Als ze volwassen zijn, hebben mensen die seksueel misbruik hebben meegemaakt vaak moeite met grenzen stellen. Ook kunnen zij een afkeer van zichzelf hebben, wat zich kan uiten in depressies, verslaving en eetproblemen. Bij langdurig seksueel misbruik kan een kind ook een dissociatieve identiteitsstoornis ontwikkelen.
Effecten op brein en gedrag
En worden ze vaak zelf slachtoffer of pleger van misbruik, dan wel geweld. 'Door een onveilige omgeving en slechte jeugdervaringen ontwikkelen jonge slachtoffers een negatief zelfbeeld en vijandelijk wereldbeeld. Ook raakt hun gevoel uitgeschakeld, er ontstaat “emotional numbness”.
algemene gedragssignalen: plotse verandering in gedrag zoals slaapproblemen, eetproblemen, concentratiestoornissen, prikkelbaarheid. seksuele signalen: zich niet durven of willen uitkleden, afkeer van seks of juist overmatige interesse in seks, relaties opzoeken waarin de vroegere misbruiksituaties zich herhalen.
Zo zijn veel psychologen en psychiaters het erover eens dat het helemaal niet mogelijk is om seksueel misbruik te verdringen. Sommige slachtoffers die zich niets meer kunnen herinneren van het seksueel misbruik, zouden nog met anderen over het misbruik gesproken hebben.
Je ben slachtoffer van seksueel misbruik wanneer je (onder dwang) seksueel contact met iemand hebt gehad die daarbij misbruik heeft gemaakt van het leeftijds- en/of machtsverschil. Bijvoorbeeld: als kind met een volwassene, als cliënt met een hulpverlener of als leerling met een docent.
Kinderen kunnen seksueel misbruikt worden door volwassenen, maar ook door andere kinderen die, door hun leeftijd of ontwikkelingsstadium, een machts- of vertrouwenspositie hebben tegenover het slachtoffer. De wet onderscheidt 2 vormen van seksueel misbruik: verkrachting en aanranding van de eerbaarheid.
Er zijn verschillende situaties waarin kinderen kwaadaardige of opzettelijke verhalen van seksueel misbruik verzinnen. Een voorbeeld hiervan is de jongvolwassene die wraak wil nemen op de vermeende dader omwille van een ervaren onrecht. Of de gevallen waarin de valse aangifte wordt gebruikt als alibi.
Lichamelijke reactie tijdens het misbruik
Je lichaam bevriest, waardoor je niet meer in staat bent om iets te doen of te zeggen. Je voelt je als het ware verlamd. Dit is een automatische reactie van het lichaam waar je zelf geen controle op hebt. Het lichaam schiet in deze overlevingsmodus om jou te beschermen.
Iemand kan je mond, vagina of anus ongewild binnendringen met een penis, vinger of een voorwerp. Dit valt allemaal onder verkrachting. Ben ik verkracht? Je bent verkracht als iemand onder dwang jouw lichaam is binnengedrongen met een penis, vinger of een voorwerp.
Als je vermoedt dat je kind slachtoffer is geworden van seksueel misbruik, probeer dan zijn of haar vertrouwen te winnen en erover te praten. Het AMK, Advies en Meldpunt Kindermishandeling, en Slachtofferhulp kunnen je hierbij begeleiden. Beaamt je kind het misbruik, dan is het verstandig om naar je huisarts te gaan.
Lees hier hoe je een kind kunt steunen dat te maken heeft (gehad) met seksueel misbruik. Bij sterke vermoedens kun je een melding maken of om advies vragen bij Veilig Thuis, door te bellen naar 0800-2000. Voor advies kun je ook terecht bij het Centrum Seksueel Geweld via 0800-0188.
Bij grensoverschrijdend gedrag dat 'hands-on' plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Kinderen vanaf vijftien maanden kunnen seksuele responsen vertonen, zoals blozen, zweten en een verhoogde ademhaling. Jongetjes kunnen een erectie krijgen, hier zijn geen volwassen seksuele gevoelens aan gekoppeld. Vanaf vier jaar kunnen kinderen gevoelens van verliefdheid omschrijven.
Aanranding is iemand dwingen tot het plegen of ondergaan van een ontuchtige handeling. Vaak komt dit neer op het ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen. Ook zoenen onder dwang valt onder aanranding.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.
Slachtoffers van emotionele verwaarlozing en mishandeling hebben meer moeite om veilige, gezonde en liefhebbende relaties met anderen aan te gaan en kampen met een negatiever zelfbeeld. Ze zijn extra gevoelig voor sociale dreiging, uitsluiting en afwijzing.
Emotionele/psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Toch biedt de wet wel aanknopingspunten om aangifte te doen.
Hulp na aanranding en verkrachting
Wanneer je een aanranding of verkrachting hebt meegemaakt, is praten hierover erg belangrijk. Het is de eerste stap in de verwerking. Je kunt (anoniem) contact opnemen met MIND Korrelatie, wij hebben veel ervaring met hulpverlening na seksueel geweld.
Op ontucht met een minderjarig kind is een gevangenisstraf gesteld van maximaal 12 jaar wanneer het gaat om een kind dat jonger is dan 12 jaar. Bij ontucht met minderjarige kinderen tussen de 12 en 16 jaar geldt een maximum gevangenisstraf van 8 jaar.
Als je kind verkracht of aangerand is, schrik je natuurlijk en gaat er van alles door je heen. Belast je kind niet met je eigen emoties, maar vraag advies over hoe je hier als ouder mee omgaat. Praat erover met de huisarts of met Veilig Thuis: 0800-2000.
In Nederland geeft één op de acht vrouwen en één op de 25 mannen aan ooit te zijn verkracht. Jongeren tussen de 12 en 24 jaar lopen vier keer meer kans om slachtoffer te worden van een verkrachting dan anderen.