De zuurgraad wordt beïnvloed door het kalkgehalte van de grond. Zand en veengronden zijn in het algemeen zuurder (pH van 4,5 tot 5,6) dan kleigronden (pH hoger dan 6,7). De pH regelt het evenwicht in de bodem d.m.v. chemische processen.
Kalk en zure grond
De bodem kan verzuren door veel verschillende oorzaken. Zure regen bijvoorbeeld, wat ontstaat als zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx), ammoniak (NH3) en vluchtige organische stoffen oplossen in de regenwolken.
Wat te doen als je de zuurheid kent? Indien je grond zuurder wil maken om sommige planten een juiste bodem te geven, vul de grond dan aan met turf of afgemaaid gras. Is de grond te zuur om planten te kweken, voeg dan kalk toe of compost. De grond meer of minder zuur maken, doe je niet in één seizoen.
Je maakt humusrijke grond door frequent organische stoffen door de grond te mengen. Dit kan bijvoorbeeld compost zijn maar ook bijvoorbeeld fijne houtsnippers, mulch, kokosgrond en oude bladresten van de herfst. Dit materiaal vergaat snel en dat maakt je bodem doorlaatbaar en ook voedselrijk.
De zuurgraad (pH-waarde) is dan lager dan 7. Boven 7 is grond kalkrijk, onder 7 is grond kalkarm. Bij pH 3 is grond zo zuur als citroensap.
De PH waarde van de grond heeft een waarde van 0 tot 14, waarbij 7 neutraal is. Grond met een PH waarde van lager dan 7 is een zure grond. Grond met een PH waarde hoger dan 7 noem je een basisch of alkalisch milieu.
Tuinturf is zuur en zeer geschikt voor zuurminnende planten als rododendrons of coniferen. Voor planten die behoefte hebben aan minder zure grond is compost meer geschikt. Omdat turf niet snel afbreekt heb je een langdurige grondverbetering.
Je kunt koffiedik niet voor elke plant gebruiken. Alleen planten, struiken en bomen die van een zure grond houden knappen op van koffiedik. Strooi dus koffiedik bij de wortels van zuur minnende planten als heide, blauwe hortensia, magnolia, rhododendron, blauwe bes, kaaps viooltje, lelietje van dalen en coniferen.
Van nature is kleigrond meestal neutraal tot basisch, dat wil zeggen kalkrijk. Zandgrond kan alle kanten op, aan de kust is de zandgrond vaak basisch, op de Veluwe meestal zuur. Veengrond is vrijwel altijd van nature zuur, dat wil zeggen kalkarm.
Bepaalde planten, bloemen en gewassen in je (moes)tuin worden helaas graag opgegeten door slakken. Om dit te voorkomen kun je gebroken eierschalen rondom je planten en gewaassen leggen. De schalen zijn te scherp voor de lijfjes van de slak waardoor ze er niet overheen gaan.
De behoeften van zuurminnende planten
Zuurminnende planten zoals azalea, rododendron, heide (Erica, Calluna), blauwe hortensia, skimmia, camellia, pieris, brem… vragen een luchtige, goed doorlatende en eerder zure grond (pH 4,5-5,5).
Goede en rijpe compost is helemaal niet zuur. Compost heeft een pH-waarde van 6.8 tot 7.2 en werkt dus pH-verhogend. In 100 kg compost zit ongeveer 4 kg kalk die vrijkomt in jouw bodem.
Naast het feit dat potgrond veelal uit meerdere componenten bestaat, wordt potgrond bekalkt om een pH te bereiken die door de meeste planten gewenst is. Dit is een pH tussen de 5 en 6.
De voedingsstoffen die kalk vrijgeeft aan de planten zijn calcium en magnesium. Deze combinatie maakt magnesiumcalciumcarbonaat. Deze stof zorgt voor de verhoging van de zuurgraad en verbetert het structuur van de grond. Om de pH-waarde met 0,1 te verhogen is ongeveer 5 kg tuinkalk per 100 m² nodig.
De zuurgraad (pH) van de bodem is belangrijk omdat voor elke plantensoort een optimum geldt. De zuurgraad wordt beïnvloed door het kalkgehalte van de grond. Zand en veengronden zijn in het algemeen zuurder (pH van 4,5 tot 5,6) dan kleigronden (pH hoger dan 6,7).
Het voorkomen van zuring, varkensgras, weegbree en paardenstaarten (heermoes) wijst ook op zure grond. Het voorkomen van paardestaarten duidt trouwens ook op een slecht doorlatende bodem.
De pH-waarde wordt uitgedrukt in een schaal van 1 tot 14; 7 is neutraal, daaronder zuur en daarboven basisch ofwel kalkrijk. Gewoonlijk is zandgrond lichtzuur en humus-arm met een pH onder de 6. Veengrond is humusrijk met een pH tussen 4 en 6. Bij klei zit je vaak boven de 6 tot wel 7,5 en hoger.
De waarden worden gegeven van 0 tot 14. 7 betekent een neutrale grond, niet zuur en niet basisch (kalk). Hoe hoger je gaat, hoe meer kalk in de grond. Hoe lager, hoe zuurder de grond is.
Bosgrond wordt gekenmerkt door veel zand en organische delen. Dit zijn resten van afgestorven planten die als voedingsstoffen in de grond blijven. Bosgrond is licht zuur. Dat is uitstekend geschikt voor rododendrons en heide.
Gewassen en kruiden. Hoe dol slakken ook zijn op sla, de rucola in jouw tuin vermijden ze zeker. Hetzelfde geldt voor tomatenplanten. Ook met sterk geurende kruiden zoals munt, lavendel, salie, tijm en knoflook zorg je ervoor dat jouw tuin onaantrekkelijk wordt voor slakken.
Theezakjes bevatten dus goede voedingsstoffen, waaronder tanine wat erg goed is voor de grond. Maar dit is niet alleen nuttig in de composthoop. Je kunt ze ook zo tussen je planten in de tuin of in huis planten. Zo trekken de voedingsstoffen in de grond en gaan de bloemen prachtig bloeien.
Koffiedrab bevat allerlei bestanddelen die goed zijn voor je planten, zoals stikstof, fosfor en kalium. Gebruik daarom koffiedik in de tuin om je planten en bloemen mee te bemesten. Voeg wat toe aan de grond en je zult je groen zien groeien en bloeien.
Uitzonderingen evenwel zijn de zuurminnende planten, zoals bijvoorbeeld de rhododendron en de azalea, die een zuurdere grond vragen (pH 4,5-6.0) en de kalkminnende planten zoals lavendel, die een licht alkalische grond vragen (pH hoger dan 7).
Tuinturf is een fossiele grondstof. Net als aardolie komt daar een keer een einde aan. Bij het opgraven van het veen komt bovendien veel CO2 vrij en worden landschappen en biodiversiteit vernietigd. Alle reden dus om geen veen meer af te graven.
Tuinturf is geschikt voor het verbeteren van de grond in de tuin. Ook tuinturf heeft een lage zuurgraad en is daarom geschikt voor het gebruiken bij Heide, Rhodo's, Hortensia's en andere zuur minnende beplanting.