Corrosie is de overkoepelende benaming van het aantasten van materiaal, door reactie met hun omgeving. In het geval van ijzer ontstaat roest als gevolg van de aanraking met water en zuurstof (oxide, ook wel oxidatie). Met roesten wordt dus specifiek het oxideren van ijzer of staal bedoeld, wat een vorm van corrosie is.
De metalen die wel snel roesten (reageren) noem je onedele metalen. Natrium, calcium, barium, aluminium, ijzer, zink, lood, magnesium en chroom zijn voorbeelden van onedele metalen. Toch zijn er vier onedele metalen die wel reageren, maar daardoor meteen de rest van het metaal afsluiten.
-contactoppervlak, als je een ijzeren oppervlak eerst etst met bijvoorbeeld zoutzuur, zal je op onregelmatige manier ijzer aan het oppervlak oplossen, waardoor de ruwheid en dus het contactoppervlak toeneemt. Typisch duurt het maar een paar minuten voor ijzer dat met zoutzuur is behandeld roest.
Het ijzer of staal zal onvermijdelijk gaan roesten: de mate waarin is afhankelijk van de duur en lengte van blootstelling aan zuurstof en water. Soms kan het dagen, maanden of zelfs jaren duren, afhankelijk van de intensiteit van de blootstelling.
De ijzerdeeltjes in het staal kunnen zich namelijk ook zonder water aan zuurstof hechten waardoor staal ook in droge toestand kan gaan roesten.
Roest is een gehydrateerd ijzer(III)oxide, een mengeling van ijzeroxide en hydroxylgroepen en in die zin een metaaloxide. Het werkwoord roesten wordt gebruikt voor de vorm van corrosie waarbij het ijzer in ijzerhoudende legeringen, zoals in staal, oxideert.
Roest is vervelend, maar niet altijd gevaarlijk. Neem bijvoorbeeld metalen tuindecoratie. Dit wil je graag mooi houden, maar op het moment dat het doorroest is het niet levensbedreigend. In dit geval zou je kunnen stellen dat roest niet gevaarlijk is.
Voorkomen van roest
Roestvorming kan echter goed voorkomen worden door een paar keer per jaar te controleren of het metaal in je kozijnen, deuren en meubels goed afgedicht is met een primer of lak. Open plekken die in contact komen met water en zuurstof kunnen namelijk gaan roesten.
Superkritische water oxidatie is de verbranding van organische componenten in water bij een druk en temperatuur, waar water superkritisch wordt (374 ºC, 218 bar). De oxidatie vindt plaats onder toevoeging van zuurstof en is vrijwel volledig (99% en meer). Reactieproducten zijn CO2 en water.
Verschillende metalen kennen verschillende vormen van corrosie. IJzerhoudend metaal gaat bijvoorbeeld bruin roesten, maar op aluminium en zink ontstaan andere vormen van corrosie: zinkoxide en aluminiumoxide.
Wist je dat je je favoriete drankje in kan zetten tegen roest? Cola bevat fosforzuur. Fosforzuur helpt goed tegen roest. Het principe werkt hetzelfde als bij witte azijn.
Water versnelt het gehele proces doordat het een uitstekende katalysator is. Kleine watermoleculen dringen door in het metaal en vormen nog meer zuren, waardoor metaal nog meer wordt blootgesteld aan oxidevorming. In het geval van zeewater zal ijzer nog veel sneller roesten, vanwege het zout dat als geleider dient.
Met het Nederlandse regenachtige klimaat, komt het metaal vaak in aanraking met water. Dit is echter geen probleem, mits je het metaal goed schildert en beschermt tegen roest.
Non-ferro (niet ijzerhoudende) metalen kan men onderverdelen in edel en onedel. Onedele metalen zijn metalen die makkelijk oxideren, bijvoorbeeld, Koper, Messing, Tombak, Alpaca, Brons, Aluminium, Tin, Lood, Zink, Cadmium, Kwik, Titanium, Nikkel, IJzer.
Goud is een edelmetaal
Edelmetaal verbind zich niet of nauwelijks met zuurstof (roesten ofwel oxideren). Hierdoor blijven edelmetalen altijd mooi. Ze zijn daarom uitermate geschikt om sieraden mee te vervaardigen.
Beginnend boven een temperatuur van ongeveer 230°C ontstaat er in water of stoom geen beschermende laag meer en de reactie loopt snel voort totdat uiteindelijk al het aluminium dat aan deze milieus wordt blootgesteld is omgezet in oxide.
Omdat de elektronegativiteit van zuurstof hoog is, kan zuurstof vrijwel elke andere stof oxideren. Een uitzondering is fluor, het enige element dat zuurstof kan oxideren. Verbindingen tussen fluor en zuurstof zijn dus eerder zuurstoffluoriden dan fluoroxiden. Met vrijwel alle andere elementen vormt zuurstof oxiden.
Ook in het dagelijks leven zijn er, behalve zuurstof,zovee nog zoveel meer oxidatoren (en ook reductoren): ijzer, glucose, permanganaat, waterstof, alcohol, enzovoort. Leg uit of de volgende stoffen oxidator of reductor zijn: Zuurstof, ijzer, glucose, permanganaat, waterstof.
Dan is de kans groot dat uw leidingen aan de binnenkant aangetast zijn. Roest of corrosie ontstaat wanneer metaal in contact komt met water en zuurstof. Gecorrodeerde leidingen veroorzaken niet alleen een lagere waterdruk en gekleurd water. Ze vergroten ook de kans op ernstige lekken.
Gebruik van epoxyharsen. De verf is op basis van epoxyharsen, wat de beste bescherming biedt tegen roest, chemische producten en zuren, en dat bovendien, indien nodig, een optimale aanhechting van meerdere lagen verf mogelijk maakt.
WD-40 Multi-Use Product verwijdert geen roest, maar beschermt alles wel tegen roestvorming. Vergeet dus niet om je spullen te besproeien met WD-40 ter bescherming van het oppervlakte.
Water versnelt het gehele proces doordat het een uitstekende katalysator is. Kleine watermoleculen dringen door in het metaal en vormen nog meer zuren, waardoor metaal nog meer wordt blootgesteld aan oxidevorming. In het geval van zeewater zal ijzer nog veel sneller roesten, vanwege het zout dat als geleider dient.
Coca-Cola. Misschien wel een bekend trucje; cola als roestverwijderaar. Leg je gereedschap in een bak met cola en de volgende dag kan je de roest er zo vanaf borstelen. Werkt natuurlijk ook met Pepsi.
Extra sterke zuren
Gebruik Coca-Cola, dat werkt net zo goed!” De zuren in cola zijn zo sterk dat zij de roest letterlijk wegvreten; perfect als allesreiniger! Overigens werkt Coca-Cola vooral op vliegroest, met diepgewortelde roest is lastiger om te verwijderen.