Anders dan zoogdieren produceren vogels geluiden via de syrinx, een zangorgaan met twee setjes stembanden dat zich bevindt aan het einde van de luchtpijp.
Geluid. Kenmerkend getsjilp, in veel variaties. Diverse minder bekende, maar toch kenmerkende roepen.
Het produceren van klanken is bij vogels aangeboren, hoe zij uiteindelijk gaan zingen is aangeleerd. Vogels leren zingen door de zang die zij in hun omgeving horen. De zang en roepjes van hun soortgenoten in de omgeving nemen zij langzaamaan over. In het begin zal dit niet vlekkeloos gaan, maar al doende leert men.
Oink oink, prrr prrr, boe, iaaaaa iaaaaa.
Vogels zingen meestal alleen in het voorjaar. Dan moeten ze hun territorium verdedigen en een vrouwtje zoeken. Na de broedtijd is zingen niet meer nodig. Het trekt dan alleen maar de aandacht van roofdieren en dus stoppen de meeste vogels dan met zingen.
Kippen hebben heel veel vertellen. Onderling kakelen, kukelen en tokkelen ze wat af. Dat heeft alles te maken met de pikorde in de groep, maar ook met het zoeken van voedsel en het waarschuwen voor gevaar.
Een haan maakt bij het kraaien geen gebruik van de spraak klanken 'k' of 'u'. Sterker nog, hij gebruikt helemaal geen klanken die wij bij het spreken gebruiken. Ook het woord 'koekoek' is een vertaling van de mens voor het geluid dat de vogel maakt. In werkelijkheid maakt de vogel een soort 'oe-oe' geluid.
Maak een opname van een vogelgeluid in 'Warblr' en de app geeft je het antwoord. Zoals Shazam met liedjes doet. Je krijgt snel de vogel op je scherm te zien, inclusief afbeeldingen én een uitgebreide beschrijving. Zo weet je meteen alles over het vogeltje dat jij net zo mooi hebt horen zingen.
Eenvoudig lied. Een willekeurige duif herkennen is niet zo moeilijk: die roept een variatie op 'roekoe'. Je weet dat het om een hóutduif gaat, als ie, schor en laag, vijf keer een 'oe' roept, met de klemtoon op de tweede noot. Duiven kunnen tellen en de houtduif kan het verst tellen.
Winterkoninkje. Een onomatopee is een dier dat is genoemd naar het geluid dat hij of zij maakt. De koekoek is een onomatopee, en het winterkoninkje niet, want de koekoek roept 'koekoek' maar het winterkoninkje zegt geen 'winterkoninkje' of iets dat daar ook maar in de verte op lijkt.
Er zijn onder de zangvogels notoire nachtzangers. Zoals natuurlijk de nachtegaal; maar ook rietzangvogels en de roodborst zingen vaak 's nachts. Al heel vroeg, vaak al twee uur vóór zonsopkomst beginnen zanglijsters en merels te zingen, niet toevallig vogelsoorten met grote ogen. Die vangen veel licht.
Zet de hoeken van je lippen op de knokkels onder je duimnagels. Doe je lippen uit elkaar alsof je iets tussen "ooooooh" en "ehhhhh" wilt zeggen. Het blaasgat zou nog onder je onderlip door moeten gaan en de knokkels van je duimen moeten tussen je lippen zijn. Blaas lucht in de "ocarina".
Onafgebroken voortgebracht, van verschillende plekken dicht bij elkaar. Soms klinkt het geluid uit een boomgaard of uit een windsingel rond een boerenerf: de bedelroep van pas uitgevlogen ransuilen. Ransuilen zijn met hun oorpluimen een soort mini-oehoe's, maar toch best wel flinke vogels.
Hoewel trompetteren het meest bekend geluid is van olifanten, gebruiken olifanten vele andere manieren om te communiceren, hoorbaar en onhoorbaar. Zo communiceren ze met elkaar door aanrakingen en lichaamstaal, maar ook via allerlei geluidssignalen zoals knorren, fluiten, brommen en trompetteren.
Terwijl een paard hinnikt, laat een ezel van zich horen door te balken, iaën of te giegagen. Al deze werkwoorden slaan op het bekende 'ia' geluid dat de ezel maakt.
Willem Wever zocht het uit! Kippen plassen niet zoals mensen dat doen.
Door de rode vos (Vulpes vulpes) krijg je het idee dat Jack the Ripper de straten onveilig maakt. De roep van deze wilde stadsbewoner lijkt soms eng veel op het schreeuwen van mensen.
Wat voor geluid maakt een zebra? Het geluid van een zebra heet balken. Het is een geluid dat tussen het hinniken van een paard en het balken van een ezel zit.
Het damhert is meestal zwijgzaam. Een kalfje en zijn moeder maken blatende geluiden naar elkaar. Bij gevaar laat een hinde korte, heftige blafjes horen en bij pijn slaken damherten een langgerekt geblaat. In de bronsttijd maken mannetjes luide, boerende en knorrende roepen en hindes 'miauwen' tijdens de bronst.
Geen stembanden, maar een syrinx
Verrassend weetje: vogels hebben geen stembanden. Maar hoe komt het dan dat sommige soorten toch kunnen praten? Dat trucje hebben ze te danken aan een orgaan dat voorin de luchtpijp zit: de syrinx.
Misschien is het u ook opgevallen: de eerste vogels zijn begonnen met zingen. 's Ochtends vroeg is de merel de eerste uitbundige zanger, maar ook roodborst, winterkoning en heggenmus zijn al te horen. Zodra de dagen lengen en de lente in aantocht is beginnen de zangvogels van zich te laten horen.