Het overgrote deel van de provincie Zuid-Holland bestaat uit veen of slappe klei, waar het maaiveld daalt als gevolg van veenoxidatie of zetting. Dankzij ons vermogen om in te spelen op bodemdaling leven we al eeuwen met droge voeten op die slappe bodem.
Je kunt eenvoudig testen met welke grondsoort je te maken hebt. Doe hiervoor wat van jouw grond in een glas, vul aan met schoon leidingwater, schud dit even flink en laat het dan ongeveer tien minuten staan. Op basis van wat er in het glas gebeurt, kun je vaststellen met wat voor soort bodem je te maken hebt.
Rotterdam is gebouwd op een slappe bodem van veen en klei. Terwijl de zeespiegel stijgt door klimaatverandering, daalt de bodem in Rotterdam. Op sommige locaties meer dan een centimeter per jaar. Bodemdaling gebeurt al meer dan 1.000 jaar.
Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen vijf grondsoorten; zandgrond, leemgrond, kleigrod, kalkgrond en veengrond.
Zware klei onder gras in de Betuwe. Onderin is de Betuwse klei verdicht en blauwe kleuren door de aanwezigheid van ijzer en wat organische stof. Zware klei bij Easterein in Friesland. De zware kleigronden in Groningen en Friesland horen tot de zwaarste van Nederland.
Zandbodem wordt in Nederland het meest aangetroffen in het zuidelijke en het oostelijke deel van het land. Zandgrond ontstaat ook niet van het ene op het andere moment. Het bouwt zich door de jaren heen op, doordat het zand wordt aangevoerd door rivieren en het meegenomen wordt door de wind.
Amsterdam is ontstaan aan de monding van de Amstel in een veenlandschap waarvan het geologisch profiel bestaat uit 12 tot 18 meter sedimenten (4-5 meter veen op 8-12 meter holocene mariene zanden en kleien) afgezet op een ondergrond van pleistoceen dekzand, de stabiele laag waarin de moderne betonnen heipalen verankerd ...
Van nature is kleigrond meestal neutraal tot basisch, dat wil zeggen kalkrijk. Zandgrond kan alle kanten op, aan de kust is de zandgrond vaak basisch, op de Veluwe meestal zuur. Veengrond is vrijwel altijd van nature zuur, dat wil zeggen kalkarm.
De PH waarde van de grond heeft een waarde van 0 tot 14, waarbij 7 neutraal is. Grond met een PH waarde van lager dan 7 is een zure grond. Grond met een PH waarde hoger dan 7 noem je een basisch of alkalisch milieu.
Welke planten zijn geschikt voor zavelgrond
Met name in Zuid-Holland, Noord-Holland, Overijssel en Friesland komt deze grondsoort voor. Een groot gedeelte van veengrond bestaat uit organisch materiaal, dit zijn met name afgestorven plantenresten.
Een neutrale grond heeft een zuurheidsgraad van 7, dat wordt ook pH 7 genoemd. Zure gronden hebben een pH tussen 4-6. Alkalische (of basische gronden) hebben een pH hoger dan 8 en zijn geschikt voor o.a. kolen. Om een idee te geven, citroensap heeft een pH van 2 en zeepsop scoort 10 op de pH-schaal.
Bosgrond wordt gekenmerkt door veel zand en organische delen. Dit zijn resten van afgestorven planten die als voedingsstoffen in de grond blijven. Bosgrond is licht zuur. Dat is uitstekend geschikt voor rododendrons en heide.
Een bosgrond, een natuurgrond, is geen agrarisch perceel dat zo nodig regelmatig wordt bekalkt om de pH op niveau te krijgen, en te houden, om zo een optimale gewasproductie te realiseren. Maar misschien is onze natuur wel een herstelronde waard.
Tuingrond verbeteren: wel doen!
Werk 's winters een flinke hoeveelheid compost door de grond van je moestuin. Mulch in het voorjaar perken en borders met organisch materiaal. Dat helpt de grond om vocht vast te houden en onderdrukt onkruid. Gebruik organische mest in plaats van kunstmest.
Onkruid. Wat ook lastig kan zijn op zware klei, zijn de vaak hardnekkige wortelonkruiden, bijvoorbeeld Riet, Kweek(gras), Zevenblad (ook wel Tuinmansverdriet genoemd), Heermoes of Heggewinde (Pispotjes). Het groeit alle kanten op en laat zich lastig verwijderen.
Kleigrond bevat voor een deel schelpen waardoor deze grond van zichzelf kalkhoudend is en dus een hogere zuurgraad heeft. Extra toevoegen van kalk is meestal niet noodzakelijk. Voor zandgrond is dat wezenlijk anders. Zandgronden zijn van zichzelf vaak zuurdere gronden.
Zowel tuinaarde onbemest als tuinaarde bemest lenen zich goed als tuingrond voor beplanting. De bemeste tuinaarde is echter voorzien van toegevoegde organische producten, zoals compost en champost (geen kunstmest). Hierdoor bevat deze tuingrond extra voedingswaarde waardoor beplanting een goede start krijgen.
Zelfs het Paleis op de Dam, dat oorspronkelijk is gebouwd op 13.659 heipalen, is in de loop der jaren op sommige plekken flink verzakt. Bij een grootscheepse renovatie in 1945 zijn er extra palen bij geheid. Sindsdien staat het gebouw op 13.681 palen.
Een tuin aanleggen op kleigrond
Lucas raadt aan om de klei ongeveer 70 cm diep af te graven. Vervolgens breng je een zandlaag van 30 cm aan, gevolgd door een laag tuinaarde van 40 cm, zodat je uiteindelijk weer op hetzelfde niveau terecht komt, alleen kun je nu wel alle kanten op met de tuin.
Wereldwijd, maar juist in Nederland
De bodemdegradatie is een mondiaal probleem, maar ook in Nederland is het probleem onzichtbaar maar nijpend. Ooit was de Flevopolder, land gewonnen van de zee, de vruchtbaarste grond van Europa.
Het noordelijk zandgebied is een vrij laag, glooiend gebied met op enkele plekken heuvels, zoals de Hondsrug in Drenthe, de omgeving van Steenwijk in Noord-Overijssel, Gaasterland in Friesland en Wieringen en Texel in Noord-Holland. Het gebied is gevormd tijdens verschillende ijstijden.
Het gebied heeft een oppervlakte van zo'n 3500 hectare en ligt tussen Tilburg, Waalwijk en 's Hertogenbosch. De Loonse- en Drunense duinen zijn door natuurlijke processen én door mensenhanden ontstaan. Het dekzand stamt uit het Weichselien.