Van klinisch dood spreekt men als iemand geen waarneembare tekenen van leven (meer) vertoont: met name geen hartslag, geen ademhaling, en geen bewustzijn. Iemand zonder hartslag verliest binnen enkele seconden het bewustzijn, en zal binnen 4 tot 6 minuten onomkeerbare schade oplopen aan de hersenen.
Klinisch dood is men wanneer zowel een spontane bloedsomloop, ademhaling en het bewustzijn ontbreken. Door reanimatie is het soms mogelijk om de biologische dood - die normaal gesproken hierna zou volgen - te voorkomen. Klinisch dood is dus nog niet helemaal dood.
Wat gebeurt er na de dood? De enige ervaringsverhalen die we op deze vraag hebben zijn van mensen met een bijna-doodervaring. De meeste mensen die een bijna-doodervaring hebben meegemaakt, zeggen dat ze bepaalde dingen zien: een tunnel, aangenaam wit licht, overleden familieleden of een film over hun leven.
De mond kan je na overlijden dichtdoen en met een handdoek-rolletje onder de kin dichthouden. Maar de mond is de sterkste spier van je lichaam en als de spierstijfheid afneemt, gaat de mond weer open staan. Overigens moet je als iemand een kunstgebit heeft, dit weer indoen voor het sluiten.
Schijndood is een staat van bewusteloosheid waarbij onvoldoende en onwaarneembare ademhaling en bloedsomloop is. Daardoor lijkt het alsof de dood is ingetreden. Het lichaam vertoont een blauwe kleur. Ook: het ontbreken van spontane ademhaling bij de geboorte.
Hersendood is een toestand waarbij je hersenen helemaal niet meer in staat zijn te reageren op prikkels. Je hebt geen ademhaling meer, je kunt niet meer bewegen en je hebt geen primitieve reflexen meer. Dit betekent praktisch dat je hersenen dood zijn. Je lichaam kan echter nog wel blijven leven.
Hoe ontstaat hersendood? Als gevolg van bijvoorbeeld een hersenbloeding of een ernstig trauma van de hersenen ontstaat zwelling van de hersenen. Omdat de schedel niet meegeeft, ontstaat er door deze zwelling een verhoogde druk in de schedel.
Als je hersendood bent kan je niet meer wakker worden. Je hebt geen hersenactiviteit meer en je hersenen kunnen zich niet meer herstellen. Daarbij zijn al je primitieve reflexen afwezig door het afwezig zijn van hersenstamactiviteit. Je hersenstam is ernstig beschadigd en kan niet meer functioneren.
De meeste gevallen treden op na ongevallen met schedelletsel of na een hersenbloeding. Op een intensivecareafdeling kan het lichaam van een hersendode blijven functioneren door het toepassen van kunstmatige ademhaling.
Coma lijkt op een diepe slaap. Patiënten reageren niet meer op anderen, geluiden en aanrakingen. Bij een pijnprikkel zie je soms wel een reactie in iemands gezicht, of een kleine beweging in het lichaam. Een prikkel kan iets pijnlijks zijn, maar ook een geluid, aanraking, licht of geur.
Afscheid kunnen nemen van een overledene is altijd mogelijk. Of iemand nu orgaan- of weefseldonor is na overlijden. Dat kan zowel vóór als na de donatie. Het uitnemen van organen of weefsels gebeurt zorgvuldig en met respect voor de overledene en de familie.
Iemand is hersendood wanneer een gekende oorzaak onomkeerbare schade heeft veroorzaakt aan de hersenen, waardoor alle hersenfuncties, ook de hersenstam, definitief zijn uitgevallen, maar het hart wel nog klopt. Het vaststellen van hersendood gebeurt volgens strikte protocollen.
Een verrassing voor artsen wereldwijd: een Chinese vrouw van 24 leeft al heel haar leven zonder een groot deel van haar hersenen. De vrouw was in de provincie Shandong naar het ziekenhuis gegaan omdat ze duizelig en misselijk was.
Ondertussen werd de hoeveelheid zuurstof en CO2 in de kist en in zijn bloed gemeten. Al snel was de kist helemaal bewasemd. Wanneer Greg een poging deed om zichzelf te bevrijden, daalde het zuurstofniveau nog sneller. De kerels van 'Britlab' hebben bewezen dat je maximum 16 minuten in een kist kan overleven.
Tegenwoordig is levend begraven worden uitgesloten, zeggen zowel doktoren als uitvaartondernemers. Sinds de uitvinding en het gebruik van de stethoscoop, het instrument waarmee hartslag en ademhaling gevolgd kunnen worden, is dood ook werkelijk dood.
Lood houdt de stank op afstand
Zonder de loden bekleding zouden de lichamen blootstaan aan zuurstof en sneller ontbinden dan in een houten kist onder de grond. Bovendien zorgt het lood ervoor dat de stank van ontbinding niet naar buiten sijpelt.
Als de doorbloeding niet snel hersteld wordt, ontstaat hersenschade – en die is onomkeerbaar. Daarom is snelle reanimatie zo belangrijk. Na de reanimatie blijven veel patiënten in coma. Door de hartstilstand hebben de hersenen een eerste klap gekregen.
Het leven na een coma ziet er niet voor iedere comapatiënt hetzelfde uit. Sommigen ontwaken uit hun coma, en anderen niet. Dit hangt erg af van de oorzaak van de coma en de hoeveelheid hersenschade. Over het algemeen zullen echter meer dan de helft van de mensen na enkele dagen uit een coma kunnen ontwaken.
Donatie na overlijden
Donatie vindt plaats na het overlijden. Voordat organen of weefsels verwijderd mogen worden voor donatie, moet een arts de dood van de patiënt vaststellen. De arts doet dat door vast te stellen dat de patiënt hersendood is of dat het hart en de bloedsomloop voor altijd gestopt zijn.
Als een donor alle organen kan doneren, dan kan hij 8 levens redden: met het hart, 2 nieren, 2 longen, de lever, de alvleesklier en de dunne darm. Gemiddeld doneert een donor 3 organen.
Na het sterven
Omdat het hart het bloed niet meer rond pompt, zakt het bloed naar de laagst gelegen lichaamsdelen, de billen en de rug. Op sommige plekken waar het bloed zich verzamelt, ontstaan paarse lijkvlekken (livor mortis). Medicijnen kunnen die verkleuring versnellen.
Ook comateuze patiënten en beademde patiënten die gesedeerd zijn, krijgen spontaan ontlasting. Er ligt daarvoor een opvangmatje op het matras bovenop het onderlaken.
Het feit dat de patiënt de ogen open heeft en rondkijkt, wil niet zeggen dat hij iets ziet en herkent. Hetzelfde geldt voor horen. Maar het is niet altijd te merken of een patiënt geluiden hoort. Daarom moet u er eigenlijk van uitgaan dat hij u wel verstaat en begrijpt, ook al weet u dat niet zeker.