De symptomen die het meeste voorkomen bij eenzaamheid zijn: Je hebt weinig sociale contacten.Je voelt je niet verbonden met anderen.Je voelt geen sociale steun.
Je kan eenzaamheid herkennen wanneer je vaak negatieve gevoelens ervaart. Je voelt je leeg, verdrietig, angstig of hebt het idee dat alles geen zin heeft. Je kan je ook onbegrepen, buitengesloten of niet gesteund voelen. Eenzaamheid kan daarnaast zorgen voor mentale en lichamelijke klachten.
Existentiële, emotionele en sociale eenzaamheid.
Eenzaamheid blijkt bij te dragen aan uiteenlopende psychische en fysieke klachten, zoals depressie, dementie, verslaving, beroertes, slaapproblemen en hart- en- vaatziekten. Een chronisch gevoel van eenzaamheid is even ongezond als het roken van een pakje sigaretten per dag.
Je kunt je eenzaam voelen als je je niet verbonden voelt met andere mensen. Je mist bijvoorbeeld een band met anderen of je hebt minder contact met mensen dan je zou willen. Hierdoor kun je je alleen, onzeker of verdrietig voelen. Een gevoel van eenzaamheid kun je vergelijken met een gevoel van honger.
De eenzame hersenen
Bij eenzame jongvolwassenen hebben de hersengebieden die verband houden met sociale cognitie en empathie een kleinere dichtheid aan witte stof (een groot netwerk van zenuwvezels dat de uitwisseling van informatie en communicatie tussen verschillende hersengebieden mogelijk maakt).
Onderzoek heeft uitgewezen dat sociaal isolement en eenzaamheid gepaard gaan met een groter risico op diverse fysieke en mentale aandoeningen: hoge bloeddruk, hartziekten, obesitas, een verzwakt immuunsysteem, angst, depressie, cognitieve achteruitgang, de ziekte van Alzheimer en zelfs de dood .
“Klopt, nagenoeg iedereen kent dat gevoel wel. Niet leuk, maar gelukkig kunnen we best tegen een stootje. Als het eenzame gevoel te lang duurt, of zelfs chronisch wordt, kan dat serieuze mentale en fysieke klachten veroorzaken.Het werkt depressies in de hand, verzwakt het immuunsysteem en vergroot de kans op ziektes.
Ouderen van 85 jaar en ouder voelen zich eenzamer dan ouderen van 75 tot en met 84 jaar. Van de 85-plussers voelt 63% zich eenzaam, bij 74-84 jarigen is dit 52%. Uit deze gegevens blijkt dat onder 85-plussers ongeveer even veel vrouwen als mannen zich eenzaam voelen (respectievelijk 63% en 62%, niet in figuur).
Jongvolwassenen tussen de 18 en 22 jaar zijn de eenzaamste leeftijdsgroep. Het aantal mensen dat alleen woont, is de afgelopen decennia met meer dan 30% toegenomen. Sociale isolatie is net zo schadelijk voor de gezondheid als het roken van 15 sigaretten per dag. Eenzaamheid kan het risico op vroegtijdig overlijden met wel 50% verhogen.
Hoewel eenzaamheid een normale menselijke emotie is, kan het langdurige gevolgen hebben op je (mentale) gezondheid. Je kan last krijgen van een laag zelfbeeld en depressieve gevoelens. Het is daarom belangrijk om te weten wat eenzaamheid inhoudt.
Eenzaamheid ontstaat vaak door combinatie van risicofactoren
Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Eenzame mensen zien er over het algemeen gewoon ongelukkiger uit, minder vrolijk . Eenzame mensen zijn vaker alleen, hebben vaker een koptelefoon op, zijn meestal fatsoenlijk gekleed maar niet al te stijlvol.
Mensen die niet of nauwelijks met andere volwassenen praten kunnen in een isolement terecht komen waar vooral ruimte is voor piekeren en negatieve gedachten. Zie je de toekomst somber in en zie je geen uitweg meer, neem dan contact op met 113 om te praten met een van onze hulpverleners.
Als iemand zich eenzaam voelt, is de kans groter dat hij of zij zichzelf probeert af te leiden met andere dingen in het leven . Dus als je collega het altijd over zijn of haar postzegelverzameling heeft, of altijd alleen op exotische stedentrips vliegt in plaats van de weekenden thuis door te brengen, dan voelt hij of zij zich misschien alleen.
Eenzaamheid zorgt voor overtollige stresshormonen, wat leidt tot een verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk en bloedsuikerspiegel . Eenzaamheid vermindert ook het aantal antilichamen dat we produceren om infecties te bestrijden en kan ons vatbaarder maken voor kanker.
We weten uit eerder onderzoek dat mensen die zich eenzaam voelen meer kans hebben om hersenziekten als dementie te ontwikkelen. Er zijn daarnaast steeds meer aanwijzingen dat eenzaamheid samenhangt met het volume en de structuur van de hersenen.
Onderzoek 3 bevestigt dat eenzame jongvolwassenen, in vergelijking met niet-eenzame, vaker last hebben van angst, boosheid, negatieve stemming en angst voor negatieve evaluatie, en minder vaak van optimisme, sociale vaardigheden, sociale steun, positieve stemming, opwinding, emotionele stabiliteit, nauwgezetheid, inschikkelijkheid, verlegenheid en gezelligheid.
Eenzaamheid is aantoonbaar in de hersenen. Je kunt het meten aan de hersenactiviteit. Op het moment dat iemand voelt er niet bij te horen, buitengesloten te zijn, geen verbinding te hebben met de anderen, is dat te zien. Daarom is het een lichamelijk fenomeen: je kunt het meten in de hersenen.
Eenzaamheid wordt in verband gebracht met een slechte fysieke gezondheid, waaronder een hogere kans op hart- en vaatziekten en dementie, een snellere cognitieve achteruitgang en een verhoogd risico op sterfte. Ook kan het leiden tot verstoringen in de geestelijke gezondheid, waaronder een hogere mate van depressie, angst en negatieve emoties.
Zonder voldoende contacten voel jij je eenzaam. Je hebt minder contacten dan je wenst. Of je ervaart het gevoel dat je minder contacten hebt dan goed voor je is. Gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid leiden tot een ervaring van eenzaamheid.
Alleenstaande ouders vaakst sterk eenzaam
In 2021 zijn, net als in 2019, alleenstaanden (16 procent) en alleenstaande ouders (19 procent) het vaakst sterk eenzaam. Kinderen die bij hun ouders wonen (ongeacht hun leeftijd) voelden zich vaker sterk eenzaam (12 procent, tegen 8 procent in 2019).
Denk bijvoorbeeld aan een gebrek aan zelfvertrouwen, onvermogen anderen te vertrouwen, sterke verlegenheid, of emotionele instabiliteit. Eenzaamheid komt relatief vaak voor bij mensen met psychische klachten, zoals een angststoornis, depressie of autisme.