2 – Herken afwijkingen. Wanneer iemand zich 'anders' dan zijn basishouding gedraagt, is dat een teken dat de ander aan het liegen is. Uitingen hiervan noemt onderzoeker Van Edwards 'hotspots'. Het zijn gedragingen en tics die wijzen op leugenachtig gedrag, maar waar de leugenaar zich niet van bewust is.
Pathologisch liegen is de onbedwingbare drang om te liegen. Veel mensen vertellen weleens een leugen, bij kinderen is er ook vaak sprake van fantasie. Pas als liegen tot ernstige problemen leidt in de omgang tussen de leugenaar en zijn omgeving is sprake van pathologisch ofwel ziekelijk gedrag.
Als hij of zij echt een leugen heeft verteld, geef hen dan een manier om die leugen terug in te trekken. Praat daarna over wat er gebeurd is, en wat ze de volgende keer kunnen doen als ze in de verleiding komen om te liegen. Zoek de reden achter de leugen. Dat is een cruciaal deel van het gesprek.
Sommige mannen en vrouwen zullen bewust liegen om de waarheid te verbergen. Denk hierbij aan een relatie die iemand heeft met een ander, criminele activiteiten, een verslaving, of een gokprobleem, waarbij hun partner het niet mag weten. In dit geval is iemand bewust bezig met het kwetsen van een ander.
Dat spiegelen komt door de cognitieve belasting. Als je liegt, dan is je hoofd belast en ben je volgens de onderzoeker eerder geneigd om het gedrag van de ander te imiteren. Een voorbeeld: "Door bepaalde verhoortechnieken te gebruiken, kun je het moeilijker maken voor de leugenaar.
Mannen schijnen drie keer zo vaak te liegen als vrouwen (3). Daarbij geven mannen aan gemiddeld drie keer per dag te liegen, vrouwen één keer. Let wel: de mensen uit dit onderzoek mochten zelf aangeven hoe vaak ze logen.
Omdat liegen je gemakkelijker afgaat dan de waarheid vertellen, is het moeilijk om hiermee te stoppen. Het liegen kan er echter voor zorgen dat je vrienden, familieleden en je werkgever je niet meer vertrouwen en je verlaten. Daarom is het van belang om hier iets aan te doen en weer een oprecht persoon te worden.
Liegen, dingen expres geheim houden
Maar over andere dingen liegen en niet eerlijk zijn, kan nog veel erger zijn dan één keer een wippie buiten de deur. Zeker als het vaak gebeurt, die dingen achterhouden voor de ander. Van financiële ellende en nare gedachtes tot aan angsten, depressies, dromen, wensen, ambities.
Je kunt aan leugenaars eigenlijk niet zien of ze liegen. Je kunt het wel horen aan het verhaal dat ze ophangen. Je kunt dus beter goed luisteren als je wilt weten of iemand liegt, want kijken levert niet echt iets op. Dat stelt rechtspsycholoog Glynis Bogaard, verbonden aan de Universiteit Maastricht.
Dat kan verschillende oorzaken hebben. Zo zou het kunnen dat jij: Onvoldoende zelfvertrouwen hebt waardoor je de waarheid niet durft te vertellen. Met een leugen schep je vaak een positiever beeld van jezelf en dat voelt beter.
Mensen met een pathologisch ziektebeeld zoals een narcistische persoonlijkheidsstoornis, kenmerken zich door een gebrek aan geweten en empathie. Deze mensen liegen pathologisch (pseudologica fantastica) en manipuleren altijd, overal en iedereen. Zij liegen zelfs over triviale dingen, ook tegen zichzelf.
“Mensen die bang zijn om te liegen, beginnen ook vaak met hun vingers te friemelen of tikken. Net zoals een leugenaar vaak de hals aanraakt, krabt aan de nek en de boord van zijn overhemd of das losmaakt”, stelt Glass. “En als hij de hand voor de mond doet, betekent dat vaak dat hij niet alles vertelt.”
Pseudologica fantastica is chronisch, excessief liegen dat onderdeel is geworden van iemands persoonlijkheid. Bij pseudologica fantastica is de patiënt niet uit op gewin en is er geen motivatie om de rol van zieke op zich te nemen.
1/ Liegen en dingen verborgen houden
Ook al is het goed bedoeld en lijkt het niet zo belangrijk, liegen en dingen verzwijgen kan uiteindelijk uitmonden in een groot vertrouwensprobleem.
Een pathologisch leugenaar liegt zeer regelmatig, over van alles. Hij - of zij - weet wel dat hij liegt, maar op den duur gaat hij in zijn eigen verhalen geloven. Vaak zijn het heel gedetailleerde, fantasierijke leugens, die ergens te mooi zijn om waar te zijn.
Een kus op de wang toont dat hij affectie voor je voelt, hij is graag bij jou. Deze zoen is niet romantisch maar drukt gevoelens van vriendschap uit.
Mannen die 55 jaar zijn gaan het meest vreemd en bij vrouwen is die vreemdgangerspiek op hun 45ste. Dat hadden we niet aan zien komen. Ook zei het onderzoek dat mannen een 7 procent grotere kans hebben om vreemd te gaan en voordat vrouwen het doen wegen ze eerst de voor- en nadelen af. Een man doet dat niet.
Toch blijkt uit onderzoek van psychotherapeut Gary Neuman onder 200 mannen, dat maar 8% vreemdgaat uit seksuele ontevredenheid. Maar liefst 48% gaat vreemd omdat ze sociaal-emotioneel ontevreden zijn. Een tekort aan bevestiging en affectie is de belangrijkste reden dat mannen hun partner bedriegen.
De narcist gelooft zijn of haar eigen leugens ook vaak. Omdat ze er van overtuigd zijn dat ze beter zijn dan anderen. Vanuit die overtuiging is een deel van de leugens die ze vertellen voor henzelf vaak de waarheid. Maar ze weten het vrijwel altijd als ze leugens moeten vertellen om jou onder controle te kunnen houden.