Koeien zijn grazers: ze eten van nature vooral gras. Met hun vier magen kunnen ze gras goed verteren, wat dieren met slechts één maag, zoals kippen, varkens en ook mensen, niet of veel minder goed kunnen.
Het grootste deel van haar dagelijks menu bestaat uit vers of gedroogd gras. Dat eet ze wel 6 tot 9 uur per dag. Op haar menu staan verder ook nog mais, krachtvoer, vitamines en mineralen. De voedingsstoffen uit het gras en voer heeft de koe nodig om melk te maken.
Wat voeding betreft eten melkkoeien vooral gras. Van de 55 kilo aan ruwvoer, zoals de basisvoeding van koeien heet, bestaat gemiddeld 75% uit gras. In andere zuivelproducerende landen is dat percentage vaak wat lager.
De appels en peren zijn vanwege hun hoge energiewaarde zeker in te schakelen in een rantsoen van melkkoeien, vleesrunderen, schapen of geiten, hetzij rauw en in stukken gehakt, hetzij ingekuild. 'Mits een kookproces kunnen ook varkens er een behoorlijke voederwaarde uithalen', aldus het ILVO.
Sperziebonen en snijbonen hebben een hoge voedingswaarde, maar bevatten een bittere stof waardoor de koeien dit product minder graag opnemen. Rauwe bonen bevatten antitrypsine wat de eiwitopname remt. Daarom wordt humaan geadviseerd bonen altijd minimaal 5 minuten koken om de antitrypsine-activiteit te verwijderen.
Het advies om dieren geen brood te voeren geldt behalve voor paarden, koeien en schapen ook voor eenden en andere vogels, want brood bevat veel zout en dat is erg schadelijk voor ze.
Onderzoekers van het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek (ILVO) vinden de appels en peren vooral geschikt voor herkauwers. Ze bevatten namelijk veel suiker en energie, en zijn goed verteerbaar.
Wortelen komen zeker in aanmerking als voeder voor rundvee. Ze leveren veel energie (1.071 VEM/kg DS) en ook een behoorlijke hoeveelheid eiwit (94 g DVE/kg DS). Daarnaast leveren ze ook een grote hoeveelheid betacaroteen (64 à 82 mg/kg product, ). Dit is ruim 10 keer meer dan vers weidegras!
Water is het belangrijkste voedermiddel bij rundvee. Ze drinken er dagelijks 5 tot meer dan 150 liter van, en dit afhankelijk van hun leeftijd, het productieniveau, de samenstelling van het rantsoen, de omgevingstemperatuur, en de relatieve luchtvochtigheid.
Een koe slaapt ongeveer 1,5 uur en dan heb je het over de diepe slaap. Als we dommelen en dutjes nog meenemen, dan slapen ze zelfs 3 uur.”
De mestproductie ligt op zo'n 29 kuub per jaar plus 43,5 kilo fosfaat, waardoor een koe per dag zo'n €1,37 kost aan mest. – De overige kosten, zoals ziektekosten, water en de kosten van het melken (exclusief de arbeid), bedragen zo'n 41 cent per dag.
Een koe die te weinig mineralen binnen heeft gekregen neemt gewoon een hap zand.
De aankoopprijzen van runderen lopen sterk uiteen. Reken op meer dan 500 euro voor een koe. Jonge stieren zijn vaak goedkoper, reken hier de castratiekosten nog bij. Daarnaast zijn er uiteraard nog heel wat andere kosten: een weide, een stal, het stro, het voer en de dierenarts kosten geld.
Het overgrote deel van het rantsoen van runderen bestaat uit ruwvoer. Ruwvoer bestaat voornamelijk uit veel vezels. Krachtvoer daarentegen is voer met een hoge energiewaarde per kilo droge stof. Zowel ruwvoer als krachtvoer wordt bewaard in een kuil.
De meeste koeien hebben van nature hoorns. In de biologische dynamische melkveehouderij houden koeien hun hoorns. Ze vormen een wezenlijk onderdeel van de koe. De koeienhoorn is meer dan alleen de dode buitenste hoornlaag.
Krachtvoer is een diervoeder dat wordt gekenmerkt door een laag percentage vezels en kleine deeltjesgrote. Daarnaast heeft het vaak een hoge energiewaarde, maar dat is niet noodzakelijk. Ze worden onderscheiden in enkelvoudige krachtvoeders, zoals granen en peulvruchten, en mengvoeders.
Hoe oud wordt een melkkoe? Een koe kan van nature wel twintig jaar oud worden. In de vee-industrie niet: daar gaan melkkoeien bij verminderde vruchtbaarheid, een lagere melkproductie of toenemende gezondheidsproblemen al op jonge leeftijd naar het slachthuis. Gemiddeld zijn ze dan slechts zes jaar oud.
Koeien hebben een onderkaak met 12 kiezen (6 aan elke kant) en 8 snijtanden. De bovenkaak heeft alleen 12 kiezen maar geen snijtanden. In plaats van snijtanden zit er een gladde en harde rand in de bovenkaak, waartegen de koe het gras of hooi met de snijtanden van de onderkaak snijdt.
Een koe eet de hele dag door, wel zo'n 100 kilo gras. Moet je je voorstellen! Om dat allemaal goed te kunnen verteren, heeft de koe vier magen.
Eén keer in het jaar eet een koe bewust een stukje vlees, namelijk de moederkoek van haar pasgeboren kalf. Tijdens het voorjaar bevallen veel van de runderen in natuurgebieden van hun kalveren.
Likken voor vrede
'Het lijkt erop dat likken belangrijk is om vriendschappen te sluiten en voor de harmonie in kudde. Oudere koeien likken een groter aantal kuddegenoten, wat kan betekenen dat het hun rol is om de vrede te bewaren', zegt Monti.
Het gebruik van snijmais op melkveebedrijven
Wel is snijmais een perfect voer om naast gras of voordroog bij te voeren omdat het de “zwaktes van gras” (veel onbestendig eiwit, geen zetmeel energie en overschot aan Kali) juist goed kan compenseren.
Snijmaïs: maïs is nog zo'n klassieker op het menu van koeien. Ze eten de hele plant (kolf, stengels en bladeren), die gehakseld wordt en ingekuild zoals kuilgras.
Valfruit is een bron van schimmels, waarvan sommige schimmels ook de boomstam kunnen aantasten (stambasisrot en vruchtboomkanker bij appelbomen). Verwijder de afgevallen vruchten onder de bomen en doe ze op de composthoop. U kunt ook kippen of ganzen laten scharrelen onder de bomen.
Merels en andere vogels zijn vaste gast. Ook insecten zoals vliegen, wespen en vlinders. Ze eten hun buikjes vol. Soms zie je alleen nog de schil van een uitgeholde appel liggen.