Onzekerheid kan tot gevolg hebben dat je je niet meer vrij voelt om dat te doen wat belangrijk of nodig voor je is. Bijvoorbeeld om 'nee' te zeggen en voor je eigen belangen op te komen. Misschien ga je lastige situaties uit de weg of bereid je ze (te) uitgebreid voor zodat je zeker weet dat er niets mis kan gaan.
Onzekerheid is het gevoel van twijfel over jezelf, of dat je de dingen wel goed doet. Onzekerheid komt door een laag zelfvertrouwen. Iedereen twijfelt wel eens ergens over, maar soms kan het erg in de weg zitten. Als je onzeker bent, twijfel je.
Oorzaak van onzekerheid
Onzekerheid kan worden veroorzaakt door lichamelijke, sociale, financiële en emotionele factoren en angst. Iemands persoonlijkheid en verleden hebben veel invloed op iemands zelfbeeld.
Iemand die onzeker is twijfelt heel erg, heeft een negatief zelfbeeld en heeft weinig zelfvertrouwen. Onzeker zijn kan over van alles en is daarom een breed begrip. Onzekerheid heeft veel invloed op je leven, dusdanig dat je er overspannen van kunt raken en het je dagelijks veel energie kost.
Symptomen van een laag zelfbeeld
Je voelt je erg onzeker, hebt weinig vertrouwen in jezelf en dat dingen je gaan lukken. Je bent niet trots op jezelf, je haalt jezelf steeds naar beneden. Als iets wel goed is gegaan, heb je de neiging om dit succes te verkleinen (het komt niet door jouw handelen, maar door anderen).
Mensen die erg onzeker zijn kunnen last hebben van angst wanneer ze een prestatie moeten leveren, omdat ze denken dat ze zullen falen. Deze specifieke angst die optreedt wanneer men moet presteren, wordt faalangst genoemd.
Angst en onzekerheid zijn typische voorbeelden van emoties die mensen niet leuk vinden om te voelen. De meeste mensen denken dat deze emoties bij ze horen als persoon en dat ze er niks aan kunnen doen behalve ermee leren omgaan.
Een zelfbeeld ontstaat in de loop van je leven door de ervaringen die je meemaakt, de omgeving waarin je opgroeit en de mensen waar je mee opgroeit. Als deze ervaringen negatief zijn geweest, omdat je bijvoorbeeld bent gepest of vaak bent buitengesloten, ontwikkel je hiermee vaak een negatief of laag zelfbeeld.
Chronische onzekerheid kan zich uiten in depressiviteit, gebrek aan zelfvertrouwen of het onvermogen tot het opbouwen van een stabiele relatie. Ook verlegenheid ontstaat vaak vanuit onzekerheid. Dit is tot op zekere hoogte heel gewoon.
Als je bijvoorbeeld erg beschermd bent opgevoed, kan het zijn dat het zelfvertrouwen zich niet genoeg ontwikkelt. Ook als je veel kritiek gekregen hebt op je gedrag of prestaties, of als je gepest bent, kan je zelfvertrouwen afnemen of zich niet genoeg ontwikkelen.
Maar als je nooit tevreden bent met het resultaat, kan dat problemen geven: Als je de lat heel hoog legt voor jezelf, voel je je altijd onder druk staan. Dan kun je last krijgen van onzekerheid en stress. Je kunt zelfs helemaal blokkeren (een 'black-out' krijgen).
Voel je spanning, begin dan met rustig en diep adem te halen. Leun wat achterover in je stoel. Lukt het je dan ook nog met een wat lagere, rustige stem te praten dan toon je ontspannen en kom je al meer zelfverzekerd over. Onzekerheid zit ook in woorden.
Angst is een emotie die je helpt te reageren op gevaar. Het lichaam raakt in opperste staat van paraatheid waardoor het hart sneller gaat kloppen, de ademhaling versnelt, de bloeddruk omhoog gaat en de spieren zich aanspannen. Deze plotselinge en hevige angst duurt vaak niet lang en ervaart iedereen wel eens.
Boodschapperstoffen (neurotransmitters) spelen een grote rol in het angstcircuit in de hersenen. Het gaat vooral om de stoffen serotonine, dopamine en noradrenaline. Bij mensen met een angststoornis werken deze boodschapperstoffen niet goed. Dan is de verwerking van angstsignalen uit balans.
Een te lage eigenwaarde of zelfrespect is gevaarlijk. Je luistert dan waarschijnlijk te weinig naar wat jij wilt, naar jouw behoeften. Hierdoor heb je de kans dat je je leven inricht op wat andere mensen willen of verwacht. Het wordt dan lastig om je eigen grenzen te bewaken.
Een laatste tip om je eigenwaarde te vergroten, is om je grenzen goed af te bakenen. Als je vaak mensen over je grenzen laat gaan, geef je daarmee keer op keer een signaal naar jezelf toe af dat je het niet waard bent om voor je grenzen te staan. Dat is natuurlijk niet al te best voor je mate van eigenwaarde.
Wanneer je jezelf ongelukkig voelt, vertelt dat iets. Het wijst je misschien naar een onvervulde behoefte. Het geeft aan dat de situatie waarin je zit onbevredigend is. Dat wil zeggen: jouw aanwezige behoefte blijft onbevredigd, blijft onvervuld.