De wet bepaalt dat u als consument voor eigen gebruik alleen kopieën mag maken van auteurs- of nabuurrechtelijk beschermde werken van anderen. Bijvoorbeeld van teksten, muziek of foto's. U moet ze dan wel kopiëren uit legale bronnen. U mag de kopieën niet verder verspreiden of openbaar maken.
Schenden van auteursrecht is een onrechtmatige daad en daarmee is schending van het auteursrecht strafbaar volgens het strafrecht. Artikel 31 Auteurswet geeft de basis voor de boete en gevangenisstraf die je kunt krijgen bij auteursrechtinbreuk.
De wet die bescherming biedt aan kunstenaars, in de breedste zin van het woord, en die voorschrijft wat je wel en niet mag doen met werk van een ander. Schending van deze wet kan hoge boetes opleveren, en bovendien een hoop stress en gedoe.
Het auteursrecht beschermt makers (auteurs) van bijvoorbeeld teksten, wetenschappelijk werk, kunst of foto's. U bepaalt zelf wat er gebeurt met uw werk. Bijvoorbeeld of en hoe anderen uw werk mogen gebruiken, kopiëren en vertonen.
Iedereen mag ook een werk in een bepaalde stijl of trend maken. Maar om een originele creatie, of elementen daaruit, van iemand anders te gebruiken of te kopiëren heb je toestemming nodig. Feiten worden niet door het auteursrecht beschermd.
Niets waardoor je definitief kunt weten of er auteursrecht op rust of niet. Het auteursrecht duurt tot 70 jaar na het overlijden van de maker of als een rechtspersoon de auteursrechthebbende is tot 70 jaar na eerste openbaarmaking. Verder rust er auteursrecht op alle werken die voldoende creatief zijn.
Redelijk gebruik is een juridisch beginsel dat stelt dat je auteursrechtelijk beschermd materiaal onder bepaalde omstandigheden mag hergebruiken zonder dat je daarvoor de auteursrechteigenaar om toestemming vraagt.
Dat gaat van het naschilderen zoals dat vaak als handel wordt gedaan, tot proberen exact hetzelfde te fotograferen als een andere fotograaf al eens deed. Ook het naschilderen of natekenen van een foto wordt wel als plagiaat gezien.
Door het auteursrecht mag je gevonden afbeeldingen niet zomaar gebruiken. Alleen de maker of rechthebbende (zeg maar: de eigenaar) mag bepalen of die afbeelding gebruikt mag worden, hoe die gebruikt mag worden en door wie dat mag. Er zijn gelukkig wel wat uitzonderingen.
In veel gevallen mag je een internetafbeelding niet zomaar gebruiken. De maker van een foto of illustratie heeft daar bijna altijd 'auteursrecht' op. Auteursrecht is het recht van iemand die iets gemaakt heeft (een beeld, foto, schilderij, tekst, muziekstuk, enzovoorts) om zelf te bepalen wat er met dat werk gebeurt.
Het auteursrecht is het recht van een schrijver, wetenschapper of kunstenaar op het publiceren van zijn werk. Een andere naam voor auteursrecht is copyright. Een auteur kan bepalen wat er met zijn of haar werk gebeurt. Dat betekent dat voor elke vorm van verspreiding toestemming vereist is van de auteur.
Voeg ook niet ongevraagd mensen toe (taggen) aan foto's en video's. Staan er kinderen op je foto? Vraag dan aan de ouders of zij er bezwaar tegen hebben als je deze foto deelt op sociale media. Maak geen foto's op locaties waar gevoelige gegevens opgeslagen kunnen zijn, zoals op je werk.
Naamsvermelding (BY=”Door”): hiermee geef je aan dat de ander jouw foto mag gebruiken, zolang jouw naam daar bij staat. Overigens heb je dit recht eigenlijk al automatisch omdat je het auteursrecht hebt.
Omdat een copyright notice of auteursvermelding niet verplicht is, heeft het ontbreken ervan ook geen gevolgen. Dat wil niet zeggen dat het helemaal geen waarde heeft. De naam die op of bij een werk staat, wordt vermoed ook de naam van de maker te zijn.
Eigen foto's gebruiken
Uiteraard mag je altijd je eigen foto gebruiken om een schilderij van te maken. Dit is de prettigste manier en je hoeft niemand lastig te vallen… Ook het naar model tekenen kan zonder problemen worden gedaan. Uiteraard moet het model daarvoor toestemming hebben verleend.
Wie op een foto afgebeeld staat, kan zich soms beroepen op het zogenaamde 'portretrecht'. Dat houdt in dat in sommige gevallen de foto niet mag worden gepubliceerd zonder de toestemming van degene die op de foto staat. Het portretrecht geldt ook voor andere soorten afbeeldingen, zoals tekeningen en schilderijen.
Toestemming vragen
Je kunt je werk bijvoorbeeld een duidelijke licentie, toestemming, meegeven. Zo kun je bezoekers verzoeken eerst contact met jou op te nemen wanneer ze gebruik willen maken van een foto. Zorg er ook voor dat je tekst makkelijk op je site te vinden is. Zo blijft het auteursrecht in jouw handen.
Ze mogen dus geen video's uploaden die ze zelf niet hebben gemaakt, of geen inhoud in hun video's gebruiken waarop een auteursrecht rust, denk aan muzieknummers, fragmenten uit programma's met auteursrecht, of video's die door andere gebruikers werden gemaakt, zonder daar eerst toestemming voor te hebben.
Er staan miljarden filmpjes op YouTube. Maar je mag niet zomaar alles uploaden. YouTube heeft strenge regels: je mag geen haat zaaien of seksueel getinte video's online zetten bijvoorbeeld. Die filmpjes worden verwijderd door speciale controleteams van YouTube.
YouTube-content creators blijven dus rechthebbende van hun werk. Dit betekent dat de geüploade YouTube-video's, niet zonder toestemming van de gebruiker mogen worden gebruikt door een derde. In principe dus ook niet voor het maken van een nieuw werk dat buiten het YouTube-platform gepubliceerd wordt.
Bescherming door het auteursrecht ontstaat automatisch door de creatie zelf van een origineel werk. In tegenstelling tot de industriële eigendomsrechten (bv. een octrooi of het merkenrecht), zijn dus geen administratieve formaliteiten vereist om auteursrecht te verwerven.
Rechtenvrij beeldmateriaal bestaat eigenlijk niet. Meestal bedoelen we beeldmateriaal waarvoor de maker bij voorbaat toestemming heeft gegeven voor gebruik. Bij Creative commons (CC) geeft de auteur bij voorbaat toestemming om zijn werk (digitaal) te gebruiken, delen en/of bewerken.
Een copyright-teken typen op Windows
De meeste speciale tekens zitten bij Windows verstopt onder codes op je toetsenbord. Zo krijg je een registered trademark-teken door de alt-toets in te drukken, en vervolgens 0174 te typen. Een copyright-teken op Windows krijg je met alt+169.
In principe valt bijna alles wat op sociale media gepost wordt onder de vrijheid van meningsuiting. Als werknemer is het echter verstandig je niet negatief uit te laten over (het bedrijf van) de werkgever. Daarop zijn uitzonderingen.