Vaak begint het met vage klachten, zoals sneller vermoeid zijn of stemmingswisselingen hebben. Als we deze signalen echter niet op tijd (h)erkennen bij onszelf, raken we overspannen. Het is dan ook van belang om de eerste signalen van overspannen niet te negeren.
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out hebben, is dat overspannenheid omkeerbaar is. Dat betekent dat als je de oorzaak van de stress wegneemt, je snel weer herstelt. Dit geldt niet voor een burn-out. Iemand met een burn-out moet doorgaans een lange tijd stoppen met werken om volledig te herstellen.
Er wordt uiteindelijk meer cortisol aangemaakt, wat in een neerwaartse spiraal ervoor zorgt dat de stress alleen maar vermeerdert. Het gaat zichzelf in stand houden en wordt niet meer doorbroken. Het brein bestaat, even globaal gezien, uit de neocortex en het limbisch systeem.
U vermoedt dat u overspannen bent en behoefte heeft aan ondersteuning. De huisarts kan uw situatie met u bespreken, met u nagaan wat de oorzaak is van uw overspannenheid en samen met u eventuele oplossingen bedenken. Verder kan uw huisarts u doorverwijzen naar de praktijkondersteuner of een andere hulpverlener.
Overwerkt en overspannenheid
Dit kan zich uiten in moeite hebben met druk en presteren, vermoeidheid, hoofdpijn en concentratieproblemen. Als je te lang met deze symptomen van overwerkt zijn blijft rondlopen kan het uitmonden in een burn-out. Het verschil tussen overwerkt zijn en burn-out is dat burn-out een gevolg is.
Een herstelperiode van ongeveer zes weken is vaak voldoende om te herstellen en weer in balans te komen. De meeste medewerkers kunnen binnen een aantal maanden hun werk weer volledig hervatten. Je kunt je hierbij laten adviseren door de huisarts of bedrijfsarts.
Overspannen en ziekmelden op werk
Een werknemer met stressklachten mag zich gewoon ziekmelden. Deze reden hoeft hij of zij daarbij trouwens niet te geven. Als werkgever mag je wel vragen hoe lang hij of zij afwezig denkt te zijn en of je medewerker ook echt thuis zit (en niet toevallig stiekem op de Bahama's).
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Te lang te veel stress, of spanning, zorgt ervoor dat je hersenen minder goed functioneren. Hierdoor kun je bijvoorbeeld vaker dingen gaan vergeten, snel afgeleid zijn en gevoeliger zijn voor negatieve emoties. Dit is te voorkomen door je hersenen voldoende rustmomenten te geven.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
Zowel mannen als vrouwen die een dosis paracetamol hadden ingenomen, vertoonden minder stress toen ze lazen over iemand die fysieke of emotionele pijn leed en ze voelden ook minder medelijden met die persoon in kwestie.
Prikkelbaarheid, sneller geïrriteerd raken. Lusteloosheid, nergens zin in hebben. Emotioneler zijn: sneller huilen om dingen of sneller in paniek raken. Futloos zijn, weinig energie hebben om iets te doen.
Hoe lang duurt het om te herstellen nadat je overspannen bent of een burnout hebt gekregen? Dit verschilt enorm per persoon. Gemiddeld kost herstel na een overspanning zo'n 3 maanden. Herstellen van een burn-out duurt langer: Reken op ergens tussen de 3 maanden en een jaar.
Het is absoluut onverstandig om aan te geven dat je écht niet meer wilt werken en/of terugkeren of dat je weigert om mee te werken aan het re-integratieplan dat de bedrijfsarts voor je heeft opgesteld. Als je je niet kunt vinden in dat plan, kun je aangeven wat je er niet prettig aan vindt.
- Overspannenheid: Grofweg is medisch gezien van overspannenheid sprake bij een combinatie van de navolgende klachten: slapeloosheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte kunnen, emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen, concentratieproblemen of vergeetachtigheid.
Die moderne 'stressoren' gaan niet weg na een aantal minuten of uren, maar blijven constant aanwezig. Je stresssysteem komt niet meer tot rust en dat heeft funeste gevolgen in je lijf. Als we zeggen dat cortisol bedoeld is voor stress die wat langer duurt, bedoelen we minuten of uren, niet maanden of zelfs jaren!
Ons afweersysteem houdt de bacteriën prima onder controle, totdat stress-hormonen de afweer onderdrukken – en daarvoor is hard bewijs. Stress kan dus een duw richting ziekte geven. En dan niet alleen richting psychische klachten zoals overspannenheid of burn-out, maar bijvoorbeeld ook de oogziekte serosa.
Bij een beroerte (CVA) gaat er iets mis in de bloedvaten van je hersenen. Een deel van de hersenen krijgt op dat moment geen zuurstof en voeding meer. Plotseling vallen functies uit. Je gaat bijvoorbeeld verward praten of hebt een scheve mond of een lamme arm.