Spasticiteit wordt veroorzaakt door schade of letsel aan het gedeelte van het centrale zenuwstelsel (hersenen of ruggenmerg) dat de willekeurige bewegingen aanstuurt. Deze beschadiging onderbreekt de belangrijke signalen die tussen het zenuwstelsel en de spieren worden uitgewisseld.
Er zijn diverse mogelijkheden voor het bestrijden van spasticiteit. U kunt hierbij denken aan fysiotherapie, ergotherapie, het dragen van een spalk of een aangepaste (orthopedische) schoen, medicijnen, een zenuwblokkade of botulinetoxinebehandeling. Vaak wordt er een combinatie van behandelmogelijkheden toegepast.
De behandeling van spasmen is voor iedere patiënt anders. De behandeling start in ieder geval steeds met uitleg over goede houding in bed en in de stoel, rekoefeningen of doorbewegen en oefentherapie. Als dat onvoldoende helpt, kunnen we overwegen om u injecties te geven voor de lokale behandeling van uw spieren.
Hoe kunnen we in het algemeen spasticiteit behandelen? Er zijn 4 belangrijke behandelmethoden: zelf bewegen en oefenen, fysiotherapie, medicijnen en operatie. Deze kunnen apart worden gebruikt of in combinatie.
Het is belangrijk dat u probeert de spieren en pezen op lengte te houden. Verkorting van spieren verergert namelijk de spasticiteit. Dagelijks zelf oefenen is dan ook noodzakelijk. De fysiotherapeut en ergotherapeut kunnen u hiervoor oefeningen leren.
Spierverslappers kunnen spierkrampen voorkomen of kunnen verkrampte spieren verslappen. Voorbeelden zijn hydrokinine, baclofen, botuline A toxine, tizanidine en tolpersion. Benzodiazepines hebben een spierontspannende werking. Hierdoor verdwijnt de pijn van de spierkramp en kan de spier genezen.
Er bestaat momenteel geen genezing voor spasticiteit.
Als u last heeft van spierspasmen kan er een behandeling gestart worden met een fysio- en/of ergotherapeut. De fysiotherapeut kan u dan helpen met oefeningen voor het strekken en ontspannen van de spieren, het verbeteren van de bloedsomloop en het versterken van de spieren.
Gelukkig zijn er een aantal dingen die je zelf kan doen om de spierkramp te verlichten. Zo kan je de verkrampte spier bijvoorbeeld rekken, knijpen of wrijven. Masseren is goed om de doorbloeding te verbeteren, maar werkt juist averechts als je een vochttekort hebt, bijvoorbeeld na het sporten in warm weer.
Spiertrekkingen zijn vaak onschuldig, maar ze kunnen ook een symptoom zijn van een neurologische aandoening. Zoals ik eerder beschreef trekken bij spiertrekkingen je spieren lokaal onwillekeurig samen. Zonder dat je een ledemaat beweegt en deze spiertrekking is mogelijk zichtbaar onder de huid.
Een van de meest effectieve manieren om spierspanning te verminderen is massage. Massage helpt om de bloedcirculatie in je spieren te verbeteren, waardoor ze kunnen ontspannen. Het werkt ook direct op de gespannen gebieden door knopen en strakke plekken in je spieren los te maken.
Wanneer het beschadigde gebied van de hersenen de spierspanning regelt, kan spasticiteit optreden. Ongeveer 25 tot 43% van de overlevenden zal spasticiteit hebben in het eerste jaar na hun beroerte. Het komt vaker voor bij jongere overlevenden van een beroerte. Het komt ook vaker voor wanneer de beroerte wordt veroorzaakt door een bloeding (hemorragie) .
Hypertonie, of verhoogde spierspanning, is een aandoening die een breed scala aan personen kan treffen. Bijzonder vatbaar zijn mensen met neurologische aandoeningen zoals cerebrale parese, multiple sclerose en patiënten die herstellen van een beroerte.
Tekorten zijn zeldzaam, omdat magnesium in veel voedingsmiddelen zoals melk, vlees, graan en groente zit. Helaas is er geen effectieve behandeling van spierkramp, en is het effect van magnesium- en/of calciumsupplementen, in welke verhouding ook, niet bewezen.
Fasciculaties (kleine spiertrekkingen) ontstaan door een ontregeling van zenuwcellen in het ruggenmerg. Ongeveer een derde van de Nederlanders heeft fasciculaties, meestal in de kuitspieren, deze ontstaan vaak na intensief sporten. Dit is een onschuldig verschijnsel.
Een tekort aan magnesium herken je vooral aan de symptomen ter hoogte van je spieren: spiersamentrekkingen (spasmen); spierkrampen; spierzwakte.
Oefeningen zoals yoga, pilates en stretching zijn bijzonder effectief in het bevorderen van ontspanning en flexibiliteit. Ontspanningstechnieken: Technieken zoals een rustige buikademademhaling, progressieve spierontspanning en meditatie kunnen helpen om stress te verminderen en spieren te ontspannen.
Afhankelijk van de ernst van de spasticiteit kunnen medicijnen ingezet worden om de spasmes te remmen. Daarnaast kan de ergotherapeut uw leefomgeving aanpassen om zo zelfstandig mogelijk te blijven. Ook kan de ergotherapeut hulpmiddelen, zoals een spalk of orthese, adviseren om de spasmes tegen te gaan.
Met spasmen en tremoren kom je meestal terecht bij een fysiotherapeut. Die kan de spieren masseren en rek- en strekoefeningen geven. Ook zijn er hulpmiddelen, zoals een spalk of een aangepast bed. Advies over het meest geschikte hulpmiddel krijg je van de fysiotherapeut of van een ergotherapeut.
Arnica helpt om gespannen spieren te verzachten. De gespannen gebieden masseren met een product dat Arnica bevat, verzacht de spierspanning. U vindt Arnica Montana als ingrediënt in veel natuurlijke topische gels, zoals VoltaNatura Gel.
De meest voorgeschreven spierverslappende medicijnen zijn Diazepam en Tramadol. Beiden hebben een andere werking en vaak wordt de combinatie van beide medicijnen gekozen om de spieren optimaal te behandelen.
Lichamelijke overbelasting kan acuut ontstaan door een verkeersongeluk, een ernstige val of het verkeerd tillen van een zwaar voorwerp. Ook kan spanning langzaam worden opgebouwd door een onjuiste houding, (auto)ongelukken, valpartijen, een belastende sport, en zwaar lichamelijk of repeterend werk.