Rond de organen van de overledene bestond een ware cultus in het oude Egypte. Na de dood werden de organen verwijderd en bewaard in canopen (kleine kruikjes), die de mummie vergezelden in het graf in de piramide. Alleen het hart en de nieren werden niet verwijderd, vanuit de overtuiging dat hierin de ziel woonde.
Het hart moest in het lichaam blijven zitten; dat was nodig bij de ceremonie van het wegen van het hart. Daarna werd het stoffelijk overschot 30 dagen in natron gelegd zodat het lichaam uitdroogde. Tot slot werd het lichaam in linnen doeken gewikkeld.
In de Egyptische traditie werden hersenen via een haak door de neusopening, en de ingewanden door een snede in de zij met een vuurstenen mes uit het lichaam verwijderd, waarna men indroging bewerkstelligde door het lichaam gedurende 70 dagen in vaste natron te leggen.
Een sarcofaag (Oudgrieks: σαρκοφάγος – vleesetend) is een doorgaans stenen kist waarin menselijke stoffelijke resten worden bewaard. Het gaat hierbij specifiek om overblijfselen als gevolg van begraven en niet van cremeren. In het laatste geval is de houder van de resten een urn.
In Nederland is mummificatie van een zojuist overleden persoon niet toegestaan. Elke conserverende behandeling van een stoffelijk overschot is verboden. Van dit verbod is evenwel ontheffing mogelijk. Die ontheffing geeft de minister van Volksgezondheid.
De best bewaarde mummies waren farao's en hun familieleden. De meest bekende is Toetanchamon. Zijn graf is in 1922 nog helemaal compleet gevonden in de Vallei der Koningen in Luxor. Hij was nog een kind toen hij farao werd en hij stierf toen hij 19 jaar was.
Duizend mummies
Enkele weken geleden werden er zelfs twaalf adellijke familieleden gevonden. Allemaal gemummificeerd. Daarmee komt het totale aantal gevonden mummies op ongeveer duizend exemplaren. Niet alleen volwassenen, maar ook kinderen werden gemummificeerd.
Hoe ging het mummificeren in zijn werk? Eerst werden de inwendige organen verwijderd, de hersenen met een haak via de neusopening, de rest met een vuurstenen mes door een snee aan de linkerkant van de buik. Vervolgens werd het lichaam in een mengsel van zout en soda (natron) gelegd om het vocht eraan te onttrekken.
Daarna werd de romp van het lichaam opgesneden met een vuurstenen mes en werden alle organen, behalve het hart, verwijderd. Het hart werd in het lichaam gelaten omdat de Egyptenaren geloofden dat het hart het belangrijkste onderdeel van het lichaam was en het intellect bevatte.
De Oude Egyptenaren kenden in feite geen transcendente god, maar een immanente. Het goddelijke was altijd en overal mede aanwezig. Iedere natuurkracht, bovennatuurlijke kracht, wetmatigheid of facet van de kosmos werd niet alleen benoemd, maar ook aangeduid met een eigen visuele voorstelling.
Is er leven na de dood? Voor de oude Egyptenaren was de dood niet het einde van het leven, maar het begin van de overgang naar een nieuw bestaan. De dode werd opnieuw geboren om eeuwig voort te leven in het hiernamaals.
De Egyptenaren
In het Oude Egypte werden de lichamen van de koningen, faraos, gebalsemd en gemummificeerd, zodat ze goed zouden blijven na de dood. Zo geloofden de Egyptenaren dat hun leiders het eeuwige leven zouden hebben. Ze kregen dan ook eten, drinken, sieraden, kleren, zwaarden en schatten mee in hun graf.
De oudste natuurlijke mummie ter wereld, de ijsmummie Ötzi, is meer dan 5000 jaar oud.
In totaal zijn er 80 piramides in Egypte gevonden. Vlakbij Caïro, de hoofdstad van Egypte, ligt het plateau van Gizeh. Hier staan in totaal elf piramides aan de westoever van de Nijl. De drie grootste zijn de piramides van Cheops, Chefren en Mykerinos.
Egyptenaren geloofden in een leven na de dood. Ze wilden dat lichamen, zodat die naar het hiernamaals, de hemel, konden reizen. Vooral belangrijke mensen werden gemummificeerd, zoals farao's, de koningen en koninginnen uit die tijd. Waarom zoeken archeologen naar mummies?
De koning kwam aan de macht door erfopvolging. Hij werd farao omdat zijn vader het was. Het volk had niets te zeggen. Niet alle koningen waren even machtig.
Ontstaan. Over het oude Egypte is veel bekend. We weten dat het rijk van de farao's omstreeks 3100 v. Chr. is ontstaan.
Figuurtjes van de godinnen Isis (met haar kind Horus) en Nephthys verwijzen naar de mythe van Osiris, heerser over het dodenrijk, en moeten de overledene helpen de dood te overwinnen. Al deze figuurtjes (maximaal 6 centimeter hoog) zijn gemaakt van faience met groenblauw glazuur.
Egyptenaren konden de Ba van een overledene in stand houden door voedsel, drank, meubilair, spelletjes of wapens mee te geven in het graf. Het graf was dan ook ontworpen als zijn huis, soms compleet met tuin.
De oudste mummie ter wereld is Portugees
Volgens de onderzoekers is de 8000 jaar oude mummie bij de Sadorivier zo'n 1000 jaar ouder dan zijn 'concurrenten', de zogeten Chinchorro-mummies. De vondst van de Portugese recordhouder bij de Sado in Zuidwest-Portugal werd al in de jaren 1960 gedaan.
Ten eerste werden dieren (of delen van een dier) gemummificeerd om als voedsel te dienen voor de overledene. De dierenmummie werd dan met ander voedsel en andere grafgiften in het graf gezet. Soms werd er een mummie van een huisdier gemaakt, om het voor de eeuwigheid te bewaren. Dit is een tweede soort dierenmummie.
Waarom is hij zo beroemd geworden? Zijn beroemdheid is vooral te danken aan het zeldzame feit dat zijn graf, toen het in 1922 door Howard Carter werd gevonden, vrijwel onbeschadigd bleek te zijn. Het voor een farao kleine graf bevatte meer dan 3500 kunstvoorwerpen. De doodskist is schitterend.