Het Absolutisme is een regeringsvorm waarbij de macht van de koning niet wordt ingeperkt door een grondwet of de rechten van anderen.
Met absolutisme wordt de regeringsvorm bedoeld waarin een persoon, vaak een vorst of koning, de volledig macht in handen heeft en geen verantwoording schuldig is tegenover zijn onderdanen of een parlement.
De politieke stroming die past bij een absolute monarchie, heet het absolutisme. Hier is ook een (bijzondere) vorm van, namelijk het verlicht absolutisme. Dit betekent dat de vorst alle macht heeft, omdat dit goed is voor zijn of haar volk. Vroeger waren haast alle landen met een monarchie, een absolute monarchie.
Het absolutisme berust op het Romeins recht (cf. humanisme) en op het goddelijk recht. De koning was de plaatsvervanger van God op aarde. Hij stond boven de wet en was aan niemand verantwoording verschuldigd.
De absolute monarchie of het vorstelijk absolutisme is een regeringsvorm waarbij de vorst over volledig regerende autoriteit beschikt; hij is niet door wetten gebonden, noch is hij verantwoording verschuldigd.
Andorra is geen monarchie maar een diarchie en heeft dus twee vorsten. Dit zijn de bisschop van La Seu d'Urgell en de president van Frankrijk. Dit maakt de Franse president tot enige persoon die gekozen staatshoofd is van twee landen.
Nederland is een constitutionele monarchie. Dat betekent dat de positie van de Koning in de Grondwet staat, ook wel constitutie genoemd. In de Grondwet staat dat de Koning samen met de ministers de regering vormt. De Koning is het staatshoofd van het Koninkrijk der Nederlanden.
Een vorst is een koning. Een regent is wat we tegenwoordig een bestuurder noemen. Burgemeesters, wethouders, ministers en dat soort mensen. Ook bestuurders van een kerk of een weeshuis, om maar wat te noemen, werden wel regent genoemd.
In de 17 e eeuw streefden vorsten naar absolutisme (onbeperkte macht). Dit streven zetten vorsten kracht bij door verschillende maatregelen, meestal op politiek, economisch, militair en religieus gebied. Lodewijk XIV (1637-1715) is het meest bekende voorbeeld van een absoluut vorst.
Durf te denken! De Verlichting was een periode waarin gestreefd werd naar meer licht in de duisternis, dat wil zeggen: meer kennis, meer geluk. Het was een Europese beweging die zich vanaf 1670 vanuit Nederland en Engeland gedurende de achttiende eeuw verspreidde over de rest van Europa.
Een absoluut vorst nam eerst alle beslissingen zelf; een verlicht vorst maakt meer gebruik van de ministers en advies van bestuurders. Er was dus ruimte voor overleg. Bij de absolute vorsten was er geen sprake van godsdienstvrijheid. Nu is er sprake van religieuze tolerantie.
De bekendste filosofen onder hen waren Charles Montesquieu (1689-1755), Voltaire (1694-1778), Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) en de redacteuren van de Encyclopédie Denis Diderot (1713-1784) en Jean le Rond d'Alembert (1717-1783).
Kenmerkend voor het verlicht absolutisme is de leus 'alles voor het volk, niks door het volk'. Dit betekent dat de verlichte vorst zich inzette voor het algemeen belang en het volk meer vrijheid gaf, maar geen inspraak. Een voorbeeld van een verlicht vorst uit de 18e eeuw is koning Frederik de Grote van Pruisen.
Een regeringsvorm waarin het staatshoofd een door het volk gekozen persoon is, die in die functie blijft gedurende een aantal jaren, meestal noemen we zo iemand een president.
Het droit divin, Frans voor 'goddelijke recht', was het recht waarop de christelijke vorsten in vroeger eeuwen hun heerschappij baseerden. Volgens dit recht had de vorst de macht rechtstreeks van God gekregen en was hij daarmee geen verantwoording aan individuen schuldig.
Macht heeft de koning niet. Voor het uitvaardigen van wetten en besluiten zijn de handtekening van zowel de koning als een minister nodig. De minister(s) zijn verantwoordelijk. De positie van de koning en de opvolging zijn geregeld in de Grondwet, vandaar dat in Nederland sprake is van een 'constitutionele monarchie'.
De koning kan buiten het gezag worden geplaatst
Maar wat als de koning nu echt iets heel ergs doet, zoals een moord plegen? Wordt hij dan vervolgd? In het uiterste geval kan in Nederland het staatshoofd buiten het gezag worden geplaatst. Dat noemen we een 'buitenstaatverklaring'.
Hoe word je een Koning? Er is geen specifieke opleiding voor nodig om Koning te worden. Om Koning te kunnen worden, moet je een wettelijke erfgename van de huidige Koning zijn. Bij het aftreden van de Koning wordt de eerste in lijn van troonopvolging benoemd.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Deze krijgt de naam Bataafse Republiek (1795-1806). Onder Lodewijk Napoleon werd Nederland voor het eerst een Koninkrijk, het Koninkrijk Holland. Dit duurde slechts vier jaar (1806-1810). In 1813 herwon Nederland zijn onafhankelijkheid.
Vaak wordt een koninkrijk aangeduid als monarchie. Weliswaar is een koninkrijk een monarchie, maar niet iedere monarchie heeft een koning of koningin als staatshoofd: in Monaco en Liechtenstein wordt de functie van staatshoofd uitgeoefend door een vorst en in Luxemburg door een groothertog.
De regering in Nederland is belast met het bestuur ofwel de uitvoerende macht. De regering wordt gevormd door de Koning en de ministers, zo bepaalt art. 42 lid 1 Grondwet. Een vergadering van de voltallige regering (onder leiding van de Koning), ook wel kabinetsraad genoemd, vindt zelden plaats.
Willem I, Koning (1772-1843)
Alulim staat in de oudst bekende koningenlijst van Soemer als eerste genoemd. Deze lijst is van voor 2.900 voor Christus. Scorpion I wordt gezien als de eerste koning van Egypte en wordt gedateerd op circa 3.200 voor Christus Bovenstaande koningen zijn praktisch gezien de eerste die ergens genoemd worden.
Keizerrijk Japan
Japan wordt beschouwd als 's werelds oudste monarchie, en de hoofdresidentie van de huidige keizer Naruhito is het Kōkyopaleis in Tokio. Gesticht: 660 v. Chr. Eerste vorst: Keizer Jimmu.