Actinische keratosen zijn plekjes op de huid die ontstaan door schade van zonlicht. De plekjes op de huid ontstaan op delen van het lichaam die vaak in de zon zijn geweest. Ze komen vooral voor in het gezicht en op de bovenkant van de handen.
Hoe ziet zonneschade eruit? Zonneschade (actinische keratosen) ziet er gewoonlijk uit als ruwe plekjes op de huid. De kleur is meestal huidkleurig tot rood of bruin. De grootte kan wisselen van enkele millimeters tot enkele centimeters.
In het begin is de huidafwijking beter te voelen dan te zien. Het zijn huidkleurige, rode of bruine, ruw aanvoelende plekjes of grotere plekken. Soms zijn ze licht pijnlijk bij aanraking. De grootte kan wisselen van enkele millimeters tot enkele centimeters.
Hoewel je zonneschade niet compleet kunt herstellen, kunnen de juiste huidverzorgingsproducten (waaronder dagelijkse zonbescherming) je huid wel aanzienlijk verbeteren.
Symptomen. Zonschadeplekjes zitten vooral op het gezicht, de hoofdhuid, de bovenkant van de handen, de onderste helft van de armen en bij vrouwen op het decolleté (de borst). Het zijn ruwe plekjes op de huid met een huidkleurige tot rood of bruine kleur. Ook ontstaan er steeds opnieuw harde schilfers op dezelfde plek.
Inmiddels is algemeen bekend dat teveel zon schadelijk is voor de huid. Op termijn kan het zelfs huidkanker veroorzaken. Vóórdat huidkanker ontstaat, is al vaak een voorstadium zichtbaar.
Een crème die mensen zelf thuis kunnen aanbrengen, blijkt de meest effectieve therapie te zijn tegen de veel voorkomende huidaandoening actinische keratose, ook wel 'zonneschade' genoemd.
Op den duur kan een actinische keratose zich ontwikkelen tot huidkanker. Daarbij gaat het meestal om een plaveiselcelcarcinoom en soms om een basaalcelcarcinoom. Deze vormen van huidkanker zijn niet zo agressief en is goed te behandelen. De kans op uitzaaiingen naar andere organen is klein.
Actinische keratose gaan niet vanzelf weg. Het is een soort huidkanker en kan op verschillende manier worden behandeld. Uw dermatoloog bepaalt na onderzoek in overleg met u de beste behandeling. Lees meer informatie over de behandelmethodes bij de behandeling van huidkanker.
Zonschade ontstaat door het langdurig blootstellen van de huid aan zonlicht en/of zonnebank. De mate van zonbeschadiging hangt af van hoe lang je blootgesteld bent aan de uv-stralen en wat je huidtype en huidskleur is. Wanneer je een lichte huid, licht haar en sproetjes hebt, ben je gevoeliger voor zonschade.
Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken
nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop. wondjes die niet goed genezen. bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Actinische keratose is een ruw plekje op uw huid, zoals op uw gezicht. Het komt door schade aan de huid door zonlicht. De huisarts kan een plekje behandelen met stikstof. Behandelen met een speciale crème kan ook, vooral als u meer grotere plekjes heeft.
Kenmerken van actinische keratose
Een klein, ruw aanvoelend plekje op de huid. Vaak is het lichtbruin van kleur. De bovenste laag van de huid (hoornlaag) is dikker en voelt ruw aan. Het komt vooral voor in het gelaat en op de handruggen.
5-Fluorouracil of imiquimod crème
U krijgt van uw behandelaar deze crème als u veel plekjes op de huid heeft. De crème moet u enkele dagen tot een paar weken lang op de huid smeren volgens de instructies van de behandelaar. De crème maakt de actinische keratose kapot.
Actinische keratosen ontstaan door teveel zonlicht (uv-straling), bijvoorbeeld door de zon of zonnebank. Door de uv-straling beschadigen de huidcellen, waardoor ze niet meer normaal delen en groeien.
Ten gevolge van de bevriezing met vloeibare stikstof vindt weefselbeschadiging plaats. Het behandelde huiddeel sterft af en wordt vervangen door nieuw, gezond weefsel. Door een snelle bevriezing van de huid door de stikstof ontstaat binnen enkele uren een zwelling en roodheid op de plek zelf en de huid eromheen.
Verschijnselen AK: ruwe plekjes, jeuk of pijn
Soms jeukt het of doet het pijn. Vaak zijn er ook ander tekenen van langdurige zonblootstelling, zoals vlekkerige verkleuringen, rimpels en het dunner worden van de huid. Het ontstaan van actinische keratosen hangt af van de totale zonbelasting en het huidtype.
Het plaveiselcelcarcinoom van de huid is een kwaadaardige vorm van huidkanker. Deze vorm van huidkanker ontstaat in de bovenste huidlaag (opperhuid) en kan soms uitzaaien naar de lymfeklieren en andere organen.
Actinische keratose is een voorstadium van kanker. Dit betekent dat de aandoening een kleine kans heeft (minder dan 1 per 1000 per jaar) om te evolueren tot huidkanker. Dit gebeurt bij ongeveer 20% van de 60-plussers.
Afschaven: Ouderdomswratten zijn vaak gemakkelijk af te schaven met een zogenaamde scherpe lepel. De huid kan vooraf met een injectie worden verdoofd, maar vaak is dat niet eens nodig. Er blijft een oppervlakkig schaafwondje over, dat snel en meestal zonder litteken geneest.
Uw arts vertelt u hoe vaak en hoe lang u Efudix crème moet aanbrengen. Meestal is dat 2 x per dag gedurende 3 tot 4 weken. De behandelde plek of plekken niet bedekken met verbanden, gaasjes of pleisters. Als dit wel nodig is zal de arts dit met u bespreken.
Heb ik een recept nodig? Fluorouracil is sinds 1962 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Efudix en als het merkloze Fluorouracil. Het is te verkrijgen in crème en injectievloeistof.
Bij de huidziekte van Bowen heeft u meestal een plekje met rode verkleuring, schilfering, een golvende rand en een duidelijke afgrenzing tussen het plekje en de huid eromheen. Het plekje groeit heel langzaam en er vormen zich geleidelijk velletjes en korstjes. Zo'n plekje voelt ruw aan.