luisteren en dat dit prioriteit heeft op het moment dat je dingen bereikt wilt krijgen in een gesprek. De juiste concentratie is hierbij van belang, want je moet ook de juiste vragen kunnen stellen om meer informatie te verkrijgen.