Horizontale organisaties worden steeds populairder. Een vlakke organisatie is er eentje waar u veel inspraak hebt, maar waar structuren en verwachtingen niet altijd even duidelijk zijn. Een hiërarchische organisatie neemt beslissingen top-down en biedt meer duidelijkheid over o.a. verantwoordelijkheden.
De eenvoudige structuur
De eenvoudige structuur vind je bij startende en kleine ondernemingen. De organisatie is plat en bestaat uit een top die direct toezicht uitoefent over enkele medewerkers. De organisatie heeft een overzichtelijke, gecentraliseerde en zeer platte organisatiestructuur.
Organigram en organogram zijn allebei correct in de betekenis 'schematische voorstelling van een organisatie'. Ook organisatieschema en organisatiestructuur zijn correcte synoniemen. Organogram heeft ook een medische betekenis: 'beschrijving van de bouw en ligging van de organen'.
Volgens Mintzberg zijn organisaties uit vijf structuur-elementen/bouwstenen op te bouwen. Deze zijn: operationele kern, strategische top, lijnmanagement en technische staf aan de ene en de dienstverlenende staf aan de andere kant.
Een organisatiestructuur is een vooraf bepaalde manier waarop taken worden verdeeld en op elkaar worden afgestemd. De structuur bepaalt wie aan wie opdrachten geeft en welke werknemers met elkaar samenwerken. Meestal wordt dit uitgebeeld met een organigram. Natuurlijk is elk bedrijf en elke organisatie uniek.
Dit gaat om eenmanszaak, maatschap en besloten vennootschap. Deze vier genoemde bedrijfsstructuren zijn de meest populaire keuzes voor de meerderheid van nieuwe bedrijfseigenaren.
Een formele organisatie houdt in dat de taakverdelingen, functie- en taakbeschrijvingen, richtlijnen en procedures een officiceel karakter hebben. Een informele organisatie houdt in alle niet tot de formele organisatie behorende taakverdelingen en relaties.
Een matrixorganisatie is een werkstructuur waarin teamleden aan meerdere leiders rapporteren. In een matrixorganisatie rapporteren teamleden (op afstand of intern) aan een projectleider en ook aan hun afdelingshoofd.
Waarom is een organigram belangrijk? Een organigram is belangrijk omdat het een duidelijk beeld geeft van de organisatiestructuur. Het visualiseert de hiërarchie, taken en verantwoordelijkheden binnen een bedrijf. Hierdoor kunnen medewerkers hun plaats en rol binnen de organisatie beter begrijpen.
Een succesvolle organisatie beschikt over een gemeenschappelijk toekomstbeeld die richting geeft aan de beslissingen die de management maakt en aan de handelingen die de medewerkers uitvoeren. Management en medewerkers handelen in lijn met de organisatiedoelstellingen.
De formele organisatie wordt gevormd door de vastgelegde afspraken, functieomschrijvingen, procedures, en dergelijke, de governance. De informele organisatie is de wijze waarop de organisatie daadwerkelijk functioneert.
De verticale dimensie beschrijft de mate van zeggenschap die het betreffende individu over een deeltaak heeft. Hoe geringer de zeggenschap, des te hoger de verticale taakspecialisatie. Individuele posities worden doorgaans gegroepeerd tot eenheden, zoals afdelingen, divisies of businessunits.
Techno structuur: dit zijn de ondersteunende medewerkers.Zij verrichten plannende, voorbereidende en controlerende werkzaamheden. Je kunt bijvoorbeeld denken aan de IT-afdeling of planners. Ondersteunende diensten: dit zijn de overige ondersteunende medewerkers.
De functionele structuur is een wijze van organiseren waarbij de concentratie van specialismen van dezelfde soort binnen afdelingen centraal staan. Bijv. bij een ziekenhuis: patiënten komen op een van de diverse poli‟s waarna ze doorstromen naar de verschillende onderzoeks- of behandelafdelingen.
Henry Mintzberg(1) definieert de adhocratie als een cultuur waarin ruimte is voor innovatie, flexibiliteit en een hoog aanpassingsvermogen. Een flexibele houding helpt om klantgericht te werken.
De Gediversifieerde Organisatie (Divisiestructuur); de divisiestructuur is de vierde organisatievorm van Mintzberg. Het gaat veelal om grotere bedrijven die meerdere merken voeren en op verschillende markten actief zijn.
Organisatiestructuur; Binnen de adhocratie werkt men veelal zonder dat er een uitgebreide formele structuur aanwezig is. Door onderlinge afstemming (communicatie) worden de visies en de werkzaamheden op elkaar afgestemd, meestal via persoonlijke en weinig formele contacten.
Een informele organisatie is het geheel van relaties, processen, informatie en besluiten dat plaatsvindt buiten de organisatiestructuur van de formele organisatie.
Formeel betekent dan 'zakelijk, officieel, tot het publieke domein behorend', informeel 'niet-zakelijk, ongedwongen, tot de privésfeer behorend'. Bijvoorbeeld: een formeel gesprek, een informele aanspreking.
Gedragsvoorbeelden bij informele organisaties
Er wordt gewerkt op basis van gelijkwaardigheid: ook tussen directie, leiding en medewerkers. Medewerkers voelen geen afstand tot een hoger geplaatste functionaris. De organisatie kent weinig hiërarchie. Medewerkers voelen zich er doorgaans snel thuis en op hun gemak.