Een goed dieet kan er ook voor zorgen dat je ijzerspiegel weer op een normaal peil komt bij veel ijzer in het bloed. Je kunt bij een teveel aan ijzer dus beter ijzerrijke voedingsmiddelen mijden. Denk daarbij aan rood vlees, koffie, chocolade, volkoren producten en peulvruchten.
Drink liever geen melk(producten), koffie en zwarte thee bij de maaltijd. Dat kan de opname van ijzer namelijk remmen. Foliumzuur zit vooral in: ■ asperges; ■ spinazie; ■ volkoren producten; ■ peulvruchten. Vitamine B12 zit uitsluitend in dierlijk voedsel, zoals vlees, vis en melkproducten.
Een halve liter bloed bevat 200 tot 250 mg ijzer in de vorm van hemoglobine (de rode bloedkleurstof). Bij de meeste patiënten tappen we elke week 500 ml bloed af. Om één gram ijzer uit het lichaam te verwijderen zijn dus 4 tot 5 aderlatingen nodig. In het beenmerg worden de bloedcellen weer vlot aangemaakt.
Vermijd ontbijtgranen die zijn "verrijkt" met extra ijzer . Vermijd het nemen van ijzer- en vitamine C-supplementen - deze kunnen schadelijk zijn voor mensen met een hoog ijzergehalte. Wees voorzichtig met het eten van rauwe oesters en mosselen - deze kunnen een soort bacteriën bevatten die ernstige infecties kunnen veroorzaken bij mensen met een hoog ijzergehalte.
Zuivelproducten zoals melk, kaas en yoghurt bevatten weinig ijzer. Ze kunnen ook de ijzeropname in pillen en voedingsmiddelen die tegelijkertijd worden ingenomen, verminderen.
Andere groenten zoals wortels of bloemkool bevatten nauwelijks ijzer. Andere ijzerrijke groentensoorten: gekookte spinazie (3 mg), rucola (2,6 mg), boerenkool (1 mg), asperges (1 mg), andijvie (0,8 mg), rode biet (0,8 mg), broccoli (0,7), zoete aardappels (0,6 mg).
Aderlaten kan nodig zijn als u te veel ijzer of rode bloedcellen in uw bloed heeft. Te veel ijzer wordt ook wel hemochromatose of ijzerstapeling genoemd. Het kan schadelijk zijn voor uw lichaam als er te veel ijzer in het bloed zit. Door de aderlating kan weefselschade minder worden, of kan schade minder snel ontstaan.
Patiënten met een PV hebben vaak symptomen zoals hoofdpijn of moeite met scherp zien, hevige jeuk na het douchen en – heel opvallend – soms ernstige pijn in de voeten of vingers, waarbij dan een rood-blauwe verkleuring is te zien. Deze pijn heet erytromelalgie.
Bij hemochromatose (ijzerstapeling) is sprake van teveel ijzer in het lichaam. Dit kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld inname van grote hoeveelheden ijzersupplementen, bepaalde vormen van bloedarmoede of veelvuldige bloedtransfusies. Deze vormen noemt men secundaire hemochromatose.
Welk drinken bevat veel ijzer? Als we het over ijzer hebben, hebben we het vooral over ijzerhoudende voeding. Toch kan drinken ook ijzer bevatten. Dranken waar ijzer in zit, zijn bijvoorbeeld pruimensap, groene sapjes met biet of smoothies met ingrediënten als framboos, cashewnoten en spinazie.
Polyfenolen zitten in (rode) wijn, koffie en groene- en zwarte thee. Deze polyfenolen belemmeren de ijzeropname. Drink thee en koffie daarom vooral buiten je maaltijdmomenten om of kies bijvoorbeeld voor gemberthee, citroenthee of kruidenthee tijdens de maaltijd.
Als u koffie of thee drinkt, wordt het ijzer minder goed opgenomen. Dit geldt zowel voor ijzer uit de dierlijke als plantaardige producten. Ook calcium kan de opname van ijzer tegengaan, vooral als u grote hoeveelheden calcium gebruikt.
U moet ijzer mogelijk innemen met een kleine hoeveelheid voedsel om dit probleem te voorkomen. Melk, calcium en maagzuurremmers mogen niet tegelijkertijd met ijzersupplementen worden ingenomen. U moet ten minste 2 uur wachten na het eten van deze voedingsmiddelen voordat u uw ijzersupplementen inneemt.
Sommige ijzervrije fruitsoorten en groenten zijn onder andere cantaloupe, champignons en tomaten . Afgezien van donkergroene bladgroenten, zal het ijzergehalte van de meeste fruitsoorten en groenten waarschijnlijk lager zijn dan wat u in rood vlees en zeevruchten zou vinden.
Een overzicht uit 2021 adviseert mensen met hemochromatose om zoveel mogelijk fruit en groenten te eten. Sommige soorten fruit en groenten, waaronder spinazie, champignons en olijven, bevatten veel non-heemijzer . Omdat non-heemijzer echter moeilijker door het lichaam kan worden opgenomen, is de kans kleiner dat ze het ijzergehalte significant beïnvloeden.
IJzer verlaagt de koperopname en vice versa. Vitamine C verhoogt de ijzeropname in doseringen vanaf 200 mg vitamine C (als ascorbinezuur). Vitamine C-status is niet alleen belangrijk voor de intestinale ijzeropname, maar ook voor de cellulaire ijzeropname en –stofwisseling. Calcium kan de ijzerabsorptie verlagen.
Op nummer 1 van de lijst met ijzerrijke voeding staat rood vlees! Neem gerust een stukje rundvlees, lamsvlees en kalfsvlees: hierin zit gemiddeld 2,5 mg ijzer per portie.
Uit dat onderzoek bleek dat een hogere inname van antioxidanten, vitaminen, ijzerchelerende voedingsstoffen en meervoudig onverzadigde vetzuren verband hield met lagere ijzergehaltes in de hersenen en een beter werkgeheugen.
Nieuw onderzoek heeft onthuld dat hemochromatose, een genetische aandoening die ervoor zorgt dat meer dan een miljoen Amerikanen te veel ijzer uit hun voeding opnemen , een veel ernstiger oorzaak van ziekte en invaliditeit is dan eerder werd gedacht . Het voordeel is dat de aandoening gemakkelijk te detecteren en te behandelen is.
Voor patiënten met hemochromatose adviseert UpToDate flebotomie wanneer de ferritinewaarden 1000 ng/ml of hoger zijn , terwijl het American Society of Hematology Self-Assessment Program (ASH-SAP) flebotomie aanbeveelt wanneer de ferritinewaarden hoger zijn dan 300 ng/ml bij mannelijke patiënten en hoger dan 200 ng/ml bij niet-zwangere vrouwen.