Als je gepest wordt, is het belangrijk om erover te praten, om hulp te vragen en duidelijk te zeggen of uit te leggen dat je iets niet fijn vindt. Gepest worden kan pijn doen. Misschien ben je verdrietig of heel boos. Het is in elk geval belangrijk om te weten dat het pesten niet jouw schuld is.
Als je op school gepest wordt kun je met je ouders praten, maar ook naar je mentor of de vertrouwenspersoon op school gaan. Samen kunnen jullie een oplossing zoeken. Je ouders kunnen ook een aantal dingen doen om het pesten tegen te gaan, zoals naar de schoolleiding gaan.
Zeg duidelijk: "Ik vind het niet leuk wat jij doet, hou er mee op!" Loop daarna rustig weg. Je kunt ook proberen om het pesten te negeren. Opkomen voor jezelf is niet altijd makkelijk, maar het is wel iets dat je kan leren.
Pesten heeft grote gevolgen. Leerlingen die gepest worden voelen zich vaak eenzaam, verdrietig, onzeker en bang. Soms durven ze niet meer naar school te gaan. Het leren wordt dan bemoeilijkt en de schoolresultaten kunnen kelderen.
Sociale vaardigheden: Kinderen die minder prosociaal gedrag laten zien, hebben meer kans om gepest te worden. Kinderen die bijvoorbeeld goed kunnen onderhandelen, anderen helpen en steunen, zijn minder vaak het doelwit van pesters.
Gaat het pesten zo ver dat jij je bijvoorbeeld bedreigd wordt, kun je daar aangifte van doen. Ook smaad en laster is strafbaar. Ga daarvoor naar het politiebureau bij jou in de buurt.
Ga eerst in gesprek met zowel de gepeste als met de pester(s). Spreek de pester aan op zijn gedrag en tref sancties. Mocht het niet duidelijk zijn wie de gepeste en/of pester(s) zijn ga dan in gesprek met teams en afdelingen. Als de pester een collega-leidinggevende is, spreek deze dan aan op zijn gedrag.
Inzicht in de beweegredenen van pesters kan helpen om pestgedrag beter te begrijpen, en effectiever aan te pakken. Kinderen of jongeren pesten elkaar bijvoorbeeld om hun sociale positie te verbeteren of te behouden, omdat ze het leuk of spannend vinden, of omdat ze juist zelf gepest worden.
Het vergroot gevoelens van eenzaamheid en de kans op een depressie. Daarnaast kunnen ook lichamelijke klachten optreden zoals hoofdpijn, slaapproblemen, buikpijn en vermoeidheid. Voor de pesters zijn er op de korte termijn weinig gevolgen, maar op de lange termijn kunnen zij sociale problemen krijgen.
Voor de meeste kinderen is pesten vooral een manier om meer (sociale) status en aanzien in een groep te verkrijgen. Ook kan pesten kan een manier zijn voor kinderen om te experimenteren met sociale vaardigheden en te testen welke gedrag wel en niet acceptabel is.
Je kan heel wat proberen om het pesten te laten stoppen. Het allerbelangrijkste is dat je weet dat je er niet alleen voor staat! Praat erover met je vrienden, broer of zus, ouders, trainer, leerkracht of leiding.
Pesten niet strafbaar
Pesten is in principe niet strafbaar, want in de wet staat de term 'pesten' nergens vermeld.
Als je aangifte doet
Wanneer het pesten blijft doorgaan en steeds verdergaat, kan het strafbaar worden. Bijvoorbeeld als je wordt bedreigd of als je wordt geslagen of geschopt. Ook smaad en laster, bijvoorbeeld online, zijn strafbaar. Je kunt hier dus melding of aangifte van doen.
Signalen pesten herkennen bij je kind
De schoolprestaties van je kind gaan achteruit. Je kind kan zich moeilijker concentreren. Je kind heeft weinig vrienden, gaat niet bij anderen spelen en er komen geen kinderen bij jullie thuis spelen. Je kind wordt weinig uitgenodigd voor feestjes.
Wie als kind is gepest, kan de gevolgen pesten op latere leeftijd vaak nog voelen. Als een van de gevolgen pesten een trauma is, kan het je leven nog lange tijd kleuren. Een van de gevolgen pesten is een laag zelfbeeld. Je kunt je soms zo waardeloos voelen dat je niet meer wilt leven.
Bij pesten in de vorm van ernstige belediging of mishandeling kan er sprake zijn van een strafbaar feit. In dat geval kan de school aangifte doen bij de politie.
Pestgedrag als roddelen of buitensluiten is dus niet strafbaar volgens de wet, maar zou wel afgestraft moeten worden door je werkgever. Een collega of leidinggevende die pest, kan dan geschorst of ontslagen worden.
Actie ondernemen bij pestgedrag
Laat betrokkenen weten dat je ziet wat er gebeurt en bied hulp aan. Hou de vinger aan de pols, maar grijp niet direct in: geef leerlingen de kans het zelf op te lossen en geef tips. Maak het bespreekbaar met je klas, dat verlaagt de drempel voor leerlingen om hulp te vragen.
In 2001 zei ruim 12 procent van de basisschoolleerlingen minstens twee keer per maand gepest te worden. In 2021 is dit gedaald naar 8 procent. Ook in het voortgezet onderwijs is het percentage jongeren dat gepest wordt afgenomen. In 2001 zei 9,5 procent gepest te worden, in 2021 is het gedaald naar 5,3 procent.
Fysiek pesten kwam het meeste voor in de leeftijdsgroep van 6 tot 9 jaar. Emotioneel pesten bereikt ook in de leeftijdsgroep van 6 tot 9 jaar het hoogste aantal, maar blijft even hoog in de leeftijd van 10 tot 13 jaar en neemt daarna af in de leeftijd van 14 tot 17 jaar.
Vanuit die evolutionaire gedachte is pesten vooral een manier om sociale status in een groep te versterken. Bij leerlingen zijn dit dingen als meer populariteit, meer vriendschappen en meer feestjes waarop je uitgenodigd wordt.
Jongens pesten vaker
Hoe hoger het middelbaar onderwijs, hoe minder pestkoppen. Vrijwel elke scholier zit op internet. Desondanks wordt nog altijd het meest gepest in en om de school. Eén op de twintig leerlingen wordt gepest via de computer, het zogeheten cyberpesten.
Pesten op kantoor. Het gebeurt, en de gevolgen zijn zwaarwegend. Uit ons onderzoek (uitgezet door IPSOS) blijkt echter dat bedrijven te vaak weinig tot geen aandacht aan dit probleem besteden.