Coeliakie kan zich overal in het lichaam uiten, zoals in de spijsvertering, huid, gewrichten en hersenen. Iemand die ziek is door het eten van gluten kan o.a. last hebben van diarree, verstopping, gewichtsverlies of juist overgewicht.
Zij kunnen last hebben van diarree, verstopping, een opgezette buik, buikpijn, plakkerige ontlasting of gewichtsverlies.
Het vaststellen van glutensensitiviteit is complex. Het is namelijk niet aantoonbaar in het bloed of in de darm. Eerst moet een arts ziekten zoals coeliakie uitsluiten door middel van bloedonderzoek en een darmbiopt. Dan moet worden vastgesteld of het vermijden van gluten inderdaad helpt om klachten te voorkomen.
Sommige personen krijgen direct klachten, bij anderen komen de klachten na een aantal dagen opzetten. Iemand met glutensensitiviteit zal waarschijnlijk minder heftig reageren op het binnenkrijgen van gluten dan iemand met coeliakie die per ongeluk gluten gegeten heeft.
Wanneer je coeliakie of een glutenintolerantie hebt, veroorzaken gluten een auto-immuunreactie in het lichaam, waarbij de darmwand van de dunne darm beschadigd raakt. Hierdoor wordt voedsel minder goed verwerkt (de eerder genoemde bemoeilijkte afvoer), wat ook weer leidt tot extra gasvorming.
Is Ja, gluten intolerantie kan op elke leeftijd ontstaan en kan dus ook plotseling ontstaan. Het kan dus zo zijn dat je eerder nooit last had, maar plotseling toch klachten ontwikkeld als gevolg van het eten van gluten bevattende producten.
Veelvoorkomende klachten zijn, obstipatie, buikpijn, een opgezette buik, aanhoudende diarree, verminderde eetlust, overgeven en een plakkende ontlasting. Maar ook vermoeidheid, depressiviteit, botontkalking, bloedarmoede, stemmingswisselingen en onvruchtbaarheid kunnen ontstaan.
Mensen met de aandoening coeliakie moeten een glutenvrij dieet volgen. Ook personen bij wie glutensensitiviteit is vastgesteld, hebben baat bij het vermijden van gluten. Gluten zit in producten die gemaakt zijn van bepaalde granen, zoals in brood, beschuit, crackers, gebak, koek en pasta.
De diagnose kan op verschillende leeftijden gesteld worden. In de meeste gevallen gebeurt dit bij kinderen tussen de 6 en 10 jaar of bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar. Het is nog onduidelijk of deze tweede groep mogelijk al langere tijd coeliakie heeft of dat de aandoening zelf op latere leeftijd ontstaat.
Zelftest. In diverse webshops en drogisterijen (bijvoorbeeld bij het Kruidvat) zijn tegenwoordig verschillende zelftests verkrijgbaar, zo ook voor coeliakie. Met behulp van een vingerprik neem je een beetje bloed af. De test controleert vervolgens of er antistoffen tegen gluten in je bloed zitten.
Het kan gebeuren dat je per ongeluk toch wat gluten binnenkrijgt. De darmwand kan daardoor weer geïrriteerd raken. Sommige kinderen krijgen direct klachten, maar de meeste niet. Voor beide groepen is het belangrijk om helemaal geen gluten te eten.
Coeliakie kan niet genezen. De behandeling is een dieet waar geen gluten in zitten. Dat dieet moet iemand het hele leven volgen.
Ja, je kunt huiduitslag krijgen van glutenintolerantie. Dit komt veelal tot uiting als dermatitis herpetiformis, psoriasis, alopecia areata of netelroos. Dermatitis herpetiformis lijkt qua klachten op eczeem, er is echter geen link tussen gluten en eczeem! Eczeem door gluten komt dus niet voor.
Volgens de wet mag een glutenvrij logo en/of het woord glutenvrij alleen op het etiket staan als het product écht glutenvrij is. Glutenvrij betekent minder dan 20 mg gluten per kilo product (minder dan 20 ppm = parts per million).
Groente en fruit
Alle verse groenten en fruit zijn van nature glutenvrij en kun je dus gewoon eten. Let bij gedroogde zuidvruchten op het etiket. Soms wordt meel gebruikt als anti-kleefmiddel. Het is dan niet glutenvrij.
Aardappels bevatten geen gluten en friet is daarom in principe van nature glutenvrij. Let wel op met zakken diepvries friet, die zijn niet altijd glutenvrij! Het is daarnaast belangrijk dat de friet apart gebakken wordt van andere producten om te voorkomen dat deze door kruisbestuiving met gluten in aanraking komt.
Coeliakie wordt in de volksmond vaak glutenintolerantie genoemd. Ten onrechte, want een intolerantie houdt in dat je wel een beetje van een bepaalde stof (allergeen) kan verdragen, zoals bij lactose-intolerantie. Dat is bij coeliakie niet het geval. Elk beetje gluten kan schadelijk zijn voor je darmen.
Ook gluten kunnen chronische hoofdpijn veroorzaken
Bij een glutenintolerantie denken we nog te vaak aan klassieke ongemakken zoals buikpijn. Maar ook vermoeidheid, jeuk, spierpijn en chronische hoofdpijn zijn aan gluten gelinkt.
Mensen met coeliakie kunnen, in plaats van gewoon brood, glutenvrij brood eten. Glutenvrij brood kan gemaakt zijn van graansoorten die van nature glutenvrij zijn zoals: boekweit, rijst, haver, quinoa, gierst, amarant (kiwicha), teff, tapioca, sorghum of maïs.
Gluten zijn eiwitten aanwezig in granen zoals tarwe, rogge, gerst, spelt, kamut en in alle producten op basis van deze graansoorten.
Uit onderzoek van het UMCG in Groningen en het Medisch Spectrum Twente in Enschede blijkt dat ongeveer één derde van de volwassen coeliakiepatiënten last heeft van diarree (37,4%), vermoeidheid (35%), gewichtsverlies (31,6%) en/of buikpijn (33,3%).Andere mogelijke klachten zijn:Chronische diarree. Verstopping.
Niet toegelaten: tarwe(bloem) afgeleiden (zetmeel, griesmeel, vlokken, paneermeel), brood, beschuiten, gebak, koekjes (zoet of zout).
De meeste broden worden gemaakt van tarwe, maar ook speltbrood, roggebrood en maisbrood zijn heerlijk, net zoals glutenvrij brood van quinoa, boekweit of haver.