De Opstand, ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog, duurde van 1568 tot 1648. Het verzet begon naar aanleiding van de invoering van een belastingmaatregel en de harde vervolging van protestanten.
Deels uit haat tegen de katholieke geestelijkheid, maar ook uit wanhoop vanwege honger en armoede. Filips stuurt hierop een leger van tienduizend man naar de opstandige gewesten, onder leiding van de hertog van Alva, de nieuwe landvoogd. Alva stelt een strenge rechtbank in om de opstandelingen te straffen.
De Tachtigjarige Oorlog (ook bekend als de Nederlandse Opstand, Nederlandse Onafhankelijkheidsoorlog of Nederlandse Godsdienstoorlogen) was een conflict tussen de Nederlanden en Spanje over de onafhankelijkheid van de Nederlanden en over godsdienstvrijheid.
Opstand in de Nederlanden, 1515-1572
De Opstand in de Nederlanden begon als een meningsverschil over de manier waarop de overheid moest reageren op de aanhang voor het protestantisme (het protestantisme was als geloof nog een minderheid van de Nederlandse bevolking).
In 1566 waren mensen ontevreden over armoede en hadden kritiek op de Kerk, toen kwam de Beeldenstorm. Karel V en later zijn zoon Filips II traden hard op. Dat zorgde voor nog meer onvrede. Ook moest Nederland nog meer belasting betalen (tien de penning), dit zorgde voor nog meer onrust.
Willem komt in conflict met Filips II, zoon van Karel V die hem opvolgde. Ze kregen ruzie over 2 onderwerpen. De centralisatie politiek en de strenge vervolgingen voor protestanten van de koning.
Verscheurde Nederlanden
De opstand tegen het bewind van Filips II brak uit in 1566 en splitste de Nederlanden in twee delen. In het Noorden werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden opgericht en het Zuiden verzoende zich met de Habsburgse dynastie.
Hoe ontstond de Republiek (der Zeven Verenigde Nederlanden)?
Het ontstaan van de Republiek heeft alles te maken met de Nederlandse opstand tegen de Spaanse overheersing. De noordelijke Nederlandse gewesten wilden namelijk onafhankelijk worden. In 1581 stelden zij daarom het Plakkaat van Verlatinghe op.
Willem van Oranje was in het begin van de 80-jarige oorlog de leider van de opstand in De Nederlanden. En hij woonde toen hier in Delft.
Een opstand of rebellie is het in verzet komen tegen een autoriteit. Een opstand kan zich uiten in diverse vormen van gedrag, variërend van burgerlijke ongehoorzaamheid tot gewapend verzet. Een opstand is te onderscheiden van enerzijds banditisme en anderzijds een revolutie.
Op 15 mei 1648 sloten Spanje en de Republiek der Verenigde Provinciën na vier jaar onderhandelen een vredesverdrag: de Vrede van Münster. Hiermee kwam de Tachtigjarige Oorlog ten einde en werd de Republiek internationaal als soevereine staat erkend.
Door velen wordt de Slag bij Heiligerlee gezien als het begin van de Tachtigjarige Oorlog, de oorlog om onze soevereiniteit.
De Fransen bleven roet in het eten gooien, waardoor de Republiek besloot buiten Frankrijk om vrede te sluiten met Spanje. Dit gebeurde in januari 1648, toen het verdrag werd vastgelegd. Op 15 mei werd de Vrede van Münster definitief getekend. Dit vredesverdrag maakte een eind aan de Tachtigjarige Oorlog.
Tussen 1588 en 1795 heette Nederland de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ook de Verenigde Provinciën of de Zeven Verenigde Gewesten waren gangbare benamingen voor Nederland in deze tijd. Tussen 1795 en 1801 werd Nederland de Bataafse Republiek genoemd.
Dit omdat hij volgens de meeste lezingen begon in 1568 en eindigde in 1648, met de ondertekening van de Vrede van Münster. En dat is dus precies tachtig jaar.
Het conflict begon als een bestorming van katholieke gebouwen door protestantse groepen: de Beeldenstorm (1566). Filips II stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden, om de rust terug te brengen en het katholicisme op te leggen als staatsgodsdienst.
Aan het hof van Maria van Hongarije werd vooral Frans gesproken en door enkelen Nederlands, talen die Willem van Oranje niet sprak. Naast die twee talen werd hij onderwezen in Latijn, Spaans en Italiaans, hoewel hij nooit zijn Duitse accent zou verliezen en nooit vloeiend Nederlands zou spreken.
In 1648 eindigde de opstand. In dit jaar sloten de Republiek en Spanje de Vrede van Münster. Aan tachtig jaar van oorlog was een einde gekomen. Het resultaat was een land dat op gewestelijk niveau zichzelf bestuurde (Gewestelijke Staten), maar waar toch overleg werd gepleegd in de Staten-Generaal.
In 1588 besloten de opstandige Nederlandse gewesten zonder landsheer verder te gaan en werd de Republiek der Verenigde Nederlanden uitgeroepen. Dat de Republiek de strijd tegen Spanje vol bleef houden, had vooral te maken met het feit dat Filips vele oorlogen tegelijk voerde.
Aan het einde van de achttiende eeuw komen de patriotten in opstand tegen de Oranjes. Stadhouder Willem V vlucht en in 1795 verandert de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de Bataafse Republiek.
In 1566 komt een groep edelen in opstand tegen de vervolging van protestanten door de Spanjaarden. Zij noemen zichzelf 'geuzen', wat in feite 'bedelaars' betekent. Geus verandert in een strijdnaam voor iedere tegenstander van de Spaanse onderdrukking.
De opstandige gewesten vormden in 1579 de 'Unie van Utrecht'. Samen lieten ze weten dat ze Filips II, de zoon van Karel V, niet meer als hun baas beschouwden. In 1588 vormden ze een onafhankelijke republiek van zeven provinciën, met elk een eigen bestuur: de Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden.
De Belgische Revolutie, Belgische Omwenteling of Belgische Opstand is de gewapende opstand in 1830 tegen koning Willem I der Nederlanden die tot afscheiding van de zuidelijke provincies leidde en tot de onafhankelijkheid van België.
België kwam zo onder het bewind van de Nederlandse koning Willem I. Hoewel zijn economisch beleid voordelig was voor de Belgische burgerij, ontstond er toch protest. De katholieken protesteerden tegen de inmenging van Willem I in kerkelijke aangelegenheden en de liberalen tegen de geringe vrijheden.
Op 19 april 2019 bestaat België 180 jaar. Officieel tenminste, want België ontstond uiteraard al in 1830, toen het zich na een revolutie losmaakte uit het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830).