De absolute stijging is voor meer dan twee derde toe te schrijven aan de sociale uitkeringen, verreweg de grootste kostenpost van de overheid. Ook de apparaatskosten en de kosten van het prijsplafond voor energie droegen bij aan de toename van de overheidsuitgaven.
Belangrijke uitgavencategorieën zijn defensie, gezondheidszorg en sociale zekerheid ; inkomsten- en loonbelastingen zijn de belangrijkste inkomstenbronnen. In FY2022 gaf de federale overheid $ 6,3 biljoen uit.
De opbrengst van de loon- en inkomstenheffing, de grootste inkomstenbron van de overheid, steeg in 2023 naar 128,4 miljard euro. De toename van 9 procent komt vooral door toegenomen lonen. De inkomsten uit de btw namen door hogere prijzen voor goederen en diensten met 5,5 miljard euro toe tot 79,5 miljard euro.
Door het grote aantal conflicten in de wereld is het belangrijk dat Nederland blijft samenwerken met andere landen. Om de vrijheid, veiligheid en welvaart te beschermen. Daarom ging er in 2023 onder andere geld naar de EU, NAVO en VN. Nederland maakte ongeveer € 5,4 miljard vrij voor hulp aan Oekraïne.
Nederland heeft in 2023 voor 686 miljard euro aan goederen uitgevoerd. Het gaat dan om de uitvoer van goederen zonder de doorvoer. Machines en apparaten waren het meest waard met 157 miljard euro, goed voor 23 procent van de totale Nederlandse uitvoerwaarde.
investeringen in activa: de overheid investeert zelf in gronden, gebouwen, wegen en onderzoek. Er zijn 2 soorten investeringen: vaste activa, zoals gebouwen en gronden, en immateriële activa, zoals patenten en octrooien.
De grootste inkomsten van Nederland komen tegenwoordig uit de export van machines en machineonderdelen. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De Nederlandse overheidsschuld (verderop staatsschuld)25 bedraagt naar verwachting in 2022 49,8% bbp en komt in 2023 uit op 49,5% bbp, wat neerkomt op circa 500 miljard euro (zie figuur 1.2.1).
Belastingbetalers met een hoog inkomen betaalden het merendeel van de federale inkomstenbelasting. In 2022 verdiende de onderste helft van de belastingbetalers 11,5 procent van het totale AGI en betaalde 3 procent van alle federale individuele inkomstenbelastingen. De bovenste 1 procent verdiende 22,4 procent van het totale AGI en betaalde 40,4 procent van alle federale inkomstenbelastingen.
Productie bij de overheid bestaat bijvoorbeeld uit uitgaven aan overheidsdiensten zoals de brandweer, het basisonderwijs of de aanleg van stadsparken. De toegevoegde waarde bij de overheid wordt berekend aan de hand van de kosten. Deze bestaan voor een groot deel uit ambtenarensalarissen.
Het vermogen van de overheid is het saldo van activa en schulden. Bij een positief vermogen zijn de bezittingen groter dan de schulden. Voor de gehele periode 2016-2019 neemt het vermogensoverschot jaarlijks toe. Het vermogen bedraagt ultimo 2019 een positief bedrag van 246 miljard euro.
De deelstaatregeringen en lokale overheden besteden het grootste deel van hun middelen aan onderwijs- en gezondheidszorgprogramma's .
Verdeel in drie soorten uitgaven
Het gaat om de boodschappen en kosten voor eten en drinken, om was- en schoonmaakmiddelen en persoonlijke verzorging.
De uitgaven in 2024 zijn naar verwachting ruim 433 miljard euro.
Hoeveel geld een school krijgt, hangt af van het leerlingaantal op 1 februari van het jaar ervoor. Sommige scholen krijgen extra geld, bijvoorbeeld kleine scholen of om onderwijsachterstanden aan te pakken. Er gaat ongeveer € 14 miljard naar scholen.
Dankzij een florerende economie, vooral gebaseerd op financiële dienstverlening en toerisme, heeft San Marino een van de hoogste inkomens per hoofd, zeer lage werkloosheid, geen staatsschuld en een begrotingsoverschot. San Marino is het enige land ter wereld met meer auto's dan inwoners.
In slechtere economische tijden dalen tijdelijk de belastinginkomsten.Dan leent het Rijk geld om alsnog alle uitgaven te kunnen doen: de staatsschuld loopt nu op. Dat is de schuld van alleen de Rijksoverheid.
Dan zijn landbouwgoederen, inclusief alle voeding en dranken gemaakt van landbouwproducten, de exportgroep waar de Nederlandse economie het meest aan verdient. Het ging om 44,4 miljard euro in 2022. Na landbouw volgen machines en apparaten, fabricaten, chemische producten, energie en vervoermaterieel.
De Russische economie bedroeg vorig jaar zo'n 1033 miljard euro. Dat is eigenlijk maar iets groter dan Nederland (850 miljard euro), maar kleiner dan bijvoorbeeld Spanje (1200 miljard) en meer dan drie keer kleiner dan Duitsland (3500 miljard).
De hoogste tien procent van de verdieners in Nederland verdiende gemiddeld 142,6 duizend euro per jaar , zo'n 125,1 duizend euro meer dan de laagste 50 procent.
De inkomsten van de overheid bestaan vooral uit de belastingen en premies die burgers en bedrijven betalen.De overheid geeft dit geld uit aan voorzieningen zoals scholen, wegen en ziekenhuizen.
Tennet, NS en Schiphol. Drie voorbeelden van zogeheten staatsdeelnemingen. Dat zijn bedrijven waar de Nederlandse staat aandelen van in handen heeft.
Bron: CPB. De grootste uitgavenposten van de rijksbegroting zijn in 2017 de sociale zekerheid en de zorg, waaraan de overheid opgeteld bijna 60 procent van de uitgaven spendeert. Dit omvat alle uitgaven aan bijvoorbeeld ziekenhuizen, langdurige zorg, WW-uitkeringen en de AOW.