> In Nederland komt 62% van de ammoniak-uitstoot die neerslaat op beschermde natuur uit de landbouw, met name van veehouderijen. > De grootste stikstofoxiden-uitstoot komt van Tata Steel, gevolgd door Schiphol*.
De zes grootste uitstoters zijn: China, Verenigde Staten, EU27, India, Rusland en Japan [1]. De daaropvolgende acht landen met de grootste broeikasgasuitstoot zijn Brazilië, Indonesië, Iran, Canada, Saoedi-Arabië, Australië, Mexico en Zuid-Korea.
Gefinancierde uitstoot: de belangrijkste uitstoot
Financiële instellingen vervuilen vooral via hun beleggingen, leningen en andere financiële diensten. De vervuiling die hieruit voortvloeit is bijna 1.000 keer groter dan de uitstoot van hun gebouwen en van de elektriciteit en warmte die ze inkopen.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer.
Tata is het meest vervuilend
Staalfabrikant Tata Steel was vorig jaar de grootste CO2-uitstoter: 5,9 miljoen ton. Als ook de emissies van twee energiecentrales van Vattenfall worden meegerekend die draaien op restgassen van Tata, dan komt de uitstoot van het staalbedrijf uit op 11,6 miljoen ton.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem. De meeste uitstoot van ammoniak komt dan wel van de boeren, maar ze zijn zeker niet de enige die ammoniak uitstoten.
In figuur 1 is de uitstoot uitgesplitst naar verschillende economische bedrijfstakken: energie, industrie, transport, gebouwen, en AFOLU: landbouw en ander landgebruik. Hieruit blijkt dat, met 35% van het totaal, de energiesector de grootste bron van broeikasgassen is.
China droeg in 2022 met 29% het meeste bij. Daarna volgen de Verenigde Staten (11%), India (7,3%), EU (6,7%), Rusland (4,8%), Brazilië (2,4%), Indonesië (2,3%) en Japan (2,2%). Samen zijn deze landen goed voor 66% van alle uitstoot van broeikasgassen.
KLM, de nationale luchtvaartmaatschappij behoort tot de grootste vervuilers van Nederland. Het bedrijf vervoert jaarlijks 34 miljoen passagiers. Uit een studie van CE Delft blijkt dat KLM jaarlijks 8,6 Megaton CO2 uitstoot.
Energie is verantwoordelijk voor 77,01% van deze uitstoot in 2019. Hiervan maakt de uitstoot door vervoer ongeveer een derde uit. Uitstoot door landbouw draagt met 10,55% bij, industriële processen en productgebruik met 9,10% en het beheer van afval met 3,32%.
Als je kijkt naar kaarten van luchtvervuiling boven Europa zijn er twee gebieden die er altijd bovenuit springen: de Povlakte in Noord-Italië en Nederland. Nederland heeft (samen met de Povlakte in Noord-Italië) de slechtste luchtkwaliteit van heel Europa.
In de top-100 van bedrijven die de meeste stikstof uitstoten staat Tata Steel in IJmuiden op plaats 1 en Schiphol op plaats 2, gevolgd door chemische bedrijven als Dow en Shell en bedrijvencomplex Chemelot in Geleen.
Het grootste deel kwam van de veeteelt, de stikstofuitstoot van dieren was goed voor 94 miljoen kilo. Daar komt volgens het RIVM nog 12 miljoen kilo stikstof bovenop, hoofdzakelijk door energieverbruik in de landbouw, bijvoorbeeld door kassen en andere bronnen.
1. Tata Steel – 6,03 miljoen kg. Tata Steel staat bovenaan de lijst als de grootste stikstofoxide-uitstoter in Nederland, met een aanzienlijke emissie van 6,03 miljoen kilogram.
Veruit de meeste energie die we in Nederland verbruiken (zo'n 85 procent) komt van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en kolen. Deze fossiele brandstoffen zorgen voor de uitstoot van broeikasgassen, en bovendien veroorzaken ze de nodige vervuiling.
Vattenfall staat in de top 10 van grootste uitstoters volgens de Nederlandse Emissie Autoriteit, die CO2-uitstoot bij de schoorsteen meet; daardoor ontstaat over de centrales van Vattenfall in Velsen vaak een wat vertekend beeld in dit soort lijstjes.
Alleen Malta kent per vierkante kilometer hogere emissies van stikstofoxide en ammoniak door de landbouwsector: 8,6 ton zwavel-equivalent tegenover 6,4 ton. Malta is ook het enige land in de EU dat dichter bevolkt is dan Nederland. In het dunbevolkte Finland en Zweden stoot de landbouw relatief het minst uit.
Heeft alleen Nederland een stikstofprobleem? Nee, de Habitatrichtlijn van de EU verlangt van iedere lidstaat dat die zijn biodiversiteit beschermt. De uitspraak van het Europees Hof over de Nederlandse aanpak geldt voor alle EU-landen.
Elk bedrijf dat binnen 25 kilometer van een natuurgebied ligt én meer dan een door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) bepaalde hoeveelheid stikstof uitstoot, is een piekbelaster. Dat zijn voornamelijk boerenbedrijven, maar ook een aantal industriële bedrijven valt daaronder.
Twee derde van de stikstofdepositie wordt in Nederland zelf veroorzaakt, aldus schattingen van het RIVM: met name door landbouw, verkeer en industrie. Van die sectoren draagt de landbouw verreweg het meeste bij aan de hoeveelheid stikstof in de natuur. Het resterende derde deel gaat om stikstof uit het buitenland.
In 2019 waren in de EU de top vijf broeikasgas uitstoters Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen en Spanje. De energiesector was verantwoordelijk voor 77,01% van deze uitstoot. Uitstoot door landbouw draagt bij met 10,55%, industrie met 9,10% en afvalbeheer met 3,32%.
Van alle vervoersmiddelen leverden personenauto's de grootste bijdrage aan het broeikaseffect, gevolgd door het goederenwegvervoer en de luchtvaart. Het vervoer per trein veroorzaakte weinig directe en indirecte CO2-emissies.
Bomen die het beste in staat zijn om naast fijnstof ook CO2 op te nemen zijn de: douglas, sneeuwbak, vlinderstruik, gelderse roos, veldesdoorn en de haagbeuk. Het is echter ook van belang om naast de boomsoort naar meerdere factoren te gaan kijken, zoals de bodem en de wijze van aanplanten.