Samenwerkend leren houdt in dat leerlingen bij activiteiten of leertaken met elkaar samenwerken in groepjes die klein genoeg zijn om iedereen aan bod te laten komen in de uitvoering van een duidelijk omschreven collectieve taak. Scholen kunnen dit ook in samenwerking met bijvoorbeeld de buitenschoolse opvang vormgeven.
Wat is het? Een collaboratieve (of coöperatieve) leeraanpak houdt in dat leerlingen samenwerken aan activiteiten of leertaken in een groep die klein genoeg is om ervoor te zorgen dat iedereen meedoet . Leerlingen in de groep kunnen aan afzonderlijke taken werken die bijdragen aan een gemeenschappelijk totaalresultaat, of samenwerken aan een gedeelde taak.
Samenwerkend leren laat niet alleen resultaten zien in de sociale ontwikkeling van kinderen, maar heeft als voornaamste doel om de cognitieve ontwikkeling te stimuleren. Alle kinderen zijn namelijk actief bezig met de leerstof, leerlingen praten met elkaar en passen taal direct toe.
Samenwerken kan winst opleveren, denk aan 'bouwen met natuur' oplossingen die meerdere functies bedienen. Zoeken naar de win-win is het uitgangspunt van het participatief instrument Meerwaarde van Samenwerken: samenwerken gaat vooral werken als het alle partijen meer oplevert dan de huidige situatie.
Waarom samenwerkend leren gebruiken? Onderzoek toont aan dat educatieve ervaringen die actief, sociaal, contextueel, boeiend en door de student zelf worden uitgevoerd, leiden tot dieper leren. De voordelen van samenwerkend leren zijn onder andere: Ontwikkeling van hoger denkniveau, mondelinge communicatie, zelfmanagement en leiderschapsvaardigheden .
Om een effectieve samenwerking te bevorderen, zijn er een aantal essentiële aspecten van groot belang: het onderlinge vertrouwen tussen teamleden, open communicatie (zelfs in tijden van conflict), betrokkenheid, het nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid, en het gezamenlijk nastreven van het teamresultaat.
Onderzoek suggereert dat een dergelijk klimaat van “psychologische veiligheid” in teams resulteert in meer betrokkenheid, creativiteit en innovatie . Teamwork leidt tot leren. Individuen hebben hun eigen set vaardigheden en sterktes. Wanneer het hele team als een eenheid werkt, heeft iedereen de kans om van elkaar te leren.
Om samenwerkend leren effectief te laten zijn, moet de interactie tussen de groepsleden (liefst kleine groepjes van 3-4 jongens en meisjes samen) kwalitatief goed zijn. De leerlingen begrijpen dat ze allemaal verantwoordelijk zijn voor het volbrengen van de taak en ze willen elkaar daarbij helpen en aanmoedigen.
De volgende voorbeelden behoren tot de bekendste vormen van collaboratief leren: Think-pair-share : Geef studenten een discussieprompt, vraag, kort probleem of kwestie om over na te denken. Individuen werken kort aan een reactie.
Bij samenwerking gaat het zowel om inhoudelijke argumenten als om persoonlijke verhoudingen en relaties. Samenwerking is altijd een samenspel van mensen die al dan niet iets willen. Samenwerking overstijgt naar haar aard het individuele, maar tegelijkertijd neemt iedereen in een samenwerking zichzelf mee.
Betekenis: samenwerken is het gezamenlijk uitvoeren van een taak door gebruik te maken van elkaars kwaliteiten. Voorbeeld: je bent goed in samenwerken als je luistert naar anderen, duidelijk communiceert, compromissen sluit, verantwoordelijkheid neemt en anderen helpt.
Bij Kagan Coöperatief Leren wordt dit principe omschreven als GIPS. Iedereen heeft een gelijk aandeel in de activiteit, geen toeschouwers. Je doet om de beurt wat, of er wordt aangegeven hoeveel tijd ieder krijgt. Iedereen is individueel in staat om het antwoord, het product toe te lichten.
Het stimuleert de betrokkenheid en een actieve deelname van de leerlingen. Er is veel variatie in werkvormen. De leerlingen leren veel van en met elkaar. Coöperatief leren bevordert ook de sociale vaardigheden en draagt daardoor bij aan een verbeterde sfeer in de groep.
Communicatie is de basis van effectief teamwerk . Of u nu met uw klasgenoten aan een presentatie werkt of een nieuw project op het werk leidt, het is belangrijk om open en eerlijk met uw groepsleden te praten over verwachtingen, deadlines en verantwoordelijkheden.
Sterker leren en ontwikkelen
Samenwerking leidt op natuurlijke wijze tot sterker leren en ontwikkeling. Wanneer mensen samenwerken, delen ze voortdurend hun kennis, vaardigheden en ervaringen. Deze uitwisseling van ideeën helpt teamleden om van elkaar te leren, hun perspectieven te verbreden en hun expertise te vergroten.
Een grote valkuil is dat samenwerken te impliciet gebeurt. Veel teams spreken niet of nauwelijks met elkaar af wie waarvoor verantwoordelijk is. Als dat niet gebeurt kunnen teamleden zich achter elkaar gaan verschuilen. Gedeelde verantwoordelijkheid beperkt dan de individuele verantwoordelijkheid.
Je bent bereid informatie met anderen te delen. Je wilt anderen helpen en ondersteunen en je vraagt hulp indien je zelf hulp nodig hebt. Je ziet dat je samen met anderen meer kunt bereiken dan alleen. Je begrijpt dat het teambelang boven jouw eigen belangen gaat.
Bij een goede samenwerking is het belangrijk om (tijdelijk) de eigen voorkeuren ondergeschikt te maken aan het gezamenlijke doel. Het behalen van groepsresultaten staat voorop. Het is handig om in de samenwerking en communicatie rekening te houden met het gedrag van anderen.
Samenwerking tussen docenten biedt collega-docenten de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten, inzichten te delen, samenhangende plannen te maken en effectief samen te werken . Enkele van de primaire doelen van samenwerking zijn: Onderwijspraktijken identificeren die leerlingen van alle niveaus consistent helpen in alle klassen en vakgebieden.
Door een goede samenwerking ontstaan synergetische effecten, sterke relaties en empathie tussen kinderen, en deze zijn cruciaal voor het ontwikkelen van zelfvertrouwen en cognitieve vaardigheden.