Ondervoeding betekent dat iemand een tekort aan energie en andere voedingsstoffen heeft. Dit komt door te lange tijd weinig te eten. Of niet de juiste dingen te eten. Door dit tekort worden spieren afgebroken om als energiebron te dienen.
Ondervoeding ontstaat doordat het lichaam een periode te weinig eiwit-, energie- en/of andere voedingsstoffen binnen krijgt of te veel verliest. Vooral zieke mensen en kwetsbare ouderen lopen kans om ondervoed te raken. Hoe eerder ondervoeding wordt herkend en behandeld, hoe beter.
De oorzaken van ondervoeding zijn niet alleen fysiek, maar ook psychisch of sociaal. Fysieke factoren zijn bijvoorbeeld een slechte eetlust, kauw- of slikproblemen, hoog medicijngebruik of het hebben van een ziekte, waaronder dementie. Ook kunnen mensen problemen hebben met het zelf boodschappen doen en koken.
Begeleid en ondersteun de patiënt zonodig bij het accepteren van het naderende levenseinde. Blijf met hem in contact en vraag je zelf geregeld af wat je voor hem kunt betekenen in deze laatste levensfase. Blijf de patiënt de zorg en verzorging bieden die hij nodig heeft.
Onbedoeld gewichtsverlies is een vermindering van ten minste 5 à 10% van het lichaamsgewicht in minder dan 6 maanden tijd. Dat kan verschillende oorzaken hebben, hoewel er bij een op vier geen verklaring wordt gevonden.
Ondergewicht is eenvoudig vast te stellen met de Body Mass Index (BMI) en het meten van de middelomtrek. Iemand heeft ondergewicht bij een BMI onder de 18,5.
Je metabolisme raakt in de war, je schildklier gaat langzamer werken en je lichaam gaat veel minder verbranden. Te weinig eten kan er ook voor zorgen dat je diverse klachten krijgt. Denk aan haaruitval, slechte nagels, droog haar, slapeloosheid, duizeligheid etc.
Ondergewicht kan ernstige gevolgen hebben. Als je ondergewicht hebt, merk je dat je lichaam moeite krijgt om goed te functioneren. Je conditie gaat achteruit (lichamelijk, maar ook geestelijk) en je voelt je moe, lusteloos en mogelijk zelfs depressief. Daarnaast kun je last hebben van duizeligheid.
Wanneer is gewichtsverlies alarmerend? Onderzoekers hebben regels opgesteld voor wanneer gewichtsverlies alarmerend is. Als het gewichtsverlies binnen een maand meer dan 5% van het totale lichaamsgewicht bedraagt en binnen 6 maanden meer dan 10% is er een probleem.
Minder of geen eetlust hebben (anorexie) is niet erg, als het niet lang duurt. Maar als je te lang te weinig eet, kan dat leiden tot ondervoeding en cachexie. Dan is je lichaam verzwakt, vermagerd en is je weerstand laag. Cachexie wordt veroorzaakt door langdurig en ernstig ziek zijn.
U wordt vermoeider en zwakker, en u gaat steeds meer tijd in bed doorbrengen. Geleidelijk aan wordt u steeds slaperiger en verliest u uiteindelijk uw bewustzijn. De periode daarna verloopt per persoon verschillend en duurt vaak niet langer dan 1 of 2& weken. Omdat u steeds in bed ligt, kunt u soms pijnklachten krijgen.
Men spreekt van ondervoeding als iemand onbedoeld meer dan 5 procent gewichtsverlies heeft binnen een maand of meer dan tien procent binnen een halfjaar. Ook bij ondergewicht (een BMI lager dan 18.5, bij 65-plussers een BMI lager dan 20) is sprake van ondervoeding.
In het kort
Te veel afvallen kan komen door een ziekte, pijn, zorgen en te veel alcohol drinken. Uw lichaam krijgt te weinig goede voeding. En gaat spieren afbreken. Eet dan dingen waar veel eiwit inzit, zoals ei, bonen, linzen, kip, vis, soja en noten.
Onderscheid wordt gemaakt tussen chronische en acute ondervoeding. De chronische vorm komt voor bij patiënten voordat ze worden opgenomen als gevolg van ziekte of medische condities die leiden tot een lage energie- en eiwitintake en een slechte voedselkeuze.
En hoe kun je als 70-plusser toch wat gewicht kwijtraken? Als je ouder wordt neemt je spiermassa af en krijg je wat meer vetweefsel. Ook bewegen mensen vaak minder naarmate ze ouder worden. Als je dan niet minder gaat eten, krijg je meer calorieën binnen dan je lichaam gebruikt, waardoor je wat zwaarder wordt.
Anorexia, boulimia of een andere eetstoornis is in veel gevallen de oorzaak van ondergewicht. Wanneer je herstellende bent van een ziekte of emotionele problemen hebt dan kan dat invloed hebben op je eetlust, waardoor je minder gaat eten.
Hoe herken je anorexia nervosa? We speken van anorexia als iemand consequent het lichaamsgewicht op of onder de 85% houdt van het gewicht dat normaal verwacht mag worden. Bij volwassenen komt dit neer op een Body Mass Index (BMI) van maximaal 17,5. Eten en gewicht zijn een obsessie voor je.
Door stress kan je jouw eetlust bijvoorbeeld verliezen, waardoor het mogelijk is dat je afvalt. Dit kan gebeuren om verschillende redenen: Je stofwisseling versnelt. Door het cortisol en de verhoogde adrenaline in je lichaam word je stofwisseling versnelt en gaat je hartslag omhoog.
Onverklaarbaar gewichtsverlies wil zeggen dat u bent afgevallen, maar dat u niet weet hoe dat komt. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Gewichtsverlies komt bij veel verschillende ziekten voor.
Kort voor de hoofdmaaltijd alvast iets kleins of friszuurs eten of drinken kan de eetlust opwekken. Denk bijvoorbeeld aan een toastje, een appel of een glas sinaasappelsap. Met een beetje suiker of honing kun je een maaltijd soms aantrekkelijker voor je naaste maken. Veel mensen houden van toetjes.