Kweekzalmen zijn – net als vleeskippen – doorgefokt op snelle groei, waardoor ze veel sneller groeien dan hun wilde soortgenoten. Dit leidt onder andere tot hartproblemen, misvormingen van de wervelkolom en hogere stressgevoeligheid. Zalmen met misvormingen hebben vaak hun hele leven ernstige last hiervan.
Vis, schaal en schelpdieren
Visserij gebruikt ook energie en veroorzaakt broeikasgas, maar de grootste milieubelasting van vis(producten) zit in andere zaken. Veel vissoorten zijn bijvoorbeeld overbevist: ze dreigen uit te sterven. Door bijvangst sterven er verder veel meer zeedieren dan we opeten.
Zo kies je duurzaam
Ook vis zonder keurmerk kan trouwens duurzaam zijn: van vrijwel elke vissoort zijn duurzame en wat minder duurzame varianten te koop. Koop duurzame soorten: dit zijn haring, mosselen, oesters, Schotse of Noorse zalm, Hollandse garnalen, Noordzeekrab, wijting en schelvis.
Gevolgen overbevissing
Dieren en planten zijn met elkaar verbonden in ecosystemen zoals zeeën en rivieren. Als een vissoort uitsterft, kan dit gevolgen hebben voor andere diersoorten. Door de overbevissing lopen de vangsten terug. Daarmee groeit het gevaar voor banenverlies en faillissementen in de sector.
Maar welke vissen kan je dan nog wel met een gerust hart eten? Wel, met schelvis, heek, tong, Alaska pollak, kabeljauw, koolvis en pladijs zit je goed. En ook mosselen, garnalen, kreeft en sint-jacobsschelpen zijn een goede keuze.
Gezonde voedingsstoffen
De meeste vissen, schaal- en schelpdieren zijn rijk aan vitamine B12 en B6. Ze bevatten mineralen als jodium, fosfor en seleen. Kreeft bijvoorbeeld scoort daarnaast ook nog eens hoog op de vitamine B1-index, terwijl vette vis weer heel rijk is aan vitamine D, B2 en vitamine A.
Roofvissen zoals zwaardvis, marlijn, snoekbaars, tonijn en haai zijn ook minder veilig. Dat komt doordat roofvissen aan het eind van de voedselketen zitten en andere dioxine houdende vissen eten. Deze vissen bevat vooral veel methylkwik. Tonijn bijvoorbeeld kunt u beter niet meer dan één keer per maand eten.
Visvetzuren zijn goed voor je hart en bloedvaten. Daarom is het advies 1 keer per week vis te eten. Bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm.
Het vlees van de snoek is heel stevig van structuur maar heel zacht van smaak, ontzettend lekker! Het bevat wel vrij veel kleine graten, sommigen zelfs gevorkt. Maar dat is het helemaal waard.
Van de verschillende soorten gangbaar vlees, is kip een van de gezondste. Rundvlees of varkensvlees bevat meer calorieën, meer vet en zorgt daarnaast voor ongezonde cholesterol. Kip is echter niet alleen magerder dan andere vleessoorten, maar bevat ook een aantal goede voedingsstoffen, zoals mineralen en vitaminen.
Kaas levert niet dezelfde voedingsstoffen als vlees. Kaas levert weliswaar evenveel eiwit als vlees en vitamine B12, maar bevat maar heel weinig ijzer, zo'n 0,1 milligram per 100 gram. Bovendien bevat kaas vaak veel verzadigd vet, zeker de vette (48+) varianten en veel zout.
Welk dier vervuilt dan het meest? Het ene dier is het andere niet: runderen eten meer en ander voer dan kippen. Runderen (of preciezer geformuleerd: de productie van rundvlees) vragen ook de meeste ruimte en stoten de meeste broeikasgassen uit (met name omdat ze veel methaan produceren), gevolgd door varkens en kippen.
Pangasius heeft de reputatie een ongezonde vis te zijn die veel zware metalen, bacteriën en antibioticaresten bevat. In 2012 controleerden wij de pangasius in de Belgische winkels onder meer op de aanwezigheid van zware metalen, pesticidenresiduen en sporen van antibiotica, en stelden weinig problemen vast.
Er kleven effectief enkele risico's aan het eten van vis in het algemeen en zalm in het bijzonder. Zo is vis een belangrijke bron van kwik, dioxines en PCB's. Door milieuverontreiniging kunnen er schadelijke stoffen voorkomen in vis. Het gaat vooral om zware metalen (kwik), dioxines, PCB's en pesticiden.
Weinig mensen weten exact wat de exotische pangasiusvis is. Het is een straalvinnige vis uit de familie van reuzenmeervallen, een zoetwatervis die op grote schaal gekweekt wordt in Azië. In de winkels vind je nooit de wilde variant, maar altijd de gekweekte, vandaar dat de vis zo goedkoop is.
Wilde zalm bevat namelijk meer omega-3-vetzuren, vitaminen, mineralen en minder verzadigd vet en calorieën per portie. Tonijn – laag in calorieën en boordevol vitamines van eiwitten. Een portie van zo'n 100 gram bevat 22 gram eiwit. Echter, wees wel bewust van het feit dat deze vis wordt bedreigd door overbevissing.
Voor een gezond voedingspatroon is het advies om 1x per week vis te eten, of schaal- en schelpdieren. Kies bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm. Daarin zit het meeste omega-3: een gezond visvetzuur. Een portie van 100 gram bevat ongeveer 7 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Goede keuzes zijn bijvoorbeeld zalm, garnalen, ansjovis, krab, forel en haring. Deze bevatten weinig zware metalen. Eet vis zoals tonijn, zwaardvis en haai maximaal 1 keer per week anders krijg je snel te veel kwik binnen en dat is schadelijk voor je gezondheid.
Rundvlees
Het behoort tot de gezondste vleessoorten die er zijn. Rundvlees is een natuurlijke bron van vitamine B3, B12, zink en ijzer. Het vetgehalte in het vlees hangt ook af van de diersoort, het lichaamsdeel en natuurlijk het voer. Mager rundvlees bevat minder dan tien gram vet per 100 gram vlees.
Vis eten is gezonder dan vlees, doordat je bij het eten van vis een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren zoals omega 3 binnenkrijgt. Vlees daarentegen bevat alleen verzadigd vet, wat onder andere een stijging kan geven van het LDL-cholesterol. Daarnaast is rood vlees moeilijker te verteren voor de darmen.
De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om per dag 450 milligram omega-3-vetzuren uit vis (visvetzuren) binnen te krijgen. Dit kun je doen door per week twee porties vis te eten, waarvan ten minste een keer vette vis.
Omdat het niet precies duidelijk is waarom vis zo gezond is, kun je het niet 1 op 1 vervangen. Wel kun je de vetzuren EPA en DHA uit vis binnenkrijgen door visoliecapsules te slikken. Ook bestaan er producten waaraan visvetzuren zijn toegevoegd. Vaak staat dan op de verpakking dat er visvetzuren inzitten.
Vooral grote vissen zoals zwaarvis die hoger in de voedselketen zitten, zijn vaak het slachtoffer van vervuiling. Deze vissoorten kun je dan ook beter niet vaker dan 2 keer per week eten. Kleine visjes zoals haring, ansjovis, sardines en kleine makreel zijn relatief schoon.
Kip en gevogelte zijn een onderdeel van een gezond voedingspatroon, vooral vanwege de eiwitten, vitamines en mineralen. Het gaat dan om onbewerkte kip, zoals een stuk kipfilet. Het is niet nodig om vlees te eten, je kunt het vervangen door andere producten.